Physics Flashcards
Cfare zbulime beri Lincenso Galileo, Poason, Gjilberti, Galvani?
Licenso&Galileo-Maten temperaturen e trupit te njeriut dhe verejten ndreshushmerine e saj
Poason- Hulumtoi rrjedhjen e lengjeve si fenomen ne hemodinamike
Gjilberti- Zbuloi ngarkesat elektrostatike te trupave te ndryshem
Galvani- Zbuloi rrymen ne nervat lumbale te bretkoses si fenomen i fillimit te njohurive ne elektrofiziologji
Cka eshte, kur dhe kush e zbuloi Biofiziken?
Biofizika u zbulua nga Karl Pirson 1892. Si shkence ka per studim sistemet e gjalla ne te gjitha nivelet; molekulare qelizore mbi qelizore deri ne sistemin e biosferes.
Biofizika sqaron proceset fiziko-kimike te qelizes, ligjin e ndarjes se saj, percjellshmerin nervore, shnderrimet energjetike ne mes qelizes dhe rrethines
Nga kush perbehet natyra?
Perbehet nga te gjitha objektet materiale: Substancat dhe fushat fizike.
Kush jane fusha fizike?
Fusha fizike jane fusha elektromagnetike, gravitacionale dhe nukleare
Cka eshte drita?
Drita eshte fushe fizike perkatesisht vale elektromagnetike, e cila del nga atomet ose molekulat qe kane gjende ekscitimi
Cfare strukture ka materia?
Diskrete
Cka eshte morfologjia?
Disiplina qe mirret me studimin e struktures se substancave
Cila eshte vetia e perbashket e paraqitjeve te materies
Perberja diskrete.
Cka eshte vetia si karakteristike?
Vetia si karakteristike qe e vecon substancen eshte rrjedhim i perberjes specifike te substances
Cka eshte sistemi?
Sistemi eshte bashkesia e elemnteve me perberje te cfaredoshme, qe veprojne ne mes veti me rrethinen, duke formuar nje teresi me veti qe shfaq dukuri-fenomene
Cka jane proceset?
Fenomenet ne funksione kohe quhen procese
Kush jane perberesit e sistemit?
Perberesit e sistemit jane elementet e sistemit
Cka quajme sistem te mbyllur e qka sistem te hapur
Sistemi i mbyllur apo i izoluar quhet sistemi qe nuk komunikon me rrethinen e tij. Kurse sistemi i hapur ai qe komunikon me rrethinen e tij
Bashkesia e te gjitha sistemeve quhet…
Sistemi i mirefillte-sistemi universal(universumi). Sistemet e tjera veq e veq jane sisteme parciale
Cilat jane kriteret e elementeve qe e perbejne sistemin?
Se pari duhet njohur funksioni i elementit ne sistem, shkalla e lidhshmerise se tij me sistem. Kur njihet funksioni njihet perberja e tij
Cilat jane komponentet themelore te sistemit?
Elementet e sistemit, kufiri i sistemit dhe kanalet e lidhjeve
Si mund te lidhen elementet ne nje sistem?
Ne lidhje serike. Serike kthyese te drejtperdrejte. Serike kthyese te terthorte. Paralele
Si ndahen kanalet e lidhjeve te sistemit
Kanale materiale(Shkembehet materia) Kanale energjetike(Shkembehet energjia) Kanale informative (Shkembehen sinjale fizike-informacione)
Si komunikojne sistemet me rrethinen?
Me ane te elementeve te veta qe jane ne kufirin e sistemit, duke bere shkembimin e energjise materies e informacionit
Cka quajme veprim te rrethines?
Quhet ndikimi i rrethines ne sistem
Tek rasti i qelizes, kush eshte madhesi hyrese e kush dalese?
Madhesi hyrese: perbersit e perqendrimit te jashte qe depertojne ne qelize prej membranes si temperatura, shtypja e rrethines, potencialet membranore.
Ndryshimet ne madhesi dalese: shpejtsia e qitjes se produkteve metabolike te qelizes, ne vleren e potencialit elektrik te membranes
Cka eshte aftesia zberthyse e kontrollimit? Nga qka varet?
Aftesia zberthyse e kontrollimit eshte ndarja e veprimeve ne hyrje dhe te reaksioneve ne dalje
Sistemet qe kane aftesi zberthyse te madhe jane ato qe ne hyrje reagojne sakte ne cdo shkak, dhe ne dalje japin reaksione te caktuara
Varet nga numri i hyrjeve dhe i daljeve . Ameba ka nje hyrje dhe nje dalje
Kur nje sistem eshte i deteminuar?
Kur i njohim madhesite hyrese, dalese, parametrat, funksionet transmetuse
Si ndahen veprimet?
Ndahen ne veprime fiziko kimike, fiziologjike dhe ne funksione kohe
Si ndahen veprimet fiziko kimike
Ndahen ne veprime fizike(mekanike, te nxehtesise elektrike, drites, akustike, etj) dhe kimike (percjellja e ushqimit, pirja e barerave, veprimet e sub kimike)
Si ndahen veprimet fiziologjike?
Ne veprime adekuate dhe joadekute. Adekuatet shkaktojne reaksione te pritura kurse ato jo adekuatet te papritura psh. rrezatimet radioaktive
Si ndahen veprimet ne funksion kohe?
Ne kercyese shkallore dhe impulsive. Ne kercyse shkallore(Funksion e Heavsideov) ne interval te shkurtet kohor funksioni e rrit vleren e vet per disa here ne forme kercimi shkallor.
Ne funksione implusive, paraqitet kur ne brenda nje kohe te shkurter funksioni e arrit vleren e vet maksimale dhe bien perseri ne zero, psh goditja me cekan
Trego hiearkine e organizmave
Atomi, molekulat e thjeshta,makromolekulat, biostruktura, organelet, qeliza, indet, organet, struktura organike, organizmi
Trego hiearkine e biosferes?
Organizmat njeqelize, organizmat shumeqelizore, popullacionet, biogeocenoza, biosfera
Cka quajme nensisteme apo sisteme te shkalleve te ulta?
Sistemet qe i takojne nje vije lidhese brenda nje strukture te caktuar me fenomene te ndryshme
Si klasifikohen sistemet?
Jane 5kriteriume:
1Sistemet sipas marredhenies me rrethinen
2Sipas bazes se krijimit
3Sipas reaksioneve dhe veprimit te rrethines
4Sipas determinizimit
5Sipas shkalles se abstraktsionit
Si ndahen sistemet sipas marredhenies me rrethinen?
Ndahen ne sisteme te hapura dhe sis te mbyllura.
Sipas bazes se krijimit si ndahen sistemet?
Ne te thjeshta, te nderlikuara dhe shume te nderlikuara. Sistemi i thjesht eshte me pak elemente. Kurse i nderlikuari jane sistemet qe elementet dhe lidhjet e tyre mund te pershkruhen kurse ato shume te nderlikuarat percaktimi i elementeve dhe funksionit eshte i pamundur
Sipas reaksioneve dhe veprimit te rrethines si ndahen sistemet?
Si sisteme statike; Qe nuk e ndryshojme poziten dhe strukturen e tyre brenda kohes se caktuar dhe perkunder veprimit te rrethines she kalimit tee kohes
Si sisteme dinamike; Qe kane reaksione shume aktive ndaj veprimeve te rrethines, duke kaluar nga nje pozite ne tjeter pa interval kohor
Si ndahen sistemet sipas determinizimit?
Si te determinuara ku veprimi dhe interaksioni u pergjigjen rezultateve te caktuara
Si te padeterminuara, ku funksioni mund te percaktohet pjeserisht ne baze te gjases
Si ndahen sistemet ne baze te shkalles se abstraksionit?
Si sis.reale qe paraqesin pjese reale
Si sis.abstrakte, ku bene pjese sistemi mendor i njeriut dhe sistemet matematike