Pijn Flashcards
Wat houdt het pijnmodel van Loeser in?
biopsychosociaal model:
1. nociceptie
2. pijnwaarneming
3. pijn gewaarwording
4. pijnbeleving
wat zijn nociceptieve en vicerale pijn?
wat zijn acute en chronische pijn?
- dreigende/actieve weefselschade
- interne orgaanschade
- acuut: 3-6m
- chronisch >6m, niet langer signaalfunctie
wat kan de impact van chronische pijn op ouderen zijn?
minder gangstabiliteit en verhoogd risico op vallen
Poortcontrole theorie?
pijnverklaring d.m.v.:
* sensorische informatie: via poorten in ruggemerg
* emotioneel-cognitieve processen: spinaal poortmechanisme voor interpretatie via brein (+endorfines)
mate van stimulatie deze twee systemen bepaalt intensiteit.
eventuele productie van endorfines hangt af van:
- afleiding (effectieve strategie voor acute pijn, bv; optimisme, muziek en virtual reality)
- emotioneel-cognitieve: catastrofaal denken, rumineren, optimisme, …
- lichamelijke staat: runners high, ontspanning (meer endorfines, spierrelaxatie en midner pijn, afleiding en dus sluit spinal-gate mechanism) , …
McGill Pain Questionnaire
complexe multidimensionele pijnschaal:
1. type pijn
2. intensiteit
3. tijdsduur
4. emotionele reacties
Wat is patiënt aangestuurde pijnbestrijding?
cliënt bepaalt dosis van medicatie
* minder angstig over bestrijding (angst verergert pijn, verhoogt gebruik)
* minder gebruik
* meer tevreden (meer controle en dus minder angst)
Wat is TENS (Transcutane Elektro Neuro Stimulatie)?
elektrische stimulatie A-bètavezels via huid, weinig wetenschappelijk onderbouwd.
wat is het effect van hypnose op pijn?
- groot effect op acute pijn
- soms alternatief voor verdoving bij operaties
- individuele verschillen in vatbaarheid
wat doen:
* behavioristische interventies
* cognitief-behavioristische interventies
* acceptance and commitment therapy (ACT)
- maladaptief pijngedrag afleren, gezondheidsgedrag belonen
- invloed van eigen (mal)adaptieve cognities duidelijk maken en implementatie intenties bieden
- mindfullnestechnieken aanleren
hoe wordt het het ontstaan van pijn omschreven door eenvoudige pijnmodellen? Wat zijn de beperkingen van dit soort modellen?
pijnreceptor (nociceptie) > afferente zenuwbaan > dorsale hoorn (substantia gelatinosa) > hersengebieden (=pijngewaarwording)
- assumptie: passief BU pijn-proces, maar kan niet want:
1. fantoompijn
2. weefselbeschadiging zonder pijn
3. invloed van psychosociale op pijnbeleving (stemming, aandacht, cognities, sociale context)
wat is de specificiteitstheorie?
wat is de patroontheorie?
mbt pijnherkenning in eenvoudige biologische pijnmodellen
- specifieke nociceptiereceptoren sturen signalen naar specifieke hersenregio’s voor pijnlokalisatie. an niet altijd de variatie in pijnervaringen verklaren, zoals fantoompijn of waarom dezelfde stimulus verschillende pijnniveaus kan veroorzaken in verschillende contexten.
- overmatige prikkeling van niet-specifieke zenuwuiteinden die een patroon van impulsen genereren, geïnterpreteerd als pijn
Benadrukt de rol van complexe zenuwpatronen en interacties. Kan een bredere variatie in pijnervaringen verklaren, inclusief pijnmodulatie door centrale processen.
wat zijn de 3 soorten zenuwvezels en hun functie?
* c-delta: lichte en harde mechanische druk en thermoceptie > snelle, stekende, acute pijn (thalamus en cortex)
*** a-bèta: **zachte aanraking > sneller dan c-delta waardoor mogelijks onderdrukt
bv; wrijven over wonde, vermindert pijn
* polymodale c: trage transductie, doffe, kloppende, chronische pijn (limbisch sys., hypothalamus en autonoom ZS)
welke relaties zijn er tussen stemming en pijn?
pijn:
* sterke relatie met stemmingsstoornissen
* veroorzaakt door stemming
wat zijn primaire, secundaire en tertaire winst?
primair (intrapers): persoon zelf ervaart winst
secundair (interpers): helpende toont emapthie/ steun aan aangedane, die dit alst winst ziet
tertair (interpers): helpende ervaart helpen als winst
