Opvoeden

Question 1

Wat kunnen we besluiten uit het aapjes experiment van Harlow?

Answer 1

dat de kwaliteit van de opvoedervaringen in de vroege kindertijd van belang zijn voor de mentale en fysieke ontwikkeling van kinderen

Question 2

Wat wordt er bedoeld met de meerzinnige betekenis van opvoeden in onze samenleving?

Answer 2

• verschillende pedagogische visies
• verschillende situaties: kind, opvoeder, context
• verschillende pedagogische theorieën, modellen
• geen exacte wetenschap, dus geen zekerheid
• voortdurende wisselwerking theorie-praktijk

Question 3

Wat zijn de twee uitersten van opvoeding?

Answer 3

dialoog en gezag

Question 4

Wat is de definitie van opvoeding?

Answer 4

Opvoeding is alle omgang tussen ouder en kind waarbij gericht een relatie wordt aangegaan. In deze omgang biedt de ouder het kind liefde, geborgenheid, veiligheid, intimiteit, aandacht, grenzen, instructie, ondersteuning en controle.
Hierdoor zal het kind tot zelfontplooiing komen en over het nodige zelfvertrouwen en de nodige zelfstandigheid en zelfredzaamheid beschikken om richting te geven aan zijn verdere leven.

Question 5

Welke drie zaken kun je uit deze definitie halen, die van tel zijn in de omgang tussen ouder en kind?

Answer 5

1. wederzijds respect
2. voldoende veiligheid voor het kind, kind heeft vertrouwen, kan rekenen op, voelt zich geaccepteerd en krijgt ondersteuning van de ouder
3. ouders dagen het kind uit zodat het eigen beslissingen neemt en experimenteert met nieuwe dingen, hierdoor zal het kind vertrouwen krijgen

Question 6

Waarom spreken we van een meerzinnige betekenis van opvoeden?

Answer 6

dé opvoeding bestaat niet

Question 7

Wat zijn de 4 basisdimensies van opvoeden?

Answer 7

1. ondersteuning bieden
2. instructie geven
3. controle uitoefenen
4. grenzen stellen

alle vier samen zorgen ze ervoor dat het kind zich door de verschillende ontwikkelingsfasen heen kan slaan om volwassen te worden

Question 8

Wat is ondersteuning bieden in opvoeden?

Answer 8

• het opvoedgedrag van de ouder dat liefde en zorg voor het kind uitdrukt en dat zich richt op zijn fysieke en emotionele welzijn, waardoor het zich begrepen en geaccepteerd voelt
• nadruk leggen op het afstemmen op de ontwikkelingsbehoeften van het kind/jongere

Question 9

Wat zijn twee kernwoorden in ondersteunend opvoedgedrag?

Answer 9

sensitiviteit en responsiviteit

Question 10

Wat is sensitiviteit?

Answer 10

gevoelig zijn voor de signalen van het kind betreffende gevoelens en behoeften

Question 11

Wat is responsiviteit?

Answer 11

de mate van adequaat reageren op signalen van het kind, aandacht en interesse tonen voor diens handelingen en vertrouwen laten blijken

Question 12

Sensitiviteit is van groot belang voor ….
Leg uit.

Answer 12

• emotieregulatie
• the window of tolerance

Question 13

Leg de rol van the window of tolerance uit in opvoeden?

Answer 13

• wanneer we binnen deze window blijven, zijn we in staat om te leren, te spelen en ons tot onszelf en andere te verhouden
• hyper- en hypo-arousal

Question 14

Op welke manier kan een ouder ondersteunen?

Answer 14

belonen, straffen (negeren)

Question 15

Waarom heeft straffen een positieve functie in opvoeding?

Answer 15

• het dwingt het kind om te reflecteren op zijn gedrag en ongewenst gedrag af te leren
• vereist consequent gedrag
• bedoeling uitleggen
• vb. time-out

Question 16

Wat is het effect van responsiviteit?

Answer 16

kind/jongere heeft gevoel dat het hierdoor invloed heeft op zijn omgeving

Question 17

Waarom is dit geen goede reactie op een huilend kind: “Houd nu op met dat gehuil, je lijkt wel een baby!”?

Answer 17

• je wil erachter komen wat die tranen betekenen
• leer het kind om zijn gevoelens in woorden om te zetten (daarmee leer je het kind iets zinvol voor het leven!)

Question 18

Wat is goed of fout aan deze reactie: “Doe je dat nou expres of hoe zit dat?!” ?

Answer 18

• vernietigd het zelfvertrouwen/zelfbeeld van het kind, door afkeuring van gedrag
• wat wel: kind laten experimenteren, kans geven te leren en te proberen, op zijn/haar manier; benoem wat wel lukt; ‘speel het niet op de persoon’

Question 19

Wat is instructie geven in opvoeden?

Answer 19

• duidelijk maken aan het kind wat de bedoeling van iets is en welk gedrag verwacht wordt
• bevordert zelfstandigheid en zelfredzaamheid: probleemoplossingsstrategieën en verantwoordelijkheidszin
• !! té veel instructie zorgt voor handelingsangst bij het kind

Question 20

Wat zijn de gevolgen van deze uitspraak: “laat maar, ik doe het wel”?

Answer 20

gevolg: onbewust besef bij kind ‘niet goed genoeg om het zelf te doen’ => deuk in het zelfvertrouwen
wat wel: kind laten experimenteren, kans geven te leren en te proberen, op zijn/haar manier

Question 21

Wat is controle uitoefenen in opvoeden?

Answer 21

• veelal focus op negatieve aspecten: macht, restrictie, straf, …
• in de opvoeding is controle van de opvoeder t.o.v. het kind onmisbaar!
• autoritaire controle
• autoritatieve controle

Question 22

Wat is autoritaire controle?

Answer 22

= het opvoedgedrag waarbij de ouder druk uitoefent op kind om correct gedrag te vertonen
- macht en gezag spelen centrale rol
- onvoorwaardelijke gehoorzaamheid wordt afgedwongen
- behoeften kind zijn ondergeschikt
- afwijzen (gedrag) van kind door kwaad te worden, straffen, tegenspreken
- bewegingsvrijheid beperkt door strikte regels

Question 23

Door welke opvoeder wordt vaak de autoritaire aanpak gebruikt?

Answer 23

• die veel waarde hecht aan rust, regelmaat en gehoorzaamheid
• die geen overleg wenst
• dus geen gelijkwaardigheid tussen ouder en kind

Question 24

Autoritaire controle heeft een negatieve invloed op…

Answer 24

• het kind dat ouder wordt, er zullen meer conflicten ontstaan
• het kind kent zijn eigen wensen niet of kunnen deze niet vormgeven

Question 25

Wat is autoritatieve controle?

Answer 25

= gedragingen van de opvoeder, waarbij uitleg wordt gegeven aan het kind en eisen worden gesteld aan zijn zelfstandigheid
- opvoeder geeft het kind informatie, instructie, suggesties en aanwijzingen voor het gewenste gedrag
- gelijkwaardig onderhandelen
- ongewenst gedrag straffen maar ook gewenst gedrag belonen

Question 26

Waarom heeft autotitatieve controle een positief effect?

Answer 26

• kind krijgt vrijheid eigenheid te ontdekken
• duidelijkheid wat gewenst gedrag betreft, kind kent grenzen
• straffen met verklaring, maar beter om te belonen met waardering

Question 27

Wat is grenzen stellen in opvoeden?

Answer 27

= de wijze waarop de opvoeder het kind gaat straffen of belonen om gewenst gedrag aan te leren
- gedragsregels in een gezin
- de wijze waarop straf/beloning gegeven worden vereist consequent gedrag
- kind leert rekening te houden met anderen (én met zichzelf!)

Question 28

Waarom is grenzen stellen het moeilijkste onderdeel van de opvoeding?

Answer 28

men is vaak bang dat het kind hen niet aardig zal vinden

Question 29

Wat leert het kind door grenzen te stellen?

Answer 29

• normen en waarden van ouder
• omgaan met maatschappelijke eisen
• verantwoordelijkheid dragen
• eigen grenzen kennen en deze ook aan te geven aan anderen

Question 30

Wat zijn de pedagogische opvoedingsdoelen?

Answer 30

• zelfstandigheid (individu) - keuzes
• zelfredzaamheid (samenleving) - verantwoordelijkheid
• zelfvertrouwen (toekomst) - bijdrage leveren en problemen oplossen

Question 31

Waarom is opvoeden een circulair proces?

Answer 31

1. de ouder is verantwoordelijk voor de opvoeding
2. de ouder biedt het kind ondersteuning, instructie, controle en stelt grenzen
3. het kind kan rekenen op onvoorwaardelijke liefde van ouders/verzorgers
4. het kind leert zelfstandigheid, zelfredzaamheid en zelfvertrouwen