mięczaki Flashcards

1
Q

Mięczaki są - ogólnie

A

Zwierzętami o miękkim, niesegmentowanym ciele, dwubocznie symetryczne lub wtórnie asymetryczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Gdzie mieszkają

A

Głównie wodach słonych, nieliczne w słodkich. Niektóre na lądzie w warunkach wilgotnych.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Anabioza

A

Dzięki niej możliwe jest przetrwanie mięczaków w środowisku lądowym w czasie suszy - wpadają one w stan anabiozy. Wówczas ciało chowa się do muszli i zakrywa jej ujście warstwą śluzu z dużą zawartością soli wapnia.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Tryb życia

A

Wolno żyjące albo osiadłe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Rozmiary

A

Większość jest niewielkie, ale kałamarnica olbrzymia jest największym bezkręgowcem świata.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Grupy

A

Ślimaki, małże, głowonogi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Budowa morfologiczna

A

Cechują się wspólnym planem budowy, ich ciało składa się z głowy, nogi i worka trzewiowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Ślimaki - ogólnie

A

Słonowodne, słodkowodne, lądowe. Ciało składa się z głowy, nogi i worka trzewiowego. Wiele gatunków wytwarza jednoczęściową, spiralnie zwiniętą muszlę. Lądowe i słodkowodne oddcyhają płucem, a słonowodne skrzelami.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Muszla

A

Wytwór płaszcza, funkcja szkieletu zewnętrznego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Ślimaki lądowe i morskie - przykład

A

Lądowe - winniczek, morskie - chromodoris magnifica

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Szkielet wewnętrzny

A

Może występować tylko u głowonogów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Głowa

A

U niektórych gatunków głowa jest uwsteczniona, w jej części mieszczą się otwór gębowy oraz narządy zmysłów (oczy, czułki)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Worek trzewiowy

A

Zawiera większość narządów wewnętrznych i występuje u wszystkich mięczaków. Jest okryty fałdem ściany ciała nazwanym płaszczem. Przestrzeń między płaszczem a workiem trzewiowym to jama płaszczowa.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Jama płaszczowa

A

Przestrzeń między płaszczem a workiem trzewiowym, znajdują się w niej narządy wymiany gazowej - skrzela lub płuco - oraz ujścia układów wydalniczego, pokarmowego i rozrodczego.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Noga

A

U większości gatunków jest silnie umięśnionym narządem służącym do pełzania, pływania lub zagrzebywania się w podłożu. U mięczaków osiadłych jest silnie uwsteczniona.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Modyfikacje nogi

A

U głowonogów w rozwoju zarodkowym jej przednia część ulega przekształceniu w ramiona i lejek.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Lejek

A

Funkcje lokomotoryczne, ruch odrzutowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Ramiona

A

Wyposażone w przyssawki, są narządami chwytnymi i pomagają w poruszaniu się

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Rozwój zarodkowy

A

To zwierzęta trójwarstwowe, które mają wtórną jamę ciała (celoma), ale zachowała się też pierwotna (blastocel) ukształtowana w zatoki.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Zatoki

A

Do zatok wylewa się krew z naczyń krwionośnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Małże

A

Żyją w wodzie słodkiej i słonej, nie maja głowy, a muszla składa się z 2 części.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Głowonogi

A

Tylko w wodzie słonej, noga przekształcona w ramiona i lejek, większość nie ma muszli (łodzik), ale mineralny lub chrzęstny szkielet wewnętrzny.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Pokrycie ciała (nabłonek)

A

Pokrywa je jednowarstwowy nabłonek, zawierający liczne gruczoły wydzielające śluz, a na brzegu płaszcza - gruczoły wytwarzające substancje, z których powstaje muszla.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Śluz

A

Chroni ciało przed drobnymi urazami mechanicznymi, a mięczakom lądowym ułatwia pełzanie po podłożu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Muszla - ogólnie

A

Pełni funkcję ochronną i stanowi szkielet zewnętrzny, jest zbudowana z węglanu wapnia oraz substancji organicznej zwanej konchioliną.

26
Q

Muszla - budowa

A

Na przekroju poprzecznym muszlę można wyróżnić na 3 warstwy zewnętrzną (konchiolinową), środkową (porcelanową) i wewnętrzną (perłową).

27
Q

Muszla - typy

A

Jednoczęściowe (ślimaki), złożone z dwóch części (małże), częściowo lub całkowicie zredukowana (głowonogi)

28
Q

Pokrycie ciała (pod nabłonkiem)

A

Pod nabłonkiem znajduje się warstwa tkanki łącznej, a pod nią mięśnie.

29
Q

Wór powłokowy

A

Stanowi ciało mięczaków, z nabłonka, tkanki łącznej i mięśni

30
Q

Mięśnie

A

Mięśnie wora powłokowego + mięśnie poruszające poszczególnymi narządami np. mięśnie wciągające nogę do muszli

31
Q

Przewód pokarmowy

A

Jelito przednie, środkowe i tylne.

32
Q

Budowa jelit

A

Otwór gębowy, gardziel, do której uchodzą przewody gruczołów ślinowych, żołądek, zawierający enzymy trawienne wytwarzane przez gruczoł wątrobowo-trzustkowy, jelito środkowe tworzy kilka pętli i przechodzi do jelita tylnego, kończąc się otworem odbytowym.

33
Q

Gardziel

A

Znajduje się w niej tarka, która służy do zeskrobywania i rozdrabniania pokarmu. Jej powierzchnię pokrywają rzędy ząbków odrastających w miarę ścierania.

34
Q

Odżywianie się

A

Małże to filtratory (drobne cząsteczki organiczne), głowonogi to drapieżniki, ślimaki to roślinożercy, drapieżniki i wszystkożercy (czasem pasożyty)

35
Q

Ślimaki drapieżne

A

Np. stożek, do ich gardzieli uchodzą przewody gruczołów jadowych, a rozkolce wwiercają się w muszle ofiar, używając tarki

36
Q

Pobieranie pokarmu - małże

A

Pobierają drobne cząsteczki organiczne wraz z wodą do jamy płaszczowej i osiadają na dużych orzęsionych skrzelach, skąd trafiają do otworu gębowego.

37
Q

Pobieranie pokarmu - głowonogi

A

W zdobywaniu i rozdrabnianiu pokarmu uczestniczy chitynowy dziób, głowonogi chwytają ramionami ofiarę i rozdrabniają ją dziobem, niektóre mają gruczoły jadowe.

38
Q

Budowa wewnętrzna ślimaka

A

Nie wykazują przystosowań do osiadłego ani bardzo aktywnego trybu życia, ich ciało cechuje wyraźny podział na trzy podstawowe części.

39
Q

Układ oddechowy

A

Mięczaki wodne (morskie) - skrzela, skrzela wtórne
Ślimaki lądowe, wtórnie wodne - płuco

40
Q

Skrzela, skrzela wtórne

A

Umiejscowione w jamie płaszczowej, u niektórych uległy zanikowi a ich funkcje przejęły rozgałęzione wyrostki ciała - skrzela wtórne

41
Q

Płuco

A

Sieć naczyń krwionośnych rozmieszczonych w ścianie jamy płaszczowej, niektóre gatunki wyposażone w płuco (błotniarki) wtórnie zasiedliły środowisko wodne. Oddychają one powietrzem atmosferycznym, wynurzając się co pewien czas na powierzchnię.

42
Q

Układ krwionośny

A

Otwarty układ krwionośny.

43
Q

Serce

A

Pompuje krew, składając się z komory oraz różnej liczy przedsionków. u większości znajduje się po części grzbietowej worka trzewiowego.

44
Q

Ruch krwi, pompowanie

A

Krew jest pompowana przez serce otoczone workiem osierdziowym, Krew odpływa z serca aortą rozgałęziającą się na wiele mniejszych naczyń tętniczych. Ostatecznie wylewa się do szczelin i zatok pierwotnej jamy ciała, gdzie oddaje tlen. Stąd jest zbierana przez naczynia żylne, którymi płynie do narządów wymiany gazowej i wraca żyłami bezpośrednio do serca.

45
Q

Krew

A

Jest najczęściej niebieska (hemocyjanina), rzadziej bezbarwna, czerwona

46
Q

Układ nerwowy - ogólnie

A

U form niżej uorganizowanych składa się z obrączki okołoprzełykowej, kilku podłużnych pni nerwowych połączonych spoidłami. U form wyżej uorganizowanych na pniach powstają zwoje nerwowe. Większość gatunków ma parzyste zwoje głowowe, nożne, płaszczowe i trzewiowe.

47
Q

Układ nerwowy głowonogów

A

Osiągnęły najwyższy poziom organizacji i zaawansowania pod względem budowy i koncentracji zwojów. Zwoje nerwowe zlewają się u nich w mózg umieszczony w chrzęstnej puszce mózgowej, która ochrania go przed urazami.

48
Q

Narządy zmysłów

A

Receptory dotyku - wokół otworów gębowych, czułki, brzegi płaszcza, nogi
Chemoreceptory - na jamie płaszczowej
Narządy równowagi - statocysty
Fotoreceptory - oczy

49
Q

Fotoreceptory

A

W formie oczu, u ślimaków osadzone na szczycie lub u podstawy drugiej pary czułków. Najlepsze mają głowonogi, wykazują podobieństwo do oczu kręgowców, ale mają inne pochodzenie. Są one zdolne do akomodacji, dzięki zmianom położenia soczewki względem siatkówki, a sama siatkówka cechuje się dużym zagęszczeniem komórek receptorowych i ma dobrą jakość.

50
Q

Akomodacja

A

Dostosowywanie się oka do oglądania obiektów znajdujących się na równych odległościach

51
Q

Układ wydalniczy

A

Rozpoczyna się parą orzęsionych lejków umiejscowionych w worku osierdziowym. Odbierają one zbędne PPM z krwi i przekazują do nerek. Mocz odchodzi z nerek moczowodami i trafia do jamy płaszczowej.

52
Q

Wydalanie - substancja

A

Wodne - amoniak, mocznik
Lądowe - kwas moczowy

53
Q

Rozmnażanie

A

Wyłącznie płciowo, rozdzielnopłciowe (głowonogi), obojnacze (małże, ślimaki), dymorfizm płciowy u rozdzielnopłciowych (budowa muszli, rozmiar), gonady parzyste, nieparzyste (zaawansowane)

54
Q

Zapłodnienie

A

U mięczaków morskich zewnętrzne lub w jamie płaszczowej, wewnętrzne u głowonogów i lądowych (+zapłodnienie krzyżowe)

55
Q

Rodność

A

Jajorodne, rzadziej jajożyworodne lub żyworodne

56
Q

Rozwój

A

Ślimaki płucodyszne i głowonogi cehcuje rozwój prosty, u innych złożony (larwa/larwa+żeglarek)

57
Q

Głowonogi

A

Doskonały rozwój układu nerwowego, złożone zdolności zapamiętywania, uczenia się.
Powłoka ciała - zawiera chromatofory, pozwalające na zmianę zabarwienia
Głowa - mózg osłonięty chrzęstną puszką, statocysty
Oczy - ostre widzenie
Lejek - narząd ruchu odrzutowego
Ramiona - narządy chwytne
Jama gębowa - tarka do kruszenia ofiar (duża wydajność energetyczna)
Przyssawki - zdolność ruchu, receptory smakowe

58
Q

Układ krwionośny głowonogów

A

Skomplikowany, jest prawie zamknięty (w wielu miejscach krew nie wylewa się do zatok jamy ciała, lecz tętnice łączą się poprzez sieć naczyń włosowatych). Serce składa się z komory i 2 lub 4 przedsionków (zależy od liczby skrzeli). Przed dojściem do skrzeli, krew przedostaje się do serc skrzelowych (umięśnione odcinki naczyń), przyśpieszających przepływ krwi do skrzeli.

59
Q

Serca skrzelowe

A

Umięśnione odcinki naczyń, przyśpieszają przepływ krwi do skrzeli

60
Q

Znaczenie

A

Składnik sieci troficznych ekosystemów, udział w oczyszczaniu wód, rozprzestrzenianiu się pasożytów, gatunki jadowite, zastosowanie w przemyśle, materiał jubilerski, szkodniki roślin uprawnych, straty gospodarcze spowodowane małżami.