Ógleði og uppköst á meðgöngu (Hyperemesis gravidarum)

Question 1

Hversu algengt er að konur finni fyrir ógleði á fyrri hluta meðgöngu?

Answer 1

Um 75% kvenna upplifa meðgönguógleði af einhverju ráði.

Question 2

Hvað er hyperemesis gravidarum?

Answer 2

Alvarlegasta formið af meðgönguógleði - alvarleg ógleði og uppköst á meðgöngu með ketósu og þyngdartapi. Úr verður vökvaskerðing, elektrólýta- og sýru-basaójafnvægi og næringarskortur.

Question 3

Hve hátt hlutfall fær hyperemesu?

Answer 3

Um 1%.

• Algengara á Vesturlöndum en í Afríku/Asíu
• Algengara hjá frumbyrjum en fjölbyrjum.

Question 4

Skilgreining hyperemesu?

Answer 4

1. Þrálát uppköst, amk 3x á dag
2. Kona hefur tapað amk 5% af líkamsþyngd sinni á meðgöngunni (eða lést um amk 3 kg)
3. Ketónmiga
4. Engin önnur skýring á einkennum

Question 5

Hvenær kemur hyperemesa fram?

Answer 5

Algengast á 1. trimestri meðgöngu, byrjar alltaf fyrir 12v.

Dæmigert að byrji á 5-6v, nái hámarki á 9v en hætti svo fyrir 16-20v.
Um 5% eru með einkenni alla meðgönguna.

Question 6

Hverjir eru helstu áhættuþættir fyrir að fá hyperemesu?

Answer 6

• Kona gjörn á að finna fyrir ógleði t.d. ferðaveiki, lyf, mígreni
• Næmt lyktarskyn
• Fjölburameðganga (hærra hCG)
• Blöðruþungun (hærra hCG)
• Engin aukavítamín fyrir og í byrjun meðgöngu
• Bakflæði
• Genetík

Question 7

Hver er etiologian, hvað er það sem veldur?

Answer 7

Ekki vitað með fullri vissu en talið líklegast að um hormónaáhrif sé að ræða.
hCG spilar líklega stærsta hlutverið en það mælist einmitt hærra í konum með hyperemesu.
Það er einnig hæst á þeim tíma sem hyperemesan er verst.

Annað:

• Prógesterón/Estrógen (hægja á magatæmingu)
• H. pylori sýking
• Sálræn áhrif (stress o.fl.)

Question 8

Af hverju er TSH lækkað hjá allt að 60% kvenna með hyperemesu?

Answer 8

Líklega vegna hárra gilda hCG sem örvar kirtilinn svipað og TSH. Ekki þörf á meðferð.

Question 9

Hver er helsta einkennameðferð við hyperemesu?

Answer 9

Alm. ráðleggingar t.d. um að borða hægt og lítið í einu, forðast að vera svöng/södd. Forðast triggera.
Í alvarlegri tilfellum getur þurft að grípa til lyfja (virka fæst vel):
- Pyridoxine (B6 vítamín)
- Afipran
- Postafen
- Phenergan
- Zofran
- Sterar

Question 10

Hver er meðferð í alvarlegri tilfellum hyperemesu?

Answer 10

Leiðréttum þurrk með vökvameðferð (5% glúkósi, NaCL, RA, með elektrólýtum ef þörf).

Ef alv. næringarskortur getur þurf að setja sondu eða gefa næringu í æð (Kabiven). Gefum Thiamine ef viðvarandi uppköst í meira en 3 vikur.

Question 11

Hvernig eru áhrif hyperemesu á fæðingarþyngd barns?

Answer 11

Oftast lítil áhrif. Þó er mikilvægt að tryggja æskilega þyngdaraukningu móður.

Question 12

Hverjar eru endurtekningarlíkur hyperemesu f. næstu meðgöngu?

Answer 12

Um 15-20%.