Autakoidy aminowe, leczenie migreny, autakoidy purynowe Flashcards
Autakoidy
- endogenne mediatory z aktywnością w miejscu powstania
- hormony tkankowe o lokalnym działaniu
- ważna rola w zapaleniach
- powodują skurcz lub rozkurcz mięśni gładkich
Autakoidy aminowe
- Histamina
- Serotonina
Charakterystyka histaminy
- powstaje z His pod wpływem dekarboksylazy His
- najwięcej w płucach, skórze, przewodzie pokarmowym
- gromadzona w masto i bazo
- uwalniana w alergii I, uszkodzeniach komórek i przez uwalniacze histaminy
Działanie histaminy
- rozkurcz naczyń
- zwiększenie przepuszczalności
- skurcz innych mm. gładkich
- pobudzenie wydzielania żołądkowego i serca
- oddziaływanie na receptory bólowe
Uwalniacze histaminy
- środki cieniujące zawierające jod
- leki: atropina, tubokuraryna, morfina
Histamina - wykorzystanie
- pozytywna kontrola w alergicznych testach skórnych
Betahistyna - wykorzystanie
- pobudza uwalnianie histaminy, blokując rec. H3
- agonistyczny dla postsynaptycznych rec. cholinergicznych
- ułatwia krążenie w nn. krwionośnych błędnika ucha wewnętrznego, zmniejszając objawy ch. Meniere’a
Objawy - zawroty głowy, szum, utrata słuchu
H1
- Gq
- komórki śródbłonka, mięśnie gładkie, neurony OUN
- spadek BP, wzrost przepuszczalności ścian naczyń
H2
- Gs
- żołądek, serce
- wzrost wydzielania soku żołądkowego, wzrost HR, wzmożenie siły skurczów serca
H3
- Gi
- presynaptyczny
- hamuje uwalnianie histaminy z neuronów
Rozkurcz naczyń przy pobudzeniu H1
1) Zwiększenie Ca2+ w śródbłonku
2) Aktywacja endotelialnej eNOS
3) NO idzie do mm. gładkich
4) Aktywacja sGC - rozpuszczalną cyklazę guanylową
5) Wzrost cGMP
6) Aktywacja kinazy białkowej G
7) Pobudzenie fosfatazy łańcuchów lekkich miozyny
8) Rozkurcz
Skurcz mm. gładkich oskrzeli i jelit przez H1
1) Wzrost IP3 w mm. gładkich oskrzeli i jelit
2) Uwalnianie Ca2+ z siateczki
3) Ca2+ wiąże się z kalmoduliną
4) Aktywacja kinazy lekkich łańcuchów miozyny
5) Skurcz
Stabilizatory błony komórkowej mastocytu
1) KETOTYFEN
- bloker rec. H
- stabilizuje błonę komórkową mastocytu
- zapobiega astmie oskrzelowej
- profilaktyka i leczenie alergicznego nieżytu nosa i spojówek
- tak jak AZELASTYNA
2) KROMOGLIKAN SODU
- kromony stabilizują błonę komórkową mastocytów
- tak jak NEDOKROMIL
I generacja leków p/histaminowych (antagonistów H1)
- starsze, nieselektywne
- hamują działanie w rec. H1 i blokują receptory cholinergiczne, adrenergiczne, serotoninowe
- mają właściwości lipofilne, przez co łatwo przechodzą do OUN => działanie sedatywne
niepożądane skurtki:
a) cholinolityczne - spadek BP, suchość błony śluzowej j. ustnej, trudności w oddawaniu moczu, zaparcia, zaburzenia widzenia, uczelenie na światło
b) inne - osłabienie, senność, spadek koncentracji, wymioty, nudności
Przykłady leków przeciwhistaminowych I generacji
- Antazolina
- Difenhydramina
- Dimenhydrynat
- Hydroksyzyna
- Klemastyna
- Ketotyfen
- Prometazyna
Dimenhydrynat - p/wymioty
Hydroksyzyna - uspokajający
Leki przeciwhistaminowe II generacji (antagoniści H1)
- młodsze, selektywne
- hamują wyłącznie obwodowe receptory H1
- brak niepożadanych objawów
- Astemizol
- Azelastyna
- Cetyryzyna
- Ebastyna
- Feksofenadyna
- Lewocetyryzyna
- Lewokabastyna
- Loratydyna
- Mizolastyna
Wskazania do antagonistów H1
- pokrzywka
- alergiczny nieżyt nosa
- alergiczne zapalenie spojówek
- obrzęk Quickego
- alergie polekowe
- alergie po ukłuciach owadów
- świąd (HYDROKSYZYNA)
- uspokajające, nasenne (DIFENHYDRAMINA, HYDROKSYZYNA, PROMETAZYNA)
- nudności i wymioty (DIMENHYDRYNAT, PROMETAZYNA, HYDROKSYZYNA)
Antagoniści H2
Cymetydyna (stara) i nowsze:
Ranitydyna, Famotydyna, Nizatydyna, Roksatydyna, Ebrotydyna, Lupitydyna, Lefutydyna
- zmniejszają spoczynkowe wydzielanie kwasu solnego
- nowsze działają silniej, dłużej i mniej niepożądanych efektów
Wskazania:
- choroba wrzodowa żołądka i XII, choroba refluksowa przełyku, dyspepsja, zapobieganie owrzodzeniom
Cymetydyna - antyandrogenna, hamuje P450, blokuje wydzielanie w cewkach nerkowych kreatyniny i leków
Stare i nowe mogą wywołać - biegunka, zaparcia, zawroty, bóle głowy, hipergastryniemia, ryzyko kolonizacji bakteriami górnego odc. PP i DO
Serotonina
5-HT - 5-hydroksytryptamina
- przewód pokarmowy, OUN, płytki krwi
- powstaje z Trp
- w jelitach 90% 5-HT zawierają k. chromochłonne
- odpowiedzialna m.in. za powstanie depresji
- uwalniana z płytki, prowadzi do agregacji
5-HT1
- Gi
- mózg i niektóre naczynia
- zahamowanie przekaźnictwa nerwowego i skurcz naczyń
Agoniści:
1) 5-HT1A - BUSPIRON - p/lękowy
2) 5-HT1B/D -( -tryptany) - hamujące ostry napad migreny
3) alkaloidy sporyszu - ergotamina, dihydroergotamina - równocześnie antagoniści 5-HT2, profilaktyka i leczenie migreny
5-HT2
- Gq
- mózg, mm. gładka, płytki krwi, dno żołądka, naczynia oponowe
- wzrost przekaźnictwa nerwowego
- skurcz naczyń
Antagoniści:
- PIZOTYFEN
- CYPROHEPTADYNA
- METYSERGID
5-HT3
- jonotropowy
- ośrodek wymiotny OUN (area postrema)
- wywołuje nudności i wymioty
Antagoniści
- SETRONY - silne leki p/wymiotne, stosowane w chemio i radioterapii
- Metoklopramid - wspomaga motorykę PP, oprócz tego blokuje rec. D2
5-HT4
- Gs
- obwodowy UN, PP, serce
- wzrost motoryki PP, tachykardia, pobudzenie czynności neuronów
Agonista:
- CYZAPRYD - wspomaga motorykę PP
Migrena
- przewlekły nawracjący, napadow, często jednostronny ból głowy
- najczęstsza przewlekła choroba neurologiczna
- znaczenie w patogenezie mają zwłaszcza
5-HT1B - mm. gładkie wewnątrzczaszkowych naczyń
- agonista powoduje, że rozszerzone w migrenie naczynia ulegają skurczowi
5-HT1D - presynaptyczne zakończenia włókien nerwów bólowych, regulują wydzielanie mediatorów bólowych i zapalnych
