Eðlileg fæðing

Question 1

Hver eru hin þrjú stig fæðingar?

Answer 1

1. stig: Útvíkkun
   - Latent fasi (konur oft heima í þessum fasa)
   - Aktívur fasi

(Hér getur komið s.k. transition fasi sem við sjáum stundum hjá konum sem ekki hafa fengið deyfingu. Eru þá að klára útvíkkunina (7-8 cm), max 2 mín á milli hríða, eru í sínum heimi. Segjast oft ekki geta meira. Aktívur rembingur strax á eftir.)

2. stig: Útfærsla
   - Passívur fasi
   - Aktívur fasi (rembingsþörf)
3. stig: Fylgjufæðing

Question 2

Partus normalis (PN) í grófum dráttum?

Answer 2

Fæðing sem hefst sjálfkrafa eftir 37-42 vikna meðgöngu. Höfuðstaða og ekki inngrip nema episiotomia.

Question 3

Hvenær er fæðing byrjuð?

Answer 3

Þegar það eru komnir reglulegir sársaukafullir legsamdrættir, 3 eða fleiri á 10 mín og hver varir í 45 sek eða lengur, og amk eitt af eftirfarandi:

• Leghálsbreyting (vel þynntur og opinn 2 cm eða meira)
• Farið vatn
• Teiknblæðing

Question 4

Hverju erum við yfirleitt að þreifa eftir þegar við gerum innri skoðun hjá konu í fæðingu?

Answer 4

Hnakka barnsins, finnum þríhyrndu höfuðmótin (occiput). Getum þannig áttað okkur á því hvernig barnið snýr.

Best ef barnið er aðeins með höfuðið á grúfu þ.a. við þreifum aðeins þessi þríhyrndu höfuðmót. Ef höfuðið kemur beint niður getum við líka þreifað ferhyrndu höfuðmótin framan til og gengur þá fæðingin oft erfiðar fyrir sig.

Question 5

Hvaða tvo snúninga tekur barnið í fæðingunni?

Answer 5

Innri snúningur:
Oftast kemur barnið niður grindinna með hnakkann til vinstri. Svo tekur það innri snúning þannig að bak þess snýr fram á við. Gerist til þess að kollurinn lagi sig að lögun grindarinnar.

Ytri snúningur:
Þegar höfuðið er fætt tekur barnið ytri snúning þ.a. það fer aftur í upphafsstöðu, þ.e. með hnakkann til vinstri. Gerist til þess að axlirnar fæðist í hagstæðustu vídd. Efri öxlin fæðist fyrst.

Question 6

Hvað er kannað sérstaklega við 36 vikna mæðraskoðun?

Answer 6

Hvort kollurinn sé skorðaður í grindina eða ekki.

Question 7

Hver er hættan ef legvatn fer að leka þegar höfuð barnsins er óskorðað?

Answer 7

Hætta á naflastrengsframfalli.

Þá þarf konan að leggjast strax í lárétta stöðu og fara á börum upp á fæðingardeild.

Question 8

Hvernig breytist leghálsinn við lok meðgöngu/í upphafi fæðingar?

Answer 8

Í lok meðgöngu er leghálsinn oftast stífur og vísar aftur. Þegar hann fer að undirbúast fyrir fæðingu styttist hann og mýkist og færist fram á við. Undir lokin verður hann mjög mjúkur og eins og eyrnasnepill viðkomu.

Question 9

Hvaða þýðingu hefur það ef slímtappinn fer?

Answer 9

Þýðir ekki endilega að konan sé að byrja í fæðingu. Jákvætt merki um að leghálsinn sé að undirbúa sig í rólegheitunum.

Question 10

Hvernig byrjar fæðing í flestum tilfellum?

Answer 10

Með kröftugum samdráttum í leginu.

Í 12-15% tilvika byrjar fæðingin eftir að konan missir vatnið.

Question 11

Við hvaða cm í útvíkkun fer vatnið oftast?

Answer 11

Um 7 cm útvíkkun.

Question 12

Hvar er fósturhjartslátturinn hlustaður?

Answer 12

Yfir baki barnsins, hliðl. við nafla móður og aðeins þar fyrir neðan. Eðl. fósturhjartsláttur liggur á bilinu 110-160 slög/mín.

Ef ofar þá gruna sitjanda.

Question 13

Hvernig framkvæmum við ytri skoðun?

Answer 13

Þreifum fyrst yfir legbotninum (efsti hluti legsins). Þar er rass barnsins öðru hvoru megin. Færum okkur neðar og finnum kollinn, reynum að hnika honum til með því að halda um rassinn á móti. Getur verið óþægilegt.

Question 14

Hvenær byrja eiginlegar hríðir?

Answer 14

Í 1. stigi fæðingar aktívum fasa (hefst eftir um 6 cm útvíkkun). Þá koma reglulegir 60 sek samdrættir þar sem líða ekki meira en 5 mín á milli.

Question 15

Hvað er s.k. latent fasa meðferð?

Answer 15

Í 1. stigi fæðingar þegar útvíkkunin er að byrja og ekki komnar eiginlegar hríðir þá fá konur oft morfín og svefntöflu og fá að hvílast. Stundum þurfa konur þessa slökun til þess að fá fæðingu af stað.
Athugum hvort konan sé byrjuð í fæðingu þegar hún vaknar. Ef ekki þá fær hún jafnvel að fara heim.

Question 16

Hvernig breytist hjartsláttur barnsins við hríð?

Answer 16

Oft dýfa í hjartslætti á meðan hríðin gengur yfir, hefur ekki áhrif á líðan barnsins.

Ef dýfa í hjartslætti strax eftir hríð þarf að kanna það nánar (streitumerki hjá barni).

Question 17

Hversu oft erum við að hlusta fósturhjartsláttinn?

Answer 17

Hlustum á 15 mín fresti eftir hríð þegar konan er á 1. stigi fæðingar. Á rembingsstigi hlustum við á 5 mín fresti eftir hríð.
Skráum hæsta og lægsta gildi.

Ekki þörf á riti ef allt gengur vel.

Question 18

Ef konan er í riti teljum við hríðarnar á 10 mínútum, viljum helst ekki hafa þær fleiri en ..?

Answer 18

5. Þarf að vera hvíld í legvöðvanum til þess að það sé gott flæði til fylgjunnar.

Question 19

Hvernig stigum við hríðar?

Answer 19

X, XX og XXX. Algengast að þær séu XX.

XXX eru sjaldgæfar, þá hríðastormur eða konan að klára útvíkkunina.

Question 20

Hversu oft erum við að gera innri skoðanir í fæðingu?

Answer 20

Almennt gerð innri skoðun á ca. 4 klst. fresti.
Þá metin útvíkkun og hvernig kollurinn snýr.
Notum KI gel, ef legvatn er farið þá notað Hibitane sem er aðeins bakteríudrepandi.

Þumalputtaregla: 3 cm útvíkkun er ca. 2 fingur.

Question 21

Hvað er teiknblæðing?

Answer 21

Blæðing úr leghálsi í fæðingu. Oftast ekki fersk, oft með útferð. Alveg eðlileg.
Ef fersk þá hugsa um aðra hluti t.d. lágsæta fylgju.

Question 22

Við hvað miðum við þegar við viljum staðsetja kollinn í grindinni?

Answer 22

Spina ischiatica.
Ef fyrir ofan spina þá mínus, fyrir neðan þá plús.

Ef kollurinn er of stór fyrir konuna þá fer hann ekki niður fyrir spina (liggur þá í spinal plani).

Question 23

Hvernig er legið eftir fæðingu?

Hvaða lyf gefum við konunni eftir fæðinguna til að auka legsamdráttinn og afhverju gefum við það?

Answer 23

Glerhart, um 2-3 cm fyrir neðan nafla móður.
Gefum konum Syntocinon (oxytocin analog) sprautu eftir fæðinguna sem veldur samdrætti í leginu. Flýtir fylgjufæðingunni og minnkar líkur á mikilli blæðingu eftir fæðinguna.