gąbki

Question 1

Co to gąbki ogólnie?

Answer 1

Zwierzęta beztkankowe

Question 2

Gdzie i jak żyją gąbki?

Answer 2

Wyłącznie w środowisku wodnym (morza i oceany, nieliczne w słodkowodnych), głównie w strefie przybrzeżnej, prowadzą osiadły tryb życia w koloniach albo samotnie

Question 3

Budowa ogólna ciała gąbki

Answer 3

Nie ma symetrii i ma kształt worka, którego dolna część jest przytwierdzona do podłoża.

Question 4

Budowa szczegółowa ciała gąbki

Answer 4

W ścianie ciała znajdują się liczne otwory wlotowe (pory), prowadzące do obszernej jamy centralnej zwanej spongocelem. Górna część ciała kończy się otworem wypustowym

Question 5

Co mają gąbki z wyższym stopniem organizacji?

Answer 5

Ścianę ciała, pofałdowaną i zawierającą kanały promieniste lub kuliste komory

Question 5

Co, jak i dlaczego ciągle przelatuje przez ciało gąbek?

Answer 5

Woda, ponieważ zaopatruje komórki w pokarm i tlen, a także odprowadza produkty przemiany materii. Dostaje się do spongocelu otworami wlotowymi, a odpływa otworem wypustowym.

Question 5

Zewnętrzna warstwa ciała

Answer 5

Pinakoderma, tworzą ją komórki okrywające (pinakocyty)

Question 6

Pinakocyty

Answer 6

Wieloboczne, płaskie, mają zdolność kurczenia się, między nimi i w niektórych z nich (porocyty) znajdują się otwory wlotowe kanałów wodnych

Question 7

Wewnętrzna warstwa ciała

Answer 7

Gastroderma, tworzy komórki kołnierzykowe (choanocyty)

Question 8

Choanocyty

Answer 8

Zaopatrzone w wici, których ruch zapewnia przepływ wody przez ciało gąbki i umożliwia wychwytywanie cząstek pokarmu

Question 9

Mezohyl

Answer 9

Galaretowata substancja znajdująca się między warstwami ciała gąbki, ma różne rodzaje komórek

Question 10

Rodzaje komórek mezohylu

Answer 10

Amebocyty - komórki pełzakowate, uczestniczące w trawieniu pokarmu i transporcie substancji odżywczych
Gametocyty - powstają z nich gamety

Question 11

Co zawiera większość gąbek w mezohylu?

Answer 11

Elementy szkieletu wewnętrznego, tworzonego przez mineralne igły (węglan wapnia, krzemionka) albo włókna z białka tzw. sponginy

Question 12

Co zawiera szkielet gąbek

Answer 12

Liczne włókna kolagenowe

Question 13

Typy budowy gąbek

Answer 13

Zależy od ilości i rozmieszczenia komórek kołnierzykowych
- wyściełają ściany spongocelu (akson)
- kanały promieniste (sykon)
- kuliste komory (leukon)

Question 14

Odżywianie się gąbek

Answer 14

W większość są filtratorami, odżywiają się drobnymi cząstkami pokarmu (protisty, bakterie, martwa materia organiczna), wychwytywanymi z przepływającej przez ciało wody.

Question 15

Proces odżywania

Answer 15

Gąbki wyłapują pokarm za pomocą choanocytów, trawią go wewnętrznokomórkowo przy udziale lizosomów.

Question 16

Drapieżne gąbki

Answer 16

Tylko nieliczne są drapieżnikami

Question 17

Przepływ wody

Answer 17

Umożliwia usuwanie z ciała zbędnych lub szkodliwych produktów przemiany materii, a głównie amoniaku i dostarczanie tlenu do oddychania tlenowego

Question 18

Czego nie mają/nie robią

Answer 18

Nie mają komórek mięśniowych ani nerwowych, słabo reagują na bodźce (zamykają otwór wypustowy i otwory wlotowe), nie wykonują ruchów lokomocyjnych

Question 19

Rozmnażanie gąbek

Answer 19

Zachodzi zazwyczaj bezpłciowo, przez podział, fragmentację lub pączkowanie

Question 20

Podział

Answer 20

Podział pojedynczego osobnika wzdłuż jego osi ciała

Question 21

Fragmentacja

Answer 21

Oddzielenie się części kolonii, a następnie regeneracja jej brakującego fragmentu

Question 22

Pączkowanie

Answer 22

Na powierzchni ciała gąbki pojawia się wypukłość, która stopniowo rośnie, rozwijając się w nowe zwierzę

Question 23

Co dzieje się z nowym osobnikiem po rozmnażaniu bezpłciowym

Answer 23

Powstałe w taki sposób osobniki zwykle tworzą kolonię, w niekorzystnych warunkach gąbki tworzą pączki przetrwalnikowe tzw. gemule

Question 24

Rozmnażanie płciowe

Answer 24

Zachodzi rzadko, większość gąbek to obojnaki, ale są też rozdzielnopłciowe. Gąbki nie mają gonad, ich gamety powstają z komórek z mezohylu (gametocyty)

Question 25

Proces rozmnażania płciowego

Answer 25

Dojrzałe plemniki przemieszczają się z mezohylu do spongocelu, a następnie opuszczają organizm przez otwór wypustowy. Wraz z wodą trafiają do spongocelu inncyh osobników, gdzie wychwytywanie są przez choanocyty i transportowane do mezohylu, gdzie zapładniają komórki jajowe.

Question 26

Co dzieje się z nowym osobnikiem po rozmnażaniu płciowym

Answer 26

Z zapłodnionego jaja rozwija się orzęsiona, swobodnie pływająca larwa, która opuszcza ciało osobnika macierzystego, po czasie opada na podłoże i rozwija się w osobnika dorosłego.

Question 26

Odżywanie się (szczegółowe)

Answer 26

Kiedy woda jest wyrzucana na zewnątrz ciała gąbki, wici oraz mikrokosmki kołnierzyka choanocytów kierują cząstki pokarmowe na powierzchnię tych komórek, gdzie zachodzi fagocytoza pokarmu i jego trawienie przez lizosomy. Pozostałe pęcherzyki fagocytarne wędrują do amebocytów w mezohylu, gdzie rozkładają się na drobnocząsteczkowe związki organiczne

Question 27

Znaczenie

Answer 27

Tworzenie siedlisk, źródło pokarmu, udział w czyszczeniu wody, przemysł farmaceutyczny, gąbki kąpielowe

Question 28

Co rozprowadzają amebocyty

Answer 28

Produkty rozkładu po całym ciele gąbki