Parmenides, Protagoras en Gorgias

Question 1

Wat deelt de verteller in het ‘prooimion’ (fragment) mee? Waarom denk je dat Parmenides zijn leerdicht van een dergelijk prooimion heeft voorzien?

Answer 1

• Het dient als introductie door te laten zien hoe hij zijn inzichten heeft verkregen.
• Ook dient het als analogie van de Godin van het Recht (Dikê) die de wetten van het denken uitbeeld. Parmenides’ verdere fragmenten openbaren dan de wetten van het denken.

Question 2

Parmenides

Welke twee wegen schetst de godin, en waarom is alleen de eerste ‘te vernemen’?

Answer 2

1. De weg van de Waarheid/Overtuiging. = De eerste weg van onderzoek
2. De weg van de meningen (zijn en niet-zijn). =De weg van de sterfelijke mensen

De weg van de Waarheid/Overtuiging is alleen te vernemen omdat het niet mogelijk is dat dat wat niet is, is. Zijn is bestaan, en dat wat niet is bestaat niet. Zijn kan volgens Parmenides niet ontstaan vanuit niet-zijn, want dat zou betekenen dat er al iets zou zijn dat zorgt voor het bestaan. Als iets waarneembaar is, dan bestaat het (dus dan is het).

Question 3

Welke kenmerken heeft het zijnde volgens Parmenides?

Answer 3

Het zijnde is volgens Parmenides:

• niet ontstaan
• onvergankelijk
• uniek
• onwrikbaar (muurvast)
• niet te volmaken
• noodzakelijk één geheel
• bestaat (het is)
• niet deelbaar

Question 4

Wat is Parmenides’ argument van twee wegen?

Answer 4

P1: Iets is of is niet
P2: Als je iets weet, is het of het is niet [te leiden uit P1[
P3: Je kunt niet weten wat niet is
C: Je kunt slechts weten/kennen wat is [te leiden uit P2 & P3]

Question 5

Wat wordt bedoeld met Protagoras uitspraak ‘de mens is de maat van alle dingen’?

Answer 5

Met ‘de mens’ wordt het individu of de mens als groep bedoeld, afhankelijk van hoe je het interpreteert. Met ‘de maat van alle dingen’ wordt de maatstaf (het criterium) bedoeld. Dit houdt in dat elk individu (of mens als groep) zijn eigen maatstaf is (en dus zelf bepaald wat waar en onwaar is), omdat eenzelfde ding anders geïnterpreteerd kan worden door twee verschillende personen.

Dit kan subjectivistisch opgevat worden, maar ook relativistisch.

Question 6

Sommigen menen dat Protagoras een atheïst was. Waarom zou je het hiermee oneens kunnen zijn? Waarom zou je het hiermee eens kunnen zijn?

Answer 6

Oneens: Protagoras geeft (in fragment 3) aan niet te weten of goden bestaan of niet bestaan. Atheïsme is het ontkennen van een god, en dat is niet hetzelfde als het niet weten van het bestaan of niet bestaan van god/goden. Dit impliceert eerder agnosticisme.

Eens: Protagoras geeft onzekerheden aan m.b.t. het weten van het bestaan van goden. Dit was in een zeer religieuze tijd. Het kan zijn dat Protagoras niet in goden geloofde, maar dat hij dit niet kon zeggen vanwege de negatieve gevolgen.

Question 7

Protagoras

Wat zou het kunnen betekenen dat je een zwakkere logos (gedachte, woord, rede, argument, enz.) de sterkere maakt?

Answer 7

Een zwakker ‘verhaal’ of ‘argument sterker maken d.m.v. het juiste gebruik van woorden/sofistisch gegoochel (retorische trucjes enzovoort).

Question 8

Wat zijn drie thesen die Gorgias verdedigt?

Answer 8

1. Niets is
2. Als er iets is, is het niet te bevatten voor de mens
3. Als het al te bevatten is, is het niet mee te delen/uit te leggen aan de medemens

Question 9

Reconstreer het argument van Gorgias m.b.t. het gedachte (dat wat gedacht is) en het zijnde.

Answer 9

P1: Als het gedachte zijnde is, zal al wat gedacht wordt zijn.
P2: Als iemand aan een vliegend mens/wagen rijdend op zee denkt, dan vliegt de mens/rijdt de wagen niet plotseling.
C: Dat het gedachte geen zijnde is, lijdt geen twijfel.