Autakoidy gazowe, autakoidy lipidowe

Question 1

Jak działa syntaza tlenku azotu?

Answer 1

L-Arginina -> L-Cytrulina + NO*

potrzebne:
O2, NADPH, FAD, BH4 (tetrahydrobiopteryna)

Question 2

Donory tlenku azotu

Answer 2

Nitroprusydek sodu
Nitrozotiol
Azotany organiczne

Question 3

Niedobór tlenku azotu

Answer 3

nadciśnienie tętnicze
rzucawka okołoporodowa
nadciśnienie płucne
miażdżyca
zaburzenia erekcji

Question 4

Nadmiar tlenku azotu

Answer 4

wstrząs endotoksyczny - reakcja na LPS => spadek BP
padaczka
pourazowe uszkodzenie OUN
degradacja siatkówki
RZS

Question 5

NOS-1

Answer 5

• nNOS (neuronalna)
• enzym obecny stale (konstytutywny)
• w neuronach
• niewielkie ilości NO
• • przez wzrost Ca2+ w ICF
• NEUROTRANSMISJA W oun
• neurony nitrergiczne, np. od ciał jamistych

Question 6

NOS-2

Answer 6

• iNOS - indukowalna
• powstaje de novo przy pobudzeniu
• makrofagi, k. m. gładkich
• duże ilości NO
• ekspresja iNOS przez TNF-a, Il-1 oraz LPS (bakterie)
• rola w reakcjach zapalnych

Question 7

NOS-3

Answer 7

eNOS - endotelialna (śródbłonkowa)

• konstytutywny
• śródbłonek naczyń
• niewielkie ilości NO
• • przez wzrost Ca2+ w ICF
• regulacja stanu napięcia naczyń
• aktywacja eNOS zależna od interakcji z białkami:
  a) kaweolina 1 - hamuje aktywność
  b) kalmodulina - przez Ca2+ odszczepia NOS od kaweoliny, co aktywuje

Question 8

ADMA

Answer 8

• asymetryczna dimetyloarginina
• endogenny, kompetetywny inhibitor eNOS
• wzrost jego we krwi => czynnik ryzyka miażdżycy

Question 9

Reakcja NO + O2-

Answer 9

-> ONOO- = anion nadtlenoazotynowy - bardzo toksyczny

Question 10

Aktywacja eNOS

Answer 10

• przez mediatory działające na śródbłonek

- naprężenie styczne naczynia - shear stress (siła ścinająca)

Question 11

Jak działa NO?

Answer 11

1. Wiąże się koordynacyjnie z jonem Fe3+ pierścienia hemowego cyklazy guanylowej
2. GTP -> cGMP -> np. rozkurcz m. gładkich naczyń

Question 12

Wzrost cGMP => + kinazy białkowej G =>

Answer 12

a) + fosfatazy łańcuchów lekkich miozyny
b) - mobilizację Ca2+ z siateczki przez blokadę rec. IP3
c) + transport Ca2+ na zewnątrz

=> rozkurcz mm. gładkiej

Question 13

Nitrogliceryna i nitraty (azotany)

Answer 13

zamiast utleniania, to jest redukcja
- biotransformacja leku => powstaje S-nitrozotiol - dawca NO (pośrednio)

do powstania S-nitrozotiolu potrzebne działanie glutationu (GSH) na NO2-

Question 14

Leki, które są bezpośrednimi donorami NO

Answer 14

Molsydomina

Nitroprusydek sodu

Question 15

Molsydomina

Answer 15

• zapobiega bólom wieńcowym, gdy nie podajemy azotanów => przeciwko tolerancji
• Prolek -> 3-morfolinosydnonimina (SIN-1) -> otwarty pierścień (SIN-1A) -> NO
• nie wymaga reduktaz ani kofaktorów

Question 16

Nitroprusydek sodu

Answer 16

• szybko obniża BP (gdy przełom nadciśnieniowy)
• rozkłada na świetle

a) niepożądane - nudności, wymioty, kurcze mięśni, zatrucie cyjankami tiocyjankami

Question 17

PDE5

Answer 17

fosfodiesteraza 5, która rozkłada cGMP
zahamowanie jej aktywności potęguje działanie NO

inhibitory: Syldenafil (Viagra), Tadalafil, Wardenafil

Question 18

Wykorzystanie NO wziewnego

Answer 18

• nadciśnienie płucne (szczeg. dzieci)

- ARDS

Question 19

Arginina stosowana do

Answer 19

jako substrat NO
leczenie chromania przestankowego kończyn dolnych
leczenie objawów rzucawki okołoporodowej

Question 20

Śródbłonek produkuje

Answer 20

• prostacyklinę PGI2
• NO
• t-PA (tkankowy aktywator plazminogenu)
• ADP-aza (CD39)
• inhibitor ścieżki krzepnięcia aktywowanej przez czynnik tkankowy - TFPI
• trombomodulina - przekształca trombinę (prozakrzepowa) w substancje przeciwzakrzepową, aktywującą białko C

Question 21

powstawanie CO

Answer 21

przez HO - oksygenaza hemowa

hem —HO—> biliwerdyna (-> bilirubina) + CO + Fe2+

Question 22

HO-1

Answer 22

• aktywniejsza
• indukowalna
• śledziona, komórki układu siateczkowo-śródbłonkowego, wątroba, szpik (tam gdzie powstanie i usuwanie erytrocytów)
• ale może być we wszystkich jednojądrzastych przez uszkodzenie

Question 23

HO-2

Answer 23

• konstytutywny
• mniej aktywna
• jądra, mózg, wątroba, jelita, naczynia

Question 24

CO i hemoproteiny:

CO i reszty histydyny

Answer 24

Modulacja aktywności:

• cyklooksygenaz
• NOS
• katalazy
• cyklazy guanylowej

Reszty histydyny:
- kanał potasowy BKca

Question 25

Rola CO - (gł. od HO-2)

Answer 25

• regulacja osi podwzgórze-przysadka
• kontrola rytmu dobowego
• przewodzenie bodźców bólowych
• termoregulacja
• uczenie się i zapamiętywanie
• ejakulacja
• perystaltyka przewodu pokarmowego
• naczyniorozkurczający

Question 26

Rola CO - (gł. od HO-1)

Answer 26

Przy uszkodzeniu:

• odwrócenie skutków stresu i ochrona przed uszkodzeniem
• hamuje wytwarzanie cytokin prozapalnych
• moduluje akt. enzymów zapalnych
• reguluje funkcje k. zapalnych, m. gładkich i tk. łącznej

Fe2+ => wychwyt przez ferrytynę
bilirubina => zmiatacz RFT

induktory HO-1 => CORM (potencjalne leki p/zap, p/miażdżycowe, cytoprotekcyjne)

Question 27

Powstanie H2S

Answer 27

a) b-syntaza cystationiny - gł. mózg, z cystationiny

b) y-liaza cystationiny - ukł. krążenia z cysteiny

Question 28

H2S w ukł nerwowym

Answer 28

• neuromodulator
• wzmaga np. transmisję zależną od rec. NMDA
• uczenie się i plastyczność
• neuroprotekcja (+dysmutazy ponadtlenkowej - SOD)
• zwiększenie stężenia GSH

Question 29

H2S w układzie krążenia

Answer 29

• rozkurcza naczynia (otwieranie ATP-zależnych kanałów K+)

- wzmaga naczyniorozkurczowe działanie NO

Question 30

Czemu NO, CO, H2S

Answer 30

1) Przenikalność przez błony

2) Zdolność odwracalnego łączenia się z hemem różnych ważnych biologicznie białek