Bioelectronics Flashcards
Kur u njoft fenomeni i elektricitetit dhe si u pershkrua
U njoft rreth viteve 590 para epokes se re nga Talesi, ku e tregoi aftesine e qelibarit te ferkuar me gezof ose lekur qe arrin t’i terheq disa lecka te lehta. Ky zbulim qendroi me kaq derisa Gjilberti me 1600 gjeti se veti te njejte kane trupat si qelqi,smollat dhe rreshirat e ndryshme. Dhe kjo veti u njoft si veti e qelibarizuar- elektrizim(nga greqishtja, elektron)
Cka beri Galvani me 1789
Kur kapi me shufer bakri nervat lombale te bretkoses verejti se sa here ishin ne kontakt muskujt e brektoses ne parmakun e metalit ata tkurreshin. Shkak i elektrizimit
Cka manifestohet te elektrizimi(cilat gjendje) dhe si mund te jene ato?
Mund te jene gjendja e manifestimit te refuzimit dhe terheqjes. Ky elektrizim mund te jete pozitiv ose negativ
Cili eshte perkufizimi i pare kualitativ i terheqjes se elektrizimit te trupave
Perkufizimi i pare kualitativ eshte se terheqja e trupave te elektrizuar paraqitet te trupat qe kane elektrizime te kunderta
Cili eshte roli i protonit dhe elektronit ne berthame
Protoni eshte bartes i ngarkimit elektrik ne barthame, qe per nga sasia eshte i njejte me ngarkimin elektrik qe ka elektroni dhe njihen si grimca elementare. Elektroni shenohet me e (e=1.6x10^(-19)C) me mase m=9.1x10^-31kg.
Kur jane trupat te elektrizuar
Kur kane mungese apo shtese te numrit te elektroneve
Si i ndajme trupat ne baze te reagimit ndaj elektricitetit
Si trupa qe e percjellin elektrizimin dhe quhen percjelles
Dhe si trupa qe nuk e percjellin elektrizimin dhe quhen jo percjelles apo izolatore, perkatesisht dielektrike
Si ndahen percjellesit e rrymes elektrike
Ndahen ne dy grupe:
Percjelles te rendit te pare: qe kane teprice te elektroneve, te cilat mund te zhvendosen lirisht ne mes te atomeve ose molekulave dhe nuk behet transporti i mases se materies
Percjelles te rendit te dyte: percjellja e elektricitetit behet edhe me transportin e mases(atomet, molekulat e lira-jonet)
Pershkruaj dielektriket
Nuk jane percjelles te elektricitetit. Perbehen prej molekulave te cilat kane sasi te barabarte me ngarkese elektrike pozitive dhe negative ose prej joneve qe nuk mund te zhvendosen brenda dielektrikut. Dielektriket me molekula te polarizuara qe kane momente dipolare te perhershme, kane orientim te ndryshem te momentit te dipolit
Cili eshte fenomeni i pare qe eshte verejtur ne elektrostatike?
Terheqja e e trupave si rrjedhim i bashkeveprimit reciprok te elektrizimit te tyre. Bashkeveprimi eshte trajtuar si veprim ne distance, duke mos perfillur gjendjen e krijuar rreth trupit.
Cka paraqet fusha elektrike
Fusha elektrike paraqet nje gjendje te veqante te materies e cila transmeton veprimin e trupave te elektrizuar ne mes vete
Ne baze te formules se Kulonit nga cka varet intensiteti i forces elektrike
Varet nga ngarkimet elektrike Q1 dhe Q2 dhe ne perpjestim te zhdrejte me distancen mes trupave te elektrizuar
Cka paraqet konstanta e proporcionalitetit
Paraqet vetin e mesit ne te cilen ndodhen trupat e elektrizuar
Nga kush varet intensiteti i fushes elektrike
Varet apo percaktohet nga ligji i bashkeveprimit te trupave te elektrizuar, perkatesisht forca terheqese dhe refuzuese
Cka eshte intensiteti i fushes elektrike
Eshte madhesi fizike numerikisht e barabarte me forcen F qe vepron mbi njesine e ngarkeses pozitive +q0, te vendosur ne ate pike dhe ka drejtimin e forces
Si paraqitet ne menyre grafike fusha elektrike
Me ndihmen e vijave te forces se fushes, ne te cilat vektori i fushes eshte tangjente. Keto vija per pike burimi kane ngarkimet elektrike pozitive,ndersa pike mbarimi kane ngarkimet negative. Ne vendet ku intensiteti i fushes eshte me i madh numri i vijave per njesi siperfaqe eshte me i madh
Cka ndodh nese fusha elektrostatike eshte ne mes jo vakuum
Do te jete me e vogel per konstanten dielektrike te mesit,se sa fusha elektrike ne vakuum
Si ndikon forca ne trupat me ngarkime elektrike
Forcat qe kryejne pune jane forca elektrike, qe trupat e elektrizuar i leviz ne fushe elektrike dhe kahu i levizjes varet nga ngarkimi elektrik. Trupat me ngarkime pozitive, forca i shtyn kah fusha elektrike, kurse ata me ngarkim negativ ne kaj te kundert te fushes elektrike
Cfare madhesie eshte potenciali elektrik
Eshte madhesi skalare ngjashem si shtypja ose temperatura
Cka quajme tension elektrik
Ndryshimi mes dy pikave te fushes elektrike quhet tension elektrik
Me cka eshte i barabarte ndryshimi i potencialit mes dy pikave te fushes
Eshte numerikisht i barabart me punen qe bejne forcat e fushes elektrike, kur zhvendosin ngarkese pozitive njesi, prej nje pike me potencial V2 ne piken tjeter me potencial V1.
Kur eshte puna zero
Puna eshte zero kur ndryshim ii potencialit te pikes fillestare dhe perfundimtare eshte zero
Cila eshte lidhja mes fushes elektrike homogjene dhe potencialit
Shprehet si gradient i fushes per distancen mes niveleve ekuipotenciale
Cila eshte njesia e fushes elektrike dhe trego shembullin e fushes neper nje membrane qelizore
Njesia e fushes e elektrike V/m.
Membrana qelizore e trashe dl=7nm =7• 10^-9m, ka potencial ne skaje te membranes Eshte 50mV=5*10^-2 V
Cfare strukture ka dipoli elektrik
Dipoli elektrik ka strukture te perbashket te dy ngarkimeve elektrike me shenja te kunderta dhe te larguara njera me tjetren per largesine l te perhershm. Vija qe i bashkom qendrat e ngarkimeve quhet bosht i dipolit.
Cka eshte momenti i dipolit
Momenti i dipolit merret si madhesi karakteristike e dipolit qe paraqet prodhimin e ngarkeses elektrike te dipolit me distancen ne mes te ketyre ngarkimeve
Cfare mund te jene dipolet elektrike
Mund te jene te perhershem por edhe te indukuar nga intensiteti i fushes se jashtme elektrike. Si rezultat i kesaj fushe elektronet zhvendosen ne trajektore dhe formojne dipol elektrik
Me cka eshte proporcional momenti i dipoleve te indukuara
Me intensitetin e fushes elektrike, e ky intensitet eshte disproporcional me kubin e distances
Nga kush varet intensiteti i fushes se dipolit
Varet nga pozicioni se ne cilen pike ndaj boshtit te dipolit caktohet intensiteti i fushes.
Cka eshte momenti i rrotullimit te dipoli
Eshte prodhimi vektorial ne mes te rrotullimit te dipolit dhe fushes elektrike. Ky momenti i dipolit mundson qe dipoli elektrik kur eshte ne fushe elektrike te ze pozite sa me stabile
Cfare shprendarje te ngarkesave mund te kemi te trupat e elektrizuar
Shprendarje vellimore kur ndodhen ne te gjitha pjeset e trupit nga brendia deri ne siperfaqe. Kjo shqyrtohet si densitet vellimor i ngarkimeve elektrike. Shprendarje siperfaqsore(njihet si densitet siperfaqsor) Shprendarje lineare kur ngarkimet elektrike jane te shprendara neper nje vije te vetme
Cila eshte rendesia e matjeve te potencialeve dhe pershkruaj si behet
Matja e potencialeve behet kur jane perhere ne distance prej burimeve te potencialeve. Matja e potencialit nevojitet per diagnostifikim
Kur kemi shprendarje lineare elektrike e kur te fletezave
Shprendarje elektrike lineare kemi tek fijet nervore, kurse te fletezave te membranat qelizore
Nga kush varet potenciali i dipolit elektrik
Varet nga kendi i koordinates polare dhe largesise se r te pikes nga diooli. Vlera e cosinusit shtrihet nga -1 deri +1. Potenciali ka vlere pozitive vetem per kend te ngushte
Membranat qelizore qe trajtohen si fleteza te holla, me trashesi d, qe brenda jane negative kurse nga jashte me ngarkim elektrik pozitiv. Cka perfaqson kjo trashesi
Perfaqson strukturen dielektrike te membranes . Kur ndahet siperfaqen ne pjese te vogla ne pjese shume te vogla ds, aty konsiderohet si dipol elektrik
Sa eshte vlera maksimale e kendit te ngurtesise
Eshte 4pi
Nga kush varet potenciali i pikes A
Nga fuqia e fletes dhe kendi i ngurtesise
Si krijohet kapaciteti elektrik i percjellsit
Kapaciteti elektrik i percjellsit eshte procesi i mbushjes se trupit me elektricitet. Njesia e kapacitetit eshte Faradi 1C/1V
Nga kush varet kapaciteti elektrik
Varet nga pozicioni i trupave qe rrethojne
Si formohen kondensatoret
Kondensatoret formohen kur dy percjelles jane njeri tjetrit, te ndare me dielektrik e qe kane potenciale, perkatesisht ngarkime elektrike
Varesisht nga forma si ndahen kondensatoret
Varesisht nga forma ndahen ne kondensatore te rrafshet, sferik, cilindrik dhe te cfaredo forme
Ne baze te kapacitetit si ndahen kondesatoret
Ndahen ne kondensatore me kapacitet konstant dhe te nderruar. Ne menyre simbolike paraqiten me dy vija paralel, te trasha e te gjata
Si formohen kondensatoret siperfaqsor
Kondensatoret siperfaqsor jane kur percjellsit i kan pllakat metalike perball njera tjetres, te ndara me dielektrik e kane potencial elektrik
Sa eshte kapaciteti i kondesatorit te rrafshet
Kapaciteti i kondesatorit te rrafshet eshte me i madh sa me te medha jane siperfaqet efektive perball njera tjetres, e sa me e vogel eshte distanca ne mes tyre. Sa me e madhe konstanta dielektrike e dielektrikut ne mes pllakave aq me i madh eshte kapaciteti i kondensatorit te rrafshet
Si mund te lidhen kondensatoret ne qarqe elektrike
Ne menyre serike dhe paralele ose serike-paralele ne te njejten kohe
Si mund te lidhen me lidhje paralele e si me serike kondensatoret
Lidhja paralele paraqitet kur te gjithe kondenstaoret jane te lidhur ne dy pika te vetme qe jane potenciale V1 dhe V2.
Lidhja serike kryhet kur kondensatoret lidhen njeri pas tjetrit dhe te gjithe kane ndryshim potenciali te ndryshem ne saka te ndryshme
Te kondensatori i rrafshet cka ka ne mes te pllakave?
Ne mes te pllakave te kondensatori ka fushe elektrike qe pershkon membranen dhe zvogelohet me rritjen e konstantes dielektrike, poashtu zvogelohet me zvogelimin e ngarkimit siperfaqsor
Cka eshte rryma elektrike
Levizja e elektroneve ne nje kah te caktuar quhet rryme elektrike
Cfare strukture kane metalet
Metalet kane strukture kristalore me rrjete hapesinore te caktuar ne mesin e te cilave ka elektrone te lira -gaz elektronik
Si levizin elektronet ne efekte termike
Elektronet ne efekte termike levizin pa nderprere ne percjelles, por zhvendoska e elektroneve nga pika fillestare eshte zero. Kur ne skaje te percjellesit jepet diference potenciali, atehere ne percjelles vendoset fusha elektrike qe ushtron force mbi ngarkimet elektrike. Nen veprimin e kesaj force, elektronet fillojne te levizin ne nje kah te vetem.
Me ke eshte proporcionale shpejtesia e levizjes se elektroneve
Me intensitetin e fushes elektrike
Kush jane elektrolit bartes te rrymes te metalet e kush te lengjet
Te metalet jane vetem ngarkesat elektrike negative-elektronet, kurse te lengjet apo tretjet jane edhe jonet pozitive edhe ato negative
Kush jane madhesite qe e karakterizojne rrymen elektrike nga pikepamja kuantitative
Intensiteti i rrymes elektrike
Densiteti i rrymes elektrike
Cka eshte intensiteti i rrymes elektrike
Eshte shpejtesia me te cilen kalon sasia e ngarkimit elektrik neper nje siperfaqe perpendikulare te percjellsit per kohen deltat. Kjo quhet rryme e vazhduar nje kahore sepse ka kah te caktuar
Si percaktohet intensiteti i rrymes elektrike per elektrolit
Percaktohet per shume e joneve pozitive dhe negative qe kalojne ne te njejten kohe t, neper nje siperfaqe normale me kahun e levizjeve te joneve
Cka paraqet densiteti i rrymes
Paraqet intensitetin e rrymes per njesi siperfaqejeje dhe shenohet me J
Cka ndodh kur densiteti i rrymes nuk eshte homogjen ne tere siperfaqen
Meqenese eshte funksion pozite, atehere kalohet ne vlere limite qe jep nderrimin e densitetit prej nje pike ne nje pike te siperfaqja S
Cila eshte njesia per densitet te rrymes elektrike
Eshte amper/meter katror
Cka eshte rryma stacionare
Kur rryma elektrike ka shpejtesi rrjedhje konstante ne nje pike te percjellsit quhet rryme konstante
Termi fushe e rrymes cka nenkupton
Nenkupton mesin material ku perhapet rryma elektrike
Cka quajme rryme alternative
Kur tensioni nderron sipas polaritetit,i bie qe edhe fusha elektrike qe e pershkon percjellsin nderron kahun teresisht, atehere edhe rryma elektrike nderron kah dhe drejtim e quhet rryme alternative
Kur rryma eshte pulsive
Rryma eshte pulsive kur tensioni eshte i shkeputshem ne kohe, por kercyes, atehere edhe rryma eshte pulsive. Pulset rrymore mund te jene tipe te formave katerkendeshe trekendeshe ose forma te ngjajshme
Cfare marredhenie gjeti Ohmi ne vitin 1826?
Marredhenien ne mes te intensitetit te rrymes, diferences se potencialit dhe rezistences elektrike
Si mund te perkufizohet tjeter ky ligj i Ohmit
Mund te perkufizohet me densitetin e rrymes J dhe fushen elektrike E
Nga kush varet rezistenca specifike e materialit
Nga n, e dhe ‘ni’
Cila eshte vlera reciproke e rezistences specifike
Eshte percjellshmeria specifike.
Nga kush varet rezistenca elektrike
Varet nga parametrat fizik te materialit dhe temperatures(me rritjen e temperatures rritet rezistenca)
Cila eshte njesia per intensitet te rrymes, cila eshte per rezistence elektrike e cila per rezistence specifike
Intensitet rryme Amperi
Rrezistence elektrike Ohmi
Rrezistence specifike Ohmxmeter
Cila eshte vlera reciproke e rezistences omike
Percjellshmeria elektrike dhe shenohet G=1/R
Cka eshte burimi i rrymes apo gjeneratori
Eshte pajisja qe jep ndryshim te potencialit dhe prej saj rrjedh rryme elektrike
Cka eshte forca elektrovizore
Eshte energji e shnderruar ne sasi elektrike qe percjellet ose puna per njesi te sasise se elektricitetit
Cila eshte njesia e forces elektrovizore
Volti.