NLPZ, farmakologia bólu, RZS, Dna Moczanowa Flashcards

1
Q

Trochę inne niż NLPZ

A
  • Paracetamol, Flupirtyna, Nefopam

- różnią się od NLPZ mechanizmem działania i brakiem aktywności przeciwzapalnej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Mechanizm NLPZ

A
  • hamowanie COX
  • prawie wszystkie odwracalnie blokują COX
  • kwas acetylosalicylowy nieodwracalnie blokuje enzym i jest wybiórczy wobec COX-1 (główna na płytkach) => małe dawki już są silne i długotrwałe p/płytkowo
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Działanie NLPZ

A

Przeciwbólowe - blokada uczulającego działania prostaglandyn, wpływ na transmisję bodźców w rogach tylnych rdzenia i w OUN

Przeciwgorączkowe - hamowanie powstawania PGE2 w ośrodku termoregulacji podwzgórza

Przeciwzapalne - hamowanie powstawania prostaglandyn w ognisku zapalenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wskazania NLPZ

A
  • Przeciwbólowe o małym i średnim kalibrze:
    schorzenia zapalne stawów, dyskopatie, migreny, miesiączki, przerzuty nowotworowe do kości
  • Leczenie schorzeń zapalnych i zwyrodnieniowych stawów: objawowe RZS, większość oprócz kwasu acetylosalicylowego (hamuje wydalanie kw. moczowego) i tolmetyny może być używana w leczeniu napadów dny moczanowej
  • P/zapalne w zapaleniu ucha środkowego
  • Zwalczanie gorączki
  • Zamykanie drożnego przewodu Botalla
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Salicylany

A
  • Kwas acetylosalicylowy
  • Kwas salicylowy
  • Salicylan sodu
  • Salicylan choliny
  • Salsalat
  • Diflunisal
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Pyrazolony

A
  • Fenazon
  • Propyfenazon
  • Metamizol
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Preferencyjne inhibitory COX-1

A
  • Kwas acetylosalicylowyy
  • Indometacyna
  • Ketoprofen
  • Kwas Tiaprofenowy
  • Ketorolak
  • Flurbiprofen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Leki podobnie działające na COX-1 i COX-2

A
  • Ibuprofen
  • Naproksen
  • Diklofenak
  • Tolmetyna
  • Fenoprofen
  • Kwas nifluminowy
  • Kwas Mefenamowy
  • Kwas tolfenamowy
  • Salicylan sodu
  • Diflunisal
  • Piroksykam
  • Meklofenamat
  • Sulindak
  • Nabumeton
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Preferencyjne inhibitory COX-2

A
  • Nimesulid
  • Meloksykam
  • Etodolak
  • Celekoksyb
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Wybiórcze inhibitory COX-2

A
  • Rofekoksyb
  • Waldekoksyb
  • Parekoksyb
  • Etorikoksyb
  • Lumirakoksyb
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

NIepożądane na przewód pokarmowy

A
  • zaburzenia ż-j, uszkodzenie śluzówki żołądka i XII, owrzodzenie śluzówki, perforacja wrzodu
  • typowe dla COX-1 blokujących
  • brak prostaglandyn => spadek produkcji śluzu i wodorowęglanów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Niepożądane na płytki krwi

A
  • zahamowanie agregacji płytek
  • w okresie okołooperacyjnym należy unikać stosowania NLPZ
  • kw. acetylosalicylowy wykorzystywany w małych dawkach
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

NIepożądane na Na+ i H20, BP,

A
  • zatrzymywanie Na+, H20, obrzęki, wzrost BP

- typowe dla wszystkich NLPZ, bo w nerkach oba rodzaje COX

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Enteropatie przy NLPZ

A
  • biegunka, luźne stolce, bóle brzucha, zaostrzenie zapalnej choroby jelita grubego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Niepożądane na skórę

A
  • osutki, rumień, odczyny alergiczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Niepożądane na układ rozrodczy, ciążę, zdrowie płodu

A
  • zwiększone ryzyko poronienia
  • możliwe embriotoksyczne i teratogenne działanie
  • upośledzona kurczliwość macicy
  • przedłużenie porodu
  • przedwczesne zamknięcie przewodu Botalla
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

NIepożądane na nerki

A
  • pogorszenie ich funkcji - hiperkaliemia

- zwłaszcza u pacjentów z istniejącą chorobą nerek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Niepożądane na układ oddechowy

A
  • astma indukowana aspiryną

- bezpiecznymi lekami są: PARACETAMOL i wybiórcze inhibitory COX-2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Niepożądane na OUN

A
  • zawroty i bóle głowy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Niepożądane na oko

A
  • wzrost ciśnienia śródgałkowego

- także przy stosowaniu wybiórczych COX-2

21
Q

Niepożądane na śródbłonek

A
  • np. wybiórcze COX-2 upośledza produkcję PGI2, co sprzyja zakrzepicy i powikłaniom sercowo-naczyniowym
22
Q

Niepożądane działąnie kwasu acetylosalicylowego i salicylanów

A

1) Objawy zatrucia - salicylismus
- szum, wymioty, zawroty, hiperwentylacja (alkaloza odd), może być porażenie ośrodka oddechowego i kwasica mieszana
- u dzieci sprzyja do zespołu Reye’a (stłuszczenie wątroby i mózgu)
- inhibitory COX-2 => zakrzepica => zawał serca, udar niedokrwienny mózgu

23
Q

Działanie niepożądane Indometacyny

A
  • splątanie, omamy, psychotyczne, depresja (bo podobna do 5-HT)
24
Q

Działanie niepożądane Metamizolu i PROPYFENAZONU

A
  • mielosupresja z agranulocytozą
  • uszkodzenie wątroby
  • częste uczulenia, anafilaksja zwłaszcza po dożylnym metamizolu
25
Q

Przeciwwskazania NLPZ

A
  • czynna coroba wrzodowa żołądka i XII
  • czynne krwawienie i skazy krwotoczne
  • astma indukowana aspiryną (z wyjątkiem wybiórczych inhibitorów COX-2 i paracetamolu)
  • zaawansowana niewydolność wątroby lub nerek
  • nie stosujemy kwasu acetylosalicylowego poniżej 12 r.ż. (zespół Reye’a)
  • małe dawki kwasu acetylosalicylowego są przeciwwskazane w dnie moczanowej (paradoksalnie duże [ >2g/dobę] mogą być stosowane)
  • ciąża, zwłaszcza III trymestr - ryzyko upośledzenia akcji porodowej i na drożność przewodu Botalla
26
Q

Interakcje NLPZ

A
  • nie łączyć leków z grupy NLPZ
  • pożądany efekt osiągamy łącząc odpowiednio lek i dawkę
  • z doustnymi antykoagulantami => ryzyko krwawień
  • osłabiają działanie diuretyków pętlowych i tiazydowych i pogarszają skuteczność terapii nadciśnienia
  • duże dawki mogą nasilić hipoglikemiczne działanie sulfonylomocznika
  • zwiększa ryzyko drgawek przy terapii p/bakteryjnymi fluorochinolonami (oprócz kwasu acetylosalicylowego)
27
Q

Paracetamol (ACETAMINOFEN)

A
  • przeciwbólowy i przeciwgorączkowy

Wskazania
- ostre dolegliwości bólowe o małym i średnim kalibrze u dzieci i dorosłych, ból przewlekły, gorączka

Niepożądane (tym się różni od NLPZ)

  • bezpieczny
  • z wyjątkiem I trymestru ciąży
  • z wyjątkiem niewydolności wątroby

Przedawkowanie

  • uszkodzenie wątroby
  • skrajnie: śpiączka wątrobowa

Bezpieczna dawka:

  • 3g/dobę - dorośli
  • 50 mg/kg mc - dzieci

Odtrutka
- N-acetylocysteina

28
Q

Flupirtyna

A
  • przeciwbólowo i słabo ośrodkowo zwiotcza mięśnie poprzecznie prążkowane
  • brak działania p/gorączkowego i zapalnego

Wskazania:
- słaby lub umiarkowany ból z układu ruchu, związany z nadmiernym napięciem mięśni, zmianami urazowymi, dyskopatią

Niepożądane

  • zmęczenie, zawroty, zaburzenia snu
  • nudności, wymioty, zgaga, zaparcia
  • może uszkodzić wątrobę przy dłuższym leczeniu
29
Q

Nefopam

A
  • przeciwbólowy
  • w większej dawce cholinolityczny i p/histaminowy

Wskazania:
- umiarkowane, łagodne bóle

Niepożądane

  • pobudzenie, lęki, omamy, dezorientacja, bezsenność, zaburzenia widzenia, sedacja
  • Cholinolityczne: suchość w ustach, zatrzymanie moczu, zaparcia
  • Nasilona NA - tachykardia, zaburzenia rytmu, nadmierna potliwość
  • groźna interakcja z inhibitorami MAO
30
Q

Fenspiryd

A
  • hamująco na wytwarzanie mediatorów zapalenia
  • obkurcza oskrzela
  • zmniejsza produkcję wydzieliny drzewa oskrzelowego i GDO

Wskazania
- stany zapalne GDO, DDO, ucha środkowego

Niepożądane
- rzadko nudności, wymioty, senność tachykardia

31
Q

Ból

A
  1. Nocyceptywny - ostry, pourazowy
  2. Zapalny - uczulanie zakończeń bólowych
  3. Neuropatyczny - przewlekły, nadwrażliwość na bodźce, uszkodzenie układu nerwowego
  4. Funckjonalny - przewlekły, ból w odpowiedzi na bodźce fizjologiczne
32
Q

Leki przeciwbólowe

A
  • opioidy
  • nieopioidowe
  • koanalgetyki
33
Q

Drabina analgetyczna

A
  • stosowanie dawek leków w stałych odstępach czasowych
  • stopniowanie użycia leków od nieopioidowych do opioidowych (silnych)
  • łaczenie leków o różnych mechanizmach i stosowanie koanalgetyków
34
Q

Tanezumab

A
  • nerwowy czynnik wzrostowy NGF
  • w terapii przewlekłego bólu
  • przeciwko niemu dajemy przeciwciała monoklonalne
35
Q

Leki w RZS

A
  1. Łagodzące objawy, ale niewpływające na przebieg
    - NLPZ i glikokortykosteroidy
  2. Modyfikujące przebieg choroby
    - leki klasyczne, biologiczne
36
Q

Leki łagodzące objawy RZS

A
  • NLPZ, Paracetamol, Glikokortykosteroidy
  • NLPZ i Paracetamol działają przeciwbólowo
  • powinny być stosowane z l. modyfikującymi przebieg
  • NLPZ lepiej niż paracetamol
  • Glikokortykosteroidy działają przeciwzapalnie i immunosupresyjnie
  • przed modyfikującymi stosujemy PREDNIZON lub METYLOPREDNIZOLON
  • mogą być podawane dostawowo
37
Q

Leki modyfikujące przebieg

A
  • inaczej podstawowe lub induktory remisji
  • zapobiegają zmianom w stawach lub opóźniają wystąpienie
  • nie działają przeciwbólowo
  • leki klasyczne lub leki biologiczne
38
Q

Leki klasyczne

A

1) Cytotoksyczne
- Metotreksat, Leflunomid, Azatiopryna, Mykofenolan mofetylu, Cyklofosfamid

2) Wiążące immunofilinę
- Cyklosporyna, Takrolimus, Sirolimus, Ewerolimus
oraz przeciwciała p/ciała przeciwko rec. dla Il-2:
- Daklizumab, Bazyliksymab

3) Rzadziej stosowane w terapii RZS
- sole złota, sulfasalazyna, chlorochina, hydroksychlorochina

39
Q

Leki biologiczne

A
  1. Hamujące działanie cytokin prozapalnych
    a) TNF-a: Infliksymab, Etanercept, Adalimumab, Golimumab
    b) Il-1beta - Anakinara, Rylonacept
    c) Il-6: Tocylizumab
  2. Działające na komórki zapalne:
    a) Inh. kostumulacji LT - Abatacept, Belatacept
    b) p/ciała przeciw Ag LB - Rytuksumab
40
Q

Dna moczanowa

A
  1. Ostre napady dny - oste zap. stawów z gorączką, wymiotami, bólami głowy, złym samopoczuciem
  2. Okres międzynapadowy - bezobjawowy
  3. Przewlekła faza - mimo leczenia tlący się proces zapalny w stawach
41
Q

Leki w ostrych napadach dny moczanowej

A
  • Kolchicyna
  • NLPZ
  • Glikokortykosteroidy
42
Q

Kolchicyna

A
  • hamuje polimeryzację tubuliny i formowanie mikrotubul => zaburzenie migracji leukocytów i fagocytozy kryształów

Wskazania:

  • leczenie ostry napad dny, doustnie
  • profilaktyka napadów dny okresu międzynapadowego
  • profilaktyka napadów gorączki śródziemnomorskiej

Niepożądane:

  • biegunka z kurczowymi bólami brzucha
  • uszkodzenie szpiku kostnego
  • wyłysienie
  • neuropatia obwodowa => uszkodzenie mikrotubul w aksonach
43
Q

NLPZ w ostrych napadach dny

A
  • Indometacyna, ale też inne
  • Nie podajemy Tolmetyny
  • Nie powinno się stosować małych dawek kwasu acetylosalicylowergo
44
Q

Glikokortykosteroidy

A
  • Metyloprednizolon lub prednizolon-

- Ogólnie lub do jamy stawowej

45
Q

Leki w długotrwałym leczeniu dny

A
  • zmniejszające stężenie kwasu moczowego w osoczu

- hamowanie powstawania, zwiększenie wydalania, nasilenie rozkładu kwasu moczowego

46
Q

Leki zmniejszające powstawanie kwasu moczowego

A

1) Allopurynol
- inhibitor dehydrogenazy ksantynowej (oksydazy), przekształcającej hipoksantynę i ksantynę w kwas moczowy
- stale w międzyzapalnym

Niepożądane

  • zaburzenia ż.-j.
  • rzadko neuropatia, zespół nadwrażliwości, dermatologiczne, hematologiczne

2) Febuksostat
- silny i selektywny inhibitor oksydazy ksantynowej
- skuteczniejszy i bezpieczniejszy od allopurynolu

47
Q

Leki zwiększające wydalanie kwasu moczowego

A

BENZBROMAN, PROBENECYD, SULFINPYRAZON

  • hamują transporter wchłaniania moczanów w kanaliku proksymalnym
  • wymaga zwiększonej podaży płynów i alkalizacji moczu
  • nie można stosować u pacjentów z kamicą moczową

Niepożądane

  • żołądkowo-jelitowe
  • Sulfinpyrazon - metabolit fenylbutazonu (NLPZ -> gastrotoksyczność)
  • Probenecyd - zespół nerczycowy
  • rzadko anemia aplastyczna i hemolityczna
48
Q

Leki nasilające rozkład kwasu moczowego

A

Rasburykaza

  • rekombinowana oksydaza moczanowa rozkłądająca kwas moczowy do alantoiny
  • dożylnie przy zespole lizy guza przy terapii p/nowotworowej (chodzi o wtórną dnę)

Niepożądane

  • uczulenia
  • powikłania hematologiczne