Pierścienice Flashcards

1
Q

W jakich środowiskach żyją?

A

Wody słone, słodkie, ląd, głównie gleba

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Rozmiar

A

1 milimetr do 3 metrów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Kształt ciała

A

Robakowate, wydłużone, na przekroju poprzecznym obłe, owalne, grzbieto-brzusznie spłaszczone

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Grupy pierścienic

A

Skąposzczety, wieloszczety, pijawki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Najbardziej charakterystyczna cecha ciała pierścienic

A

Segmentacja (metameria) podział na odcinki zwane segmentami (metamerami). Są one ułożone szeregowo jeden za drugim i są oddzielone od siebie poprzecznymi przegrodami (septami).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Typy metamerii

A

Homonomiczna - segmenty są do siebie podobne i mają podobny zestaw narządów
Heteronomiczna - segmenty różnią się od siebie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wyróżniające się segmenty ciała to…

A

Segment pierwszy (przedgębowy), drugi (gębowy), ostatni (analny)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Dodatkowe elementy wieloszczetów

A

W wyniku cefalizacji u niektórych wieloszczetów wykształcił się odcinek głowowy, a poszczególne segmenty ich ciała są zaopatrzone w parapodia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Parapodia - co to

A

Dwugałęziste wyrostki boczne z chitynowo-białkowymi szczecinami, funkcjonujące jako narządy lokomotoryczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Kto ma parapodia

A

Tylko wieloszczety, skąposzczety mają tylko nieliczne szczeciny, a pijawki nic

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Rozwój zarodkowy

A

Są zwierzętami trójwarstwowymi (ektoderma, endoderma i mezoderma), są wtórnojamowcami, mają wtórną jamę ciała - celomę.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Celoma

A

Jest wypełniona płynem, który odgrywa rolę szkieletu hydraulicznego i pośredniczy w wymianie substancji między krwią a komórkami

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Różnorodność pierścienic

A

Wieloszczety - żyją głównie w morzach i prowadzą aktywny tryb życia
Skąposzczety - żyją głównie w glebie, ściółce lub w wodach słodkich (strefa przydenna)
Pijawki - słodkowodne, pasożyty zewnętrzne lub drapieżniki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Pokrycie ciała pierścienic

A

Ścianę ciała pierścienic stanowi wór powłokowo-mięśniowy, zewnętrzna warstwa to kolagenowy oskórek, a pod nim jednowarstwowy nabłonek z gruczołami śluzowymi. U większości występują też pęczki szczecin ułatwiające zdobywanie pokarmu i lokomotorykę.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Budowa nereidy

A

Osiąga do 20 cm długości, żyje na dnie morza

Wyróżniające merystemy to odcinek głowowy - kilka pierwszych segmentów ciała z narządami zmysłów (parzyste czułki, wąsy, oczy) i odcinek analny.

Parapodia są pokryte szczecinami, a u wielu gatunków także bogato unaczynionymi wyrostkami pełniący funkcję skrzeli.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wytwory nabłonka

A

Gruczoły śluzowe w siodełku, wytwarzany przez nie śluz tworzy kokon, w którym rozwijają się młode osobniki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Siodełko

A

Struktura, która uczestniczy w rozmnażaniu - z jej wydzieliny powstaje kokon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Mięśnie

A

Z warstwą nabłonka zrośnięta jest cienka warstwa mięśni okrężnych i gruba warstwa mięśni wzdłużnych (u pijawek dodatkowo skośnych)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Hydroszkielet - co to

A

Tworzy go wór powłokowo-mięśniowy i płyn wypełniający celomę, stanowi podstawowy aparat ruchu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Hydroszkielet - jak działa

A

Ciśnienie płynu wypełniającego jamę ciała poszczególnych segmentów zależy od stanu napięcia mięśni wzdłużnych i okrężnych. Skurcz tych mięśni wywołuje odpowiednio poszerzanie się segmentów oraz ich wydłużanie. Powstają fale skurczów i rozkurczów, które umożliwiają pierścienicą poruszanie się.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Układ pokarmowy

A

Mają drożny układ pokarmowy, składający się z jelita przedniego, środkowego i tylnego, ma on postać rury, przebijającej przegrody międzysegmentalne i ciągnącej się przez całe ciało zwierzęcia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Przemieszczanie pokarmu

A

Ze względu na wykształcenie mięśni treść pokarmowa jest przesuwana dzięki ruchom perystaltycznym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Jelito przednie

A

Jest najbardziej zróżnicowane, zaczyna się otworem gębowym, który prowadzi do niewielkiej jamy gębowej i umięśnionej gardzieli, potem przełyku i żołądka.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Gardziel

A

U niektórych drapieżników ma kutykularne zęby albo płytki szczękowe, jest wysuwana na zewnątrz i służy do chwytania zdobyczy

24
Q

Wole

A

U skąposzczetów i pijawek tylna część przełyku tworzy wole
U gatunków glebożernych do przełyku uchodzą gruczoły wapienne, których wydzielina zobojętnia treść pokarmową, a u krwiopijnych występuje kilka par kieszeni, które magazynują krew.

25
Q

Jelito środkowe

A

Ma kształt prostej rurki, u skąposzczetów po jego stronie grzbietowej znajduje się fałd zwiększający powierzchnię chłonną.
Jelito środkowe przechodzi w krótkie jelito tylne kończące się otworem odbytowym w ostatnim segmencie ciała (analnym).

26
Q

Wymiana gazowa

A

U pierścienic lądowych i słodkowodnych wymiana gazowa, dzięki gęstej sieci włosowatych naczyń krwionośnych, odbywa się całą powierzchnią ciała. Ułatwią ją śluz produkowane przez gruczoły nabłonka. Pierścienice morskie (wieloszczety) mają narządy oddechowe w postaci skrzeli zewnętrznych na parapodiach.

27
Q

Budowa dżdżownicy ziemnej

A

Segmentacja homonomiczna, wyróżniające segmenty to przedgębowy, gębowy i analny

28
Q

Układ krwionośny - ogólnie

A

Pierścienice to pierwsza z omawianych grup zwierząt, która ma układ krwionośny umożliwiający transport substancji między wszystkimi segmentami ciała (płyn w ciele pierścienic krąży jedynie w obrębie pojedynczych segmentów ciała)

29
Q

Układ krwionośny - budowa

A

Stanowi pozostałość blastocelu. Jest układem zamkniętym (krew płynie w naczyniach, nie wylewa do jamy ciała)
Tworzą go 2 główne naczynia krwionośne: grzbietowe i brzuszne, biegnące wzdłuż ciała i są połączone cieńszymi naczyniami okrężnymi.

30
Q

Dodatki układu krwionośnego

A

Sieć naczyń włosowatych oraz zatoki oplatające ścianę jelita

31
Q

Serce

A

W układzie krwionośnym pierścienic NIE WYSTĘPUJE SERCE

32
Q

Krążenie krwi

A

Jest uwarunkowane rytmicznym pulsowaniem naczynia grzbietowego, a niekiedy naczyń okrężnych przedniej części ciała (serc bocznych)

33
Q

Krew pierścienic

A

Jest bezbarwna albo ma barwę od rodzaju barwnika oddechowego: hemoglobina, hemoerytryna, chlorokruoryna - są rozpuszczane w osoczu

34
Q

Układ nerwowy

A

Składa się z pary zwojów nadprzełykowych (mózg), obrączki okołoprzełykowej, pary zwojów podprzełykowych i odchodzących po brzusznej stronie ciała pni nerwowych.

35
Q

Pnie nerwowe

A

U części gatunków są połączone spoidłami poprzecznymi tworzącymi drabinkę, ale u większości zlewają się w brzuszny łańcuszek nerwowy.

36
Q

Zwoje segmentalne

A

W każdym segmencie ciała na pniach nerwowych znajduje się para zwojów nerwowych zwanych zwojami segmentalnymi.

37
Q

Narządy zmysłów

A

Są zwykle dobrze rozwinięte: receptory czuciowe na całej powierzchni ciała (najwięcej: czułki, głaszczki, wąsy), chemoreceptory (narządy nuchalne, okołogębowe), wieloszczety i pijawki: fotoreceptory (oczy)

38
Q

Fotoreceptory

A

Zazwyczaj w postaci pary oczu, ich stopień rozwoju tzn. rejestrowanie natężenia światła, ruchu, odróżnianie światła od ciemności zależy od gatunku. Skąposzczety nie mają oczu, tylko komórki światłoczułe na powłoce ciała.

39
Q

Układ wydalniczy

A

Metanefrydialny (zazwyczaj)
Funkcje wydalnicze i osmoregulacyjne pełnią metanefrydia (1 para na segment)

40
Q

Metanefrydium

A

Urzęsiony lejek skierowany do jamy ciała segmentu i tworzący kilka pętli, uchodzący na zewnątrz w następnym segmencie przewód wydalniczy.

41
Q

Protonefrydia

A

Występują u niektórych wieloszczetów, ale brak w nich komórek płomykowych, za to są wyspecjalizowane komórki odfiltrowujące metabolity z płynu celomatycznego.

42
Q

Podocyty

A

Trafiają do nefrydiów wieloszczetów, to komórki występujące na powierzchni naczyń krwionośnych, które filtrują zbędne produkty przemiany materii z krwi do płynu celomatycznego.

43
Q

Produkty azotowej przemiany materii

A

Formy:
Wodne - amoniak
Lądowe - mocznik

44
Q

Rozmnażanie

A

Głównie płciowo, są gatunki rozdzielnopłciowe i obojnacze. Ich narządy płciowe rozwijają się w kilku przednich segmentach (segmenty płciowe)

45
Q

Sposób rozmnażania płciowego - wieloszczety

A

Wieloszczety są rozdzielnopłciowe, a u niektórych zachodzi dymorfizm płciowy. U wszystkich zachodzi zapłodnienie zewnętrzne: gamety są uwalniane do wody, gdzie dochodzi do ich połączenia.

46
Q

Rozwój wieloszczetów

A

Jest złożony, z zapłodnionego jaja rozwija się planktoniczna orzęsiona larwa - trochofora. Po jakimś czasie opada na dno i przeobraża się w postać dorosłą.

47
Q

Trochofora

A

Larwa wieloszczetów, ma dwa wieńce rzęsek, między którymi leży otwór gębowy prowadzący do krótkiego jelita zakończonego otworem odbytowym oraz parę niewielkich rozgałęzionych protonefrydiów.

48
Q

Sposób rozmnażania płciowego - skąposzczety i pijawki

A

Są zwykle obojnacze, u niektórych występuje zapłodnienie krzyżowe. U skąposzczetów zachodzi zapłodnienie zewnętrzne: w kokonie zostają złożone komórki jajowe, które łączą się z plemnikami. U pijawek jest zapłodnienie wewnętrzne: do kokonu trafiają już zapłodnione komórki jajowe.

49
Q

Rozwój skąposzczetów i pijawek

A

Rozwój prosty (młode osobniki podobne do dorosłych)

50
Q

Rozmnażanie bezpłciowe

A

Są do niego zdolne niektóre wieloszczety i skąposzczety. Polega na poprzecznym podziale ciała (2 części) i regeneracji brakującego fragmentu.

51
Q

Zdolność do regeneracji

A

Zależy od grupy: stosunkowo małe u skąposzczetów i duże u wieloszczetów (regeneracja czułków i parapodiów) i pijawki minimalne do gojenia ran.

52
Q

Partenogeneza

A

Niektóre gatunki pierścienic są zdolne do partenogenezy

53
Q

Rozmnażanie dżdżownicy ziemnej

A

Dojrzałe płciowo osobniki łączą się za pośrednictwem śluzu wytwarzanego przez siodełko. Następnie wzajemnie przekazują sobie nasienie, które jest przechowywane w zbiornikach nasiennych. Po pewnym czasie z wydzieliny gruczołów siodełka powstaje śluzowa otoczka, a z niej kokon przesuwany do przodu ciała. Zachodzi zapłodnienie zewnętrzne, do kokonu zostają złożone komórki jajowe, a następnie plemniki ze zbiorników nasiennych. Kokon zsuwa się z ciała i tężeje, a we wnętrzu rozwijają się zapłodnione jaja.

54
Q

Narządy rozrodcze dżdżownic

A

Męskie: parzyste jądra, pęcherzyki nasienne, nasieniowody
Żeńskie: parzyste jajniki, woreczki jajowe, jajowody
+ zbiorniki nasienne

55
Q

Pijawki

A

W większości pasożyty zewnętrzne, przebijają powłokę ciała żywiciela ryjkiem gardzieli albo trzy ząbkowane szczęki. Gardziel pełni funkcję pompy ssącej z gruczołami ślinowymi, których wydzielina zwiera substancje przeciwzakrzepowe, znieczulające i rozkurczowe.

2 przyssawki: przednia z otworem gębowym i tylna z odbytem po stronie grzbietowej

Większość układu pokarmowego ma funkcję magazynującą, tylko krótki odcinek trawi i wchłania pokarm

56
Q

Hirudyna

A

Substancja działająca przeciwzakrzepowo, znajduję się w kieszeniach wola i pozwala na długie magazynowanie krwi

57
Q

Znaczenie

A

Udział w procesach glebotwórczych, źródło pokarmu, pasożyty zewnętrzne, zastosowanie w medycynie (hirudoterapia), gatunki jadowite