Autakoidy aminowe, leczenie migreny, autakoidy purynowe

Question 1

Autakoidy

Answer 1

• endogenne mediatory z aktywnością w miejscu powstania
• hormony tkankowe o lokalnym działaniu
• ważna rola w zapaleniach
• powodują skurcz lub rozkurcz mięśni gładkich

Question 2

Autakoidy aminowe

Answer 2

• Histamina

- Serotonina

Question 3

Charakterystyka histaminy

Answer 3

• powstaje z His pod wpływem dekarboksylazy His
• najwięcej w płucach, skórze, przewodzie pokarmowym
• gromadzona w masto i bazo
• uwalniana w alergii I, uszkodzeniach komórek i przez uwalniacze histaminy

Question 4

Działanie histaminy

Answer 4

• rozkurcz naczyń
• zwiększenie przepuszczalności
• skurcz innych mm. gładkich
• pobudzenie wydzielania żołądkowego i serca
• oddziaływanie na receptory bólowe

Question 5

Uwalniacze histaminy

Answer 5

• środki cieniujące zawierające jod

- leki: atropina, tubokuraryna, morfina

Question 6

Histamina - wykorzystanie

Answer 6

• pozytywna kontrola w alergicznych testach skórnych

Question 7

Betahistyna - wykorzystanie

Answer 7

• pobudza uwalnianie histaminy, blokując rec. H3
• agonistyczny dla postsynaptycznych rec. cholinergicznych
• ułatwia krążenie w nn. krwionośnych błędnika ucha wewnętrznego, zmniejszając objawy ch. Meniere’a

Objawy - zawroty głowy, szum, utrata słuchu

Question 8

H1

Answer 8

• Gq
• komórki śródbłonka, mięśnie gładkie, neurony OUN
• spadek BP, wzrost przepuszczalności ścian naczyń

Question 9

H2

Answer 9

• Gs
• żołądek, serce
• wzrost wydzielania soku żołądkowego, wzrost HR, wzmożenie siły skurczów serca

Question 10

H3

Answer 10

• Gi
• presynaptyczny
• hamuje uwalnianie histaminy z neuronów

Question 11

Rozkurcz naczyń przy pobudzeniu H1

Answer 11

1) Zwiększenie Ca2+ w śródbłonku
2) Aktywacja endotelialnej eNOS
3) NO idzie do mm. gładkich
4) Aktywacja sGC - rozpuszczalną cyklazę guanylową
5) Wzrost cGMP
6) Aktywacja kinazy białkowej G
7) Pobudzenie fosfatazy łańcuchów lekkich miozyny
8) Rozkurcz

Question 12

Skurcz mm. gładkich oskrzeli i jelit przez H1

Answer 12

1) Wzrost IP3 w mm. gładkich oskrzeli i jelit
2) Uwalnianie Ca2+ z siateczki
3) Ca2+ wiąże się z kalmoduliną
4) Aktywacja kinazy lekkich łańcuchów miozyny
5) Skurcz

Question 13

Stabilizatory błony komórkowej mastocytu

Answer 13

1) KETOTYFEN
- bloker rec. H
- stabilizuje błonę komórkową mastocytu
- zapobiega astmie oskrzelowej
- profilaktyka i leczenie alergicznego nieżytu nosa i spojówek
- tak jak AZELASTYNA

2) KROMOGLIKAN SODU
- kromony stabilizują błonę komórkową mastocytów
- tak jak NEDOKROMIL

Question 14

I generacja leków p/histaminowych (antagonistów H1)

Answer 14

• starsze, nieselektywne
• hamują działanie w rec. H1 i blokują receptory cholinergiczne, adrenergiczne, serotoninowe
• mają właściwości lipofilne, przez co łatwo przechodzą do OUN => działanie sedatywne

niepożądane skurtki:
a) cholinolityczne - spadek BP, suchość błony śluzowej j. ustnej, trudności w oddawaniu moczu, zaparcia, zaburzenia widzenia, uczelenie na światło

b) inne - osłabienie, senność, spadek koncentracji, wymioty, nudności

Question 15

Przykłady leków przeciwhistaminowych I generacji

Answer 15

• Antazolina
• Difenhydramina
• Dimenhydrynat
• Hydroksyzyna
• Klemastyna
• Ketotyfen
• Prometazyna

Dimenhydrynat - p/wymioty
Hydroksyzyna - uspokajający

Question 16

Leki przeciwhistaminowe II generacji (antagoniści H1)

Answer 16

• młodsze, selektywne
• hamują wyłącznie obwodowe receptory H1
• brak niepożadanych objawów
• Astemizol
• Azelastyna
• Cetyryzyna
• Ebastyna
• Feksofenadyna
• Lewocetyryzyna
• Lewokabastyna
• Loratydyna
• Mizolastyna

Question 17

Wskazania do antagonistów H1

Answer 17

• pokrzywka
• alergiczny nieżyt nosa
• alergiczne zapalenie spojówek
• obrzęk Quickego
• alergie polekowe
• alergie po ukłuciach owadów
• świąd (HYDROKSYZYNA)
• uspokajające, nasenne (DIFENHYDRAMINA, HYDROKSYZYNA, PROMETAZYNA)
• nudności i wymioty (DIMENHYDRYNAT, PROMETAZYNA, HYDROKSYZYNA)

Question 18

Antagoniści H2

Answer 18

Cymetydyna (stara) i nowsze:
Ranitydyna, Famotydyna, Nizatydyna, Roksatydyna, Ebrotydyna, Lupitydyna, Lefutydyna

• zmniejszają spoczynkowe wydzielanie kwasu solnego
• nowsze działają silniej, dłużej i mniej niepożądanych efektów

Wskazania:
- choroba wrzodowa żołądka i XII, choroba refluksowa przełyku, dyspepsja, zapobieganie owrzodzeniom

Cymetydyna - antyandrogenna, hamuje P450, blokuje wydzielanie w cewkach nerkowych kreatyniny i leków

Stare i nowe mogą wywołać - biegunka, zaparcia, zawroty, bóle głowy, hipergastryniemia, ryzyko kolonizacji bakteriami górnego odc. PP i DO

Question 19

Serotonina

Answer 19

5-HT - 5-hydroksytryptamina

• przewód pokarmowy, OUN, płytki krwi
• powstaje z Trp
• w jelitach 90% 5-HT zawierają k. chromochłonne
• odpowiedzialna m.in. za powstanie depresji
• uwalniana z płytki, prowadzi do agregacji

Question 20

5-HT1

Answer 20

• Gi
• mózg i niektóre naczynia
• zahamowanie przekaźnictwa nerwowego i skurcz naczyń

Agoniści:

1) 5-HT1A - BUSPIRON - p/lękowy
2) 5-HT1B/D -( -tryptany) - hamujące ostry napad migreny
3) alkaloidy sporyszu - ergotamina, dihydroergotamina - równocześnie antagoniści 5-HT2, profilaktyka i leczenie migreny

Question 21

5-HT2

Answer 21

• Gq
• mózg, mm. gładka, płytki krwi, dno żołądka, naczynia oponowe
• wzrost przekaźnictwa nerwowego
• skurcz naczyń

Antagoniści:

• PIZOTYFEN
• CYPROHEPTADYNA
• METYSERGID

Question 22

5-HT3

Answer 22

• jonotropowy
• ośrodek wymiotny OUN (area postrema)
• wywołuje nudności i wymioty

Antagoniści

• SETRONY - silne leki p/wymiotne, stosowane w chemio i radioterapii
• Metoklopramid - wspomaga motorykę PP, oprócz tego blokuje rec. D2

Question 23

5-HT4

Answer 23

• Gs
• obwodowy UN, PP, serce
• wzrost motoryki PP, tachykardia, pobudzenie czynności neuronów

Agonista:
- CYZAPRYD - wspomaga motorykę PP

Question 24

Migrena

Answer 24

• przewlekły nawracjący, napadow, często jednostronny ból głowy
• najczęstsza przewlekła choroba neurologiczna
• znaczenie w patogenezie mają zwłaszcza

5-HT1B - mm. gładkie wewnątrzczaszkowych naczyń
- agonista powoduje, że rozszerzone w migrenie naczynia ulegają skurczowi

5-HT1D - presynaptyczne zakończenia włókien nerwów bólowych, regulują wydzielanie mediatorów bólowych i zapalnych

Question 25

Leki stosowane do przerywania i łagodzenia napadów migreny

Answer 25

• Tryptany
• Alkaloidy sporyszu
• NSLPZ
• Leki p/wymiotne
• Leki uspokajające

Question 26

Tryptany

Answer 26

-sulmatryptan, eletryptan, ryzatryptan, zolmitryptan, almotryptan, frowatryptan, naratryptan

• agoniści receptorów 5-HT1B/D
• zwężają naczynia głowy, hamują proces zapalny neurogenny

NIEPOŻĄDANE

• mrowienie, zimno, ból, ciężar, ciasnota, ucisk
• uderzenia gorąca, zamroczenia, zawroty głowy, zmęczenie, senność, zaburzone widzenie, skoki ciśnienia
• skurcz naczyń wieńcowych

Question 27

Alkaloidy sporyszu

Answer 27

• Ergotamina, dihydroergotamina
• nieswoiści agoniśni receptorów 5-HT1B/D
• działanie jak tryptany ale mniej skuteczne

Question 28

NSLPZ

Answer 28

• kwas acetylosalicylowy, diklofenak, ibuprofen, ketoprofen, naproksen, paracetamol
• hamują powstawanie prostaglandyn, będaćych mediatorami bólowymi i zapalnymi

Question 29

Leki przeciwwymiotne

Answer 29

• metoklopramid, tietylperazyna, domperydon, prochlorperazyna

Question 30

Leki uspokajające

Answer 30

• Hydroksyzyna

- Diazepam

Question 31

Leki stosowane w profilaktyce napadów migreny

Answer 31

1) Antagoniści 5-HT2
- pizotyfen, metysergid, cyproheptadyna, iprazochrom

2) Beta-blokery bez wewnętrznej aktywności sympatykomimetycznej
- propranolol, metoprolol, atenolol, nadolol

3) Przeciwpadaczkowe - kwas walproinowy, karbamezapina

4) Przeciwdepresyjne
- wybiórcze inhibitory wychwytu zwrotnego 5-HT, trójcykliczne antydepresanty

5) Blokery kanałów wapniowych
- flunaryzyna, werapamil
- zapobiegają kurczeniu naczyń krwionośnych

Question 32

Puryna

Answer 32

• heterocykliczny, aromatyczny układ organiczny
• składa się z ugrupowań pirymidyny i imidazolu
• A i G
• autokoidy purynowe to: - adenozyna, ADP i ATP

Question 33

Adenozyna

Answer 33

• posiada receptory typu A1 => spadek cAMP
• receptory typu A2 => wzrost cAMP
• jest stosowana jako lek antyarytmiczny

Metyloksantyny (np. aminofiliny) - blokują hamujące działanie A1 => wzrost cAMP => rozkurcz naczyń

Aminofilina - inhibitor fosfodiesterazy enzymu odpowiedzialnego za rozkład cAMP

Question 34

Dipirydamol

Answer 34

• blokuje transporter adenozyny => wzrost stężenia przy receptorach w naczyniach krwionośnych
• inhibitor fosfodiesterazy => wzorst cAMP w płytkach krwi
• stosowany w chorobach krążenia mózgowego

Question 35

ADP i ATP

Answer 35

Receptory

• P2X - jonotropowe
• P2Y - metabotropowe

ADP - silnie agreguje płytki

Question 36

Receptory dla ADP na płytkach

Answer 36

P2Y1 - Gq - (faza początkowa agregacji)

P2Y12 - Gi tu działają Tienopirydyny (faza wzmocnienia agregacji)

Question 37

Tienopirydyny

Answer 37

• TIKLOPIDYNA, KLOPIDOGREL
• przedłużają krwawienie, hamują agregację płytek, opóźniają obkurczenie się zakrzepu
• właściwym lekiem jest metabolit wątrobowy (czas)
• długi czas działania
• selektywnie i nieodwracalnie z P2Y12

Tiklopidyna i klopidogrel
- upośledzają też aktywację kompleksu glikoproteiny GP IIb/IIIa - receptor dla fibrynogenu

Question 38

Tiklopidyna

Answer 38

• działą dopiero po 3-5 dniach
• może spowodować neutropenie
• najcięższym powikłaniem jest zakrzepowa plamica małopłytkowa - zespół Moschcowitza, TTP
• Klopidogrel działa po kilku godzinach

Question 39

Prasugrel

Answer 39

• tienopirydyna III generacji, lepiej działa od klopidogrelu

Question 40

Elinogrel

Answer 40

• podobny do klopidogrelu
• dożylnie lub doustnie
• dożylnie może w nagłych stanach kardiologicznych

Question 41

Leki nienależące do tienopirydyn

Answer 41

• działają podobnie

Kangrelor - krótkodziałający analog ATP, dożylnie
Tykagrelor - doustny, bezpośrednio działa na P2Y12, odwracalny antagonista P2Y12, szybsze i skuteczniejsze hamowanie płytek niż klopidogrel