Pathologie H11: aandoeningen van het voortplantingsstelsel Flashcards
- Waar hoort de ontsteking in het kleine bekken bij (PID: pelvic imflammatory disease)
- Wat zijn kenmerken ervan?
- Wat zijn de risicofactoren ervan?
- Wat zijn de symptomen ervan?
- Wat zijn de complicaties ervan?
- Wat is de behandeling ervan?
Aandoeningen van de vrouwelijke geslachtsorganen
‘’Soort groepering van aandoeningen die per definitie staat voor ontstekingen die voorkomen in het kleine bekken, namelijk in het gebied waar de vrouwelijke organen liggen’’
- ‘’In de volksmond:’’ PID (pelvic inflammatory disease)
- 1/1000 ‘’komt redelijk veel voor’’
Risicofactoren:
- Wisselende seksuele contacten
- Vroege 1e geslachtsgemeenschap
- SOA (gonorroe en chlamydia) ‘’ als complicatie kunnen deze een PID veroorzaken’’
Symptomen:
- Onderbuikspijn
- Koorts
- Vaginale afscheiding
- Dyspareunie (‘’de dagen ervoor kan hier sprake van zijn, dit is pijn tijdens het vrijen’’)
- Dysurie (‘’pijn/ ongemak bij plassen’’)
Complicatie:
- Onvruchtbaarheid
-Ectopische zwangerschap (‘’: dit is een buitenbaarmoederlijke zwangerschap, dit komt doordat het kan leiden door verklevingen’’)
- Abcesvorming
- Chronische onderbuikspijn
Behandeling:
- Antibiotica
‘’ Zo snel mogelijk, hoge doseringen in tabletvorm of bij er ziekte mensen IV in het ziekenhuis’’
Wat hoort het cervixcarcinoma bij?
Wat zijn risicofactoren ervoor?
Wat zijn de symptomen ervoor?
Wat is de oorzaak ervan?
Wat is de behandeling ervan?
Wat is de preventie ervan?
Risicofactoren:
- HPV
‘’HPV staat ook bij risico doordat als je vriend het bijv. heeft jij ook risico hebt om het te krijgen’’
- Roken
HPV en roken: 2x zo hoge kans dan HPV en niet-roken
- DES dochters (moeder geslikt tijdens zwangershap tot 1976)
- Langdurig gebruik anticonceptiepil (grotere kans op besmetting)
’’ Bas: door de pil heb je onbeschermde seks en daardoor meer kans op HPV-virus’’
Symptomen:
- Aanvankelijk geen (‘’in het begin geen klachten’’)
- Postcoitaal bloedverlies (‘’bloedingen na geslachtsgemeenschap’’)
- Klachten door invasie blaas/ rectum en bekken (‘’klachten door metastasering’’)
Oorzaak
- Humaan Papillomavirus (HPV), meestal HPV type 16-18
-Vijfjaarsoverleving: 70%
Behandeling:
‘’ Er bestaan verschillende type behandeling, afhankelijk van het stadium:’’
- Cryochirurgie ‘’bevriezing op de tumor’’
- Lisexcisie ‘’Laagje van de baarmoedermond verwijderen waar de onrustige cellen zijn gevonden’’
- Laserbehandeling
- Operatie ‘’ Internet: mogelijke behandeling is verwijdering van de baarmoeder, eventueel de eierstokken en eileiders, en lymfeklieren in het bekken’’
- Chemotherapie, radiotherapie
Preventie:
- Nemen van een uitstrijkje 30-60 jaar (NL), 25- 64 (België)
‘’Om de 5 tot 3 jaar, afhankelijk van NL of België’’
- Sterfte neemt af door goed BVO (bevolkingsonderzoek)
- Vaccinatie voor 12-jarige meisjes ‘’vaccinatieprogramma’’
Waar hoort het endometriumcarcinoma bij?
Wat zijn de risicofactoren van een endometriumcarcinoma?
Wat zijn de risicofactoren van een endometriumcarcinoma?
Wat zijn de symptomen van een endometriumcarcinoma?
Wat is de behandeling van een endometriumcarcinoma?
- Aandoeningen van de vrouwelijke geslachtsorganen
‘’ Heeft te maken met de hyperplasie of de proliferatie (snelle vermenigvuldiging van cellen) van het endometriumweefsels’’ - Incidentie: 1900 per jaar
Risicofactoren:
- langdurige blootstelling aan oestrogenen
‘’ Alles wat endometriumweefsel kan stimuleren, dus oestrogenen’’
- Vroege menarche (‘’vroege eerste menstruatie’’)
- Late menopause
- Nullipariteit (‘’vrouwen die geen kinderen gehad hebben’’)
- Obesitas
- Oestrogeensuppletie (‘’ onder welke vorm dan ook’’)
- Erfelijkheid (Lynch-syndroom, ‘’erfelijke aanleg’’)
Symptomen:
- Abnormaal vaginaal bloedverlies
- Postmenopauzaal bloedverlies (‘’vb. 1 jaar lang na de menopauze als vrouw geen bloedverlies hebben, en dan ineens bloedverlies hebben’’)
- Postcoitaal bloedverlies ‘’bloedingen na geslachtsgemeenschap’’
- Onderbuikspijn
- Gewichtsverlies
Behandeling:
- Chirurgie
- Radiotherapie
- Chemotherapie
5 jaarsoverleving: 80-95% stadium 1, 10-20% stadium 4
Waar horen myomen bij?
Wat zijn myomen?
Wat zijn symptomen van myomen?
Wat is de behandeling van myomen?
- Aandoeningen van de vrouwelijke geslachtsorganen
- Goedaardige tumor van gladde spierweefsel van de uterus
‘’ Is goedaardig en blijft goedaardig. Doet niet uitzaaien. Maar dit weefsel verdrukt wel andere weefsels (als hij weefsels inneemt is het een kwaadaardige tumor, dus een myoom doet dit niet). Door verdrukken weefsels ontstaan klachten’’
Symptomen:
- Overdreven vaginaal bloedverlies
- Dyspareunie (‘’pijn bij het vrijen’’)
- Onderbuikspijn (‘’bij grote myomen’’)
‘’ Geeft meestal een beetje dezelfde klachten als een endometriumcarcinoma’’
- Meestal spontaan verdwijnen na menopauze (‘’ door vermindering van hormonen’’)
Behandeling: afhankelijk van ernst/ klachten
- OAC (orale anticonceptiva, vb. de pil)
De pil (verminderd oestrogenen)
- Embolisatie
- Operatie (soms hysterectomie ‘’verwijderen van de baarmoeder’’)
‘’Internet: Embolisatie: dichtmaken of afsluiten van een bloedvat. Dit wordt gedaan door een interventieradioloog, die een katheter in het bloedvat schuift. De specialist kijkt met behulp van röntgendoorstraling of hij op de juiste plek zit. Met speciale vloeistof dicht hij het bloedvat.’
Waar hoort een ovariumcarcinoma bij?
Wat zijn risicofactoren van ovariumcarcinoma?
Wat zijn symptomen ervan?
Wat is de behandeling en prognose ervan?
- Aandoeningen van de vrouwelijke geslachtshormonen
‘’ wordt vrij laat, meestal pas in stadium 4 gediagnosticeerd. Geeft pas laattijdig klachten’’
Incidentie: 1300 vrouwen per jaar
‘’Cellen die je niet gebruikt worden lui , maar moeten nog wel delen. Dus daar ontstaan foutjes in’’
Risicofactoren:
- Hogere leeftijd
- Kinderloosheid
- Familiaal voorkomen van ovarium- / borst- / coloncarcinoma
Symptomen:
- Pas laat! (Stadium 4)
- Opgeblazen gevoel
- Vage buikpijn
- Pollakisurie (‘’frequent plassen’’), dysuria (‘’pijn tijdens plassen’’)
Behandeling:
- Operatie
- Chemotherapie
Prognose:
5 jaarsoverleving (80-90% stadium 1 overleving, 30% stadium 4 overleving)
‘’ Prognose niet goed, doordat we het pas laat diagnosticeren’’
-
Waar hoort een mammacarcinoma (borstcarcinoma) bij?
Wat is de etiologie ervan?
Wat zijn de risicofactoren ervan?
Wat zijn de symptomen ervan?
Wat is de preventie ervan?
Wat is de behandeling ervan?
Wat is de prognose ervan?
- Aandoeningen van de vrouwelijke geslachtsorganen
Etiologie:
- 5-10% erfelijk ‘’ zoveel % betreft een erfelijke variant’’
- BRCA1- BRCA2 gen: 50-85% kans op borstkanker
- 75% hormoonreceptor voor oestrogenen of progesterone of beide (hierdoor stimulatie van de tumorceldeling)
‘’We kijken bij de typering van de mammacarcinoma of er sprake is van een hormoonreceptor van oestrogenen of progesteron, hierdoor kan de tumorceldeling gestimuleerd worden’’
- Bij 20-25%: te veel aan HER2 receptoren: stimulering celgroei
‘’ Andere typering is kijken of er een HER2 receptor is , wat kan leiden tot een stimulering van de celgroei’
Risicofactoren:
’Heeft ook een deel met hormonaal te maken’’
- Kinderloosheid
- >35 jaar bij 1e zwangerschap
- Menopauze later dan 55 jaar
- Overgewicht na menopauze
- Alcoholgebruik
- Eerder borstcarcinoma
Symptomen:
- Onregelmatige knobbeltjes in de borst
- Zwelling van de borst
- Huidirritatie
- Intrekking van de tepel
- Tepelvloed ‘’bloederig, pusserig secreet uit de tepels’’
Preventie:
Vroege opsporing (BVO (bevolkingsonderzoek): 50- 75 NL, 50-70 B (belgië)
Behandeling:
‘’ Afhankelijk van het stadium’’
- Operatie
- Chemotherapie
- Radiotherapie
- Hormonale therapie
Prognose:
5-Jaarsoverling is 90%, afhankelijk van stadium
Waarbij horen de goedaardige aandoeningen van de borst?
Wat zijn de goedaardige aandoeningen van de borst?
- Aandoeningen van de vrouwelijke geslachtshormonen
’’‘Mammacarcinoma geeft soms dezelfde klachten als goedaardige aandoeningen van de borst’’
Fibroadenoma: ‘’fibrotische bindweefsel zwelling van de borst zelf’’
- 10-25% van alle vrouwen
- 1/3 spontane verdwijning
‘’ Internet: fibrose= vorming van overtollig bindweefsel in een orgaan of weefsel als reactie op letsel, ontsteking of andere vormen van schade’’
‘’Fibroadenoma: Bindweefselknobbel (fibroadenoom)
Internet: Deze knobbel ontstaat door wildgroei in het bindweefsel. De knobbel drukt het omringende weefsel opzij, maar groeit niet naar binnen. Het voelt aan als een stevig knobbeltje.’’
Mammacysten:
- 50% van alle vrouwen
- Spontane verdwijning of eventueel punctie
‘’Cysten: bindweefselknobbel met pus. Internet: Een cyste is een gesloten zakje of holte in het lichaam dat is gevuld met vloeistof, lucht, pus of andere materialen. Cysten kunnen zich vormen in verschillende delen van het lichaam, zoals de huid, inwendige organen, botten of weefsels. Ze kunnen variëren in grootte, van heel klein tot enkele centimeters in diameter, afhankelijk van de oorzaak en locatie. cysten kunnen om verschillende redenen ontstaan, zoals infecties, ontstekingen, genetische factoren, blokkades in de klieren of kanalen, of als gevolg van andere medische aandoeningen. Sommige cysten zijn volledig goedaardig en veroorzaken geen symptomen, terwijl andere symptomen kunnen veroorzaken, zoals pijn, zwelling of druk op omliggende weefsels. In sommige gevallen kunnen cysten ook kwaadaardig worden, wat betekent dat ze zich ontwikkelen tot kanker.’’
Waarbij horen menstruatiestoornissen?
Wat zijn de menstruatiestoornissen?
- Bij aandoeningen van de vrouwelijke geslachtsorganen
Indeling:
- Amenorroe (‘’uitblijven van menstruatie’’)
- dysmenorroe (‘’pijnlijke menstruatie’’)
- Menorragie
- Metrorragie
- PMS
- Endometriose
Wat is amenorroe?
Wat zijn de risicofactoren van amennoroe?
Wat zijn de oorzaken van amenorroe?
- Uitblijven menstruatie op 16-jarige leeftijd
Risicofactoren:
- Anorexie ‘’ te weinig vetpercentage’’
- Extreme lichamelijke inspanning
- Familiare aanleg
Oorzaken:
- Genetische afwijkingen (vb Turner)
- Endocrinologische oorzaken
- Anatomische afwijkingen van de vagina
Wat is secundair amenorroe (en waardoor)?
-> Langer dan 6 maanden uitblijven van menstruatie (‘’ervoor wel hebben gemenstrueerd’)
- Zwangerschap
- OAC (‘’orale anticonceptiva, vb. de pil’’)
- Borstvoeding
- Psychische stress
- Medicatie
- Endocrinologische aandoeningen
- Ondergewicht
- Extreme lichamelijke inspanning
Wat is dysmenorroe?
Welke varianten kunnen het zijn & oorzaken?
Wat zijn de risicofactoren?
‘’ Door weefselbeschadiging heb je pijn’’
- Pijnlijke menstruatie (‘’overdreven pijnlijke menstruatie’’)
Kan zijn:
Kan zijn:
- Primaire dysmenorroe: 6-12 maanden na menarche (‘’eerste menstruatie’’)
‘’ Vaak is hier geen onderliggende oorzaak’’
- Secundaire dysmenorroe:
‘’ Als het dat niet echt bestaan heeft, maar daarna wel ontstaat kunnen we kijken naar een oorzaak’’
- PID (pelvic inflammatory disease)
- Koperhoudend spiraaltje (intra uterine device : IUD)
- Endometriose
- Myomen
Risicofactoren:
- Vroege puberteit
- Heftige menstruatie
- Roken
Wat is menorragie?
Wat zijn de risicofactoren van menorragie?
Wat zijn oorzaken van menorragie?
Wat is de behandeling van menorragie?
- Hevig of langdurig bloedverlies (>7dagen) tijdens menstruatie
Risicofactoren:
Eerste jaren menstruatie en laatste jaren menstruatie
‘’ is ook een overgangsklacht’’
Oorzaken:
- Hormonale stoornissen
- Myomen
- IUD (‘’intrauterine device, dit is een bijwerkingen ervan’’)
- PID (‘’pelvic inflammatory disease’’)
- Schildklieraandoeningen
- Endometriose
Behandeling:
Hormonaal of chirurgisch (‘’afhankelijk van de oorzaak’’)
Wat is metrorragie?
Wat zijn de risicofactoren ervan?
- Bloeding tussen 2 menstruaties (‘’tussentijdse bloeding’’)
of - Extreem onregelmatige menstruaties
- PID (‘’pelvic inflammatory disease’’
- OAC (‘’orale anticonceptiva, de pil’’)
- Cysten ovaria
- Myomen
- Endometriumcarcinoma
- Endometriose
‘’ Je leest hormonale oorzaken maar ook ernstige aandoeningen, dus niet bagatelliseren’’
Wat is het PMS (premenstrueel syndroom)?
Wat zijn de risicofactoren?
Wat zijn de symptomen?
Wat is de oorzaak?
Wat is de behandeling?
- Complex van symptomen 1-2 weken voor de menstruatie
‘’ Het complex lees je bij de symptomen’’ - 4% van de vrouwen
Risicofactoren:
- Hogere leeftijd
- Familiare belasting
- Psychische problemen
Symptomen:
- Pijnlijke borsten
- Opgeblazen gevoel
- Gewrichtspijn
- Prikkelbaarheid
- Stemmingswisselingen
- Huilbuien
- Verminderde concentratie
- Angst
- Buikpijn
Oorzaak:
Onbekend
Behandeling:
- Pijnstilling
- OAC (‘’ ’orale anticonceptiva, de pil’’)
- Cafeïne (koffie/) alcohol (oh) beperking
- Bewegen (‘goed bewegen’’)
- Gezonde voeding
- Nachtrust (‘’goede nachtrust’’)
- Verminder stress
Wat is endometriose?
Wat is de oorzaak van endometriose?
Wat zijn de symptomen van endometriose?
Wat is de behandeling van endometriose?
- Groei van endometriumweefsel buiten de baarmoeder
‘’ in het gebied rondom de baarmoeder’’ - 10-15% van de vrouwen (‘’zou er last van hebben’’)
Oorzaak: onbekend
Symptomen:
- Dysmenorroe (‘’pijnlijke menstruatie’’)
- Metrorragie (‘’tussentijds bloedverlies’’)
- Diarree (‘’vooral bij het voorkomen van endometriose in de darm’’)
- Obstipatie (‘’vooral bij het voorkomen van endometriose in de darm’’)
- Buikpijn (‘’vooral bij het voorkomen van endometriose in de darm’’)
- Dyspareunie (‘’pijn bij het vrijen’’)
Behandeling:
- Pijnstilling
- Hormonaal (hormonale technieken/ingrepen)
- Chirurgie (chirurgische technieken/ingrepen)
