Leki przekaźnictwa cholinergicznego i złącza nerwowo-mięśniowego Flashcards

1
Q

Nerwy cholinergiczne

A
  • wszystkie przedzwojowe włókna AUN

- wszystkie pozazwojowe włókna ukł. przywspółczulnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Układ współczulny

A
  • większość to adrenergiczne
  • gruczoły potowe przez cholinerginczne
  • komórki chromochłonne rdz. nadnerczy jak komórki zwojowe bez aksonów, reagują na impulsy z cholinergicznych współczulnych uwalnianie A i NA
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Układ somatyczny

A

wydzielanie Ach na receptory Nm na płytce motorycznej => SKURCZ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Receptory muskarynowe

A

wszystkie są związane z białkiem G (metabotropowe)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

M1

A
  • neuronalny
  • neurony OUN, zwoje (jelitowe, autonomiczne), komórki okładzinowe żołądka
  • Gq -> IP3 + DAG
  • pobudzenie OUN, zwiększone wydzielanie żołądkowe, zwiększona perystaltyka

selektywny antagonista: PIRENZEPINA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

M2

A
  • sercowy
  • serce (przedsionki, tk. przewodząca), zakończenia presynaptyczne neuronów
  • Gi (spadek cAMP)
  • spadek HR, oraz hamowanie presynaptyczne - spadek czynności neuronów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

M3

A
  • gruczołowy
  • gruczoły egzokrynne, mięśniówka gładka, śródbłonek naczyń
  • Gq
  • wzrost wydzielania gruczołów, skurcz mm. gładkich oraz rozkurcz naczyń (bo powstaje NO)
  • skurcz i wydzielanie w oskrzelach
  • wzmożona perystaltyka jelit i wzrost wydzielania gruczołowego
  • wydzielanie obfitej ilości śliny
  • zwężenie źrenicy (miosis)
  • skurcz m. rzęskowego oka (bliskie patrzenie)
  • wydzielanie łez
  • erekcja
  • rozkurcz szyi i skurcz trzonu pęcherza
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Leki cholinomimetyczne

A
  • agoniści muskarynowi

- inhibitory acetylocholinoesterazy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Działania agonistów muskarynowych

A

1) Sercowo-naczyniowe
- bradykardia, zmniejszone SV
- rozszerzenie naczyń (od NO)
- łącznie dochodzi do spadku BP

2) Mięśnie gadkie:
- kurczą się
- wzrost perystaltyki, możliwy ból kolkowy
- skurcz mięśni pęcherza i oskrzeli

3) Gruczoły endokrynne:
- pocenie, łzawienie, ślinienie, sekrecja oskrzelowa
- wzrost wydzielania oskrzelowego i ich skurcz mogą utrudnić oddychanie

4) Oko:
- skurcz mięśnia rzęskowego => pociąga ciało rzęskowe => obniża napięcie więzadła podtrzymującego soczewkę=> zwiększa grubość soczewki => zmniejsza jej ogniskową (akomodacja bliskiego widzenia)

  • skurcz mięśnia zwieracza źrenicy => zwężenie źrenicy i spadek ciśnienia wewnątrzgałkowego (wykorzystanie w JASKRZE)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Wskazania agonistów muskarynowych

A
  • atonia przewodu pokarmowego
  • hipotonia pęcherze moczowego
  • jaskra z zamkniętym kątem przesączania
  • próby prowokacyjne w diagno astmy oskrzelowej
  • zatrucie ATROPINĄ
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Przeciwwskazania agonistów muskarynowych

A
  • astma oskrzelowa
  • czynna choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
  • stany skurczowe przewodu pokarmowego
  • niedrożność dróg moczowych i żółciowych
  • choroba Parkinsona
  • ciężkie niedociśnienie
  • zaburzenia przewodzenia w sercu
  • zawał serca
  • nadczynność tarczycy => arytmie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Działania niepożądane agonistów muskarynowych

A
  • nudności, wymioty
  • biegunka
  • zwiężenie źrenic (miosis), łzawienie, zaburzenie
    widzenia
  • ślinotok
  • pocenie się
  • bradykardia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Agoniści muskarynowi

A
  • Acetylocholina
  • Karbachol
  • Betanechol
  • Metacholina
  • Muskaryna
  • Pilokarpina
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Acetylocholina (Ach)

A
  • przy operacjach oka szybkie zwężenie źrenicy
  • synteza z choliny i acetylokoenzymu A
  • rozkładana przez acetylocholinesterazę
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Karbachol

A
  • ester choliny z kwasem karbaminowym NH2-COOH
  • działa jak Ach, tylko dłużej, bo wolno rozkładany
  • pooperacyjne leczenie atonii jelit i pęcherza moczowego
  • do worka spojówkowego w celu obniżenia ciśnienia śródgałkowego przy p/wskazaniach do PILOKARPINY w jaskrze z zamykającym kątem
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Betanechol

A
  • ester β-metylocholiny z kw. karbaminowym

- pooperacyjna hipotonia pęcherze moczowego lub przewodu pokarmowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Metacholina

A
  • ester b-metyolocholiny z kwasem octowym

- badania nadmiernej reaktywności oskrzeli w diagnostyce astmy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Muskaryna

A
  • alkaloid roślinny od grzybów

- farmakologia eksperyymentalna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Pilokarpina

A
  • roślinny alkaloid
  • jaskra z zamkniętym ątem przesączania
  • zatrucia atropiną
  • pobudzenie gruczołów ślinowych po radioterapii i zespole Sjogrena
  • próba potowa w diagno mukowiscydozy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Cholinesterazy

A

Acetylocholinesteraza - właściwa, odpowiedzialna za rozkład Ach w błonie synapsy cholinergicznej, swoista wobec Ach

Butyrylocholinoesteraza - względnie nieselektywna, występuje w osoczu i wielu tkankach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Wskazania inhibitorów AchE

A
  • jaskra z zamkniętym kątem przesączania
  • diagno i leczenie miastenii
  • zatrucia lekami cholinolitycznymi
  • odwrócenie bloku nerwowo-mięśniowego
  • choroba Alzheimera
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Przeciwskazania i działania niepożądane inhibitorów AchE

A
  • tak jak agoniści muskarynowi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Inhibitory AchE

A
  • Edrofonium
  • Fizostygmina
  • Neostygmina
  • Pirydostygmina
  • Ekotiopat
  • Dyflos
  • Donepezyl
  • Galantamina
  • Rywastygmina
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Edrofonium

A
  • ma zbyt krótki czas działania do stosowania terapeutycznego
  • czasem diagno miastenii
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Fizostygmina
- alkaloid bobu kalabarskiego - dobra przenikliwość do OUN - leczenie ciężkich zatruć lekami parasympatykolitycznymi
26
Neostygmina
- nie przechodzi przez BBB - leczenie miastenii - w pooperacyjnej atonii jelit i pęcherza moczowego - zatrucia ATROPINĄ - odwrócenie bloku nerwowo-mięśniowego przy lekach zwiotczających niedepolaryzujących
27
Pirydostygmina
- lepiej się wchłania i dłużej działa niż neostygmina | - leczenie miastenii
28
Ekotiopat
- długi czas działania - krople do oczu do leczenia jaskry z zamkniętym kątem przesączana podobne działanie ma: DYFLOS
29
Donepezyl
- przenika do OUN - leczenie objawowe łagodnej-średnio ciężkiej demencji w Alzheimerze podobne działanie: GALANTAMINA, RYWASTYGMINA
30
Zatrucie inhibitorami AchE
- część używana jako środek owadobójczy lub gaz bojowy, ale te się wiążą z AchE trwale - estry kwasu fosforowego, tiofosforowego, pirofosforowego i fosfonowego oraz estry kwasu karbaminowego => środki ochronne roślin => szkodliwe dla człowieka i owadów
31
Objawy zatrucia inhibitorami AchE
1) Muskarynowe - pocenie, ślinienie, łzawienie, wydzielanie śluzu w oskrzelach, nudności, wymioty, bolesne kurcze jelit, wzmożona perystaltyka, biegunka, ucisk w klatce piersiowej, duszność astmatyczna, sinica, zwężenie źrenic, bradykardia 2) Nikotynowe - drżenie włokienkowe mięśni, drętwienie, ogólne osłabienie mięśniowe, zesztywnienie mięśni, drgawki kloniczno-toniczne o charakterze epileptycznym 3) OUN: - wzmożona pobudliwość nerwowa, lęk, majaczenie, niestałość eocjonalna, koszmary senne, apatia, zawroty i bóle głowy, zniesienie wrażliwości na ból, zaburzenia świadomości - śpiączka - znaczna śmiertelność: 10-15%
32
Leczenie zatrucia inhibitorami AchE
ATROPINA - znosi objawy muskarynowe Siarczan atropiny - podany dożylnie, domięśniowo, podskórnie adekwatnie do ciężkości zatrucia Atropinizacja - poszerzenie źrenic, suchość skóry, ustąpienie wzmożonej sekrecji w dr. odd., przyspieszenie akcji serca Oksymy - reaktywatory AchE np. PRALIDOKSYM, OBIDOKSYM, tylko wczesny okres i tylko związki fosforoorganiczne
33
Leki cholinolityczne - antagoniści muskarynowi
- wybiórczo blokują aktywność układu przywspółczulnego - hamowanie wydzielania gruczołów - suchość w jamie ustnej - tachykardia - rozszerzenie źrenic, porażenie akomodacji - rozkurcz mm. gładkiej jelit, oskrzeli, przew. żółciowych, pęcherza moczowego - hamowanie wydzielania soku żołądkowego - OUN: pobudzenie po Atropinie, hamowanie po Hioscynie ( z niepamięcią) - m.in. działanie p/wymiotne i p/parkinsonowskie
34
Wskazania leków cholinolitycznych
- skurcze mm. gładkiej przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowych dające często dolegliwości bólowe (kolka) - zaburzenia rytmu serca z bradykardią - wyłączenie odruchów n. błędnego oraz zmniejszenie wydzielania śluzu w dr. oddechowcych w trakcie znieczulenia ogólnego - przed badaniem dna oka i w zapaleniu tęczówki i ciała rzęskowego w celu rozszerzenia źrenicy (myadriasis) - astma oskrzelowa, przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli - choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy (leki selektywne dla rec. M1) - choroba / zespół Parkinsona - zatrucie inhibitorami AchE
35
Przeciwwskazania leków cholinolitycznych
- jaskra - przerost prostaty - niedrożność dróg moczowych - niedrożność przewodu pokarmowego - ostrożnie w ChNS
36
Działania niepożądane leków cholinolitycznych
- zatrzymanie moczu - zaparcia - rozszerzenie źrenic, niewyraźne widzenie, światłowstręt - podwyższenie ciśnienia śródgałkowego - suchość w jamie ustnej - zmniejszenie wydzielania potu
37
Atropina
- wilcza jagoda - dobrze przechodzi przez BBB - nieselektywny antagonista receptorów M - dobrze wchłaniany doustnie - pobudza OUN - premedykacja anestozjologiczna - zatrucia inhibitorami AchE - bradykardie - stany skurczów dróg moczowych i żółciowych - zwiększona persytaltyka jelit - uwalnia bezpośrednio histaminę z mastocytów ( tak jak TUBOKURARYNA i MORFINA) - kiedyś w leczeniu astmy ale wywoływała mukostazę
38
HIOSCYNA (skopolamina)
- bieluń dziędzierzawa - dobrze przechodzi przez BBB - podobne do Atropiny, ale działa depresyjnie na OUN - wskazania podobne do Atropiny - zapobiega chorobie lokomocyjnej i leczy ją (ale już niestosowana) butylobromek hioscyny - nie przechodzi przez BBB - stosowany w stanach skurczowych narządów trawiennych (kolka) oraz w przygotowaniu do badań diagno
39
Tropikamid
- rozszerzenie źrenicy (myadriasis) przy badaniu dna oka - porażenie mięśni rzęskowych => niemożliwa akomodacja (cykloplegia) Cyklopentolat - działa podobnie, długi czas działania
40
Ipratropium
- podawany w inhalacji - rozszerza oskrzela - przewlekła obturacyjna choroba płuc i astma oskrzelowa - pochodna astropiny, ale nie daje efektów ubocznych charakterystycznych dla niej, może poprawiać wentylację - w astmie lepsze działanie bronchodylatacyjne niż β2-agoniści - M3 na które działa są w dużych oskrzelach, a β2 są małych i szybciej działają, dlatego łączy się ipatropium z FENOTEROLEM Tiotropum - podobnie, ale 10 razy silniejsze działanie
41
Pirenzepina
- selektywny antagonista M1 | - leczenie choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy
42
Benzatropina
- stosowana w chorobie Parkinsona i w zespole
43
Wada ipatropium
- brak swoistości działania - hamuje również M2 co może stopowodować paradoksalny bronchospazm po inhalacji Tiotropium - 10 razy silniej działa - bardzo wolno odłącza się od M1 i M3 a szybko od M2
44
Zatrucie atropiną (np. wilcze jagody)
- rozpalony jak piec (pobudzenie ośr. termoreg.) - ślepy jak nietoperz (rozszerzone źrenice) - suchy jak pieprz (porażenie gruczołów) - czerwony jak burak (histamina z mastocytów i rozszerzenie nn.) - niespokojny jak tygrys w klatce - pobudzenie psychomotoryczne OUN
45
Receptor nikotynowy
- jonotropowy receptor - 2 typy: a) neuronalny Nn - zwoje autonomiczne i OUN b) mięśniowy Nm - płytka nerwowo-mięśniowa
46
Agoniści Nn
Nikotyna | - w małych dawkach pobudza, a w dużych poraża receptory Nn w zwojach wegetatywnych
47
Antagoniści Nn
Trimetafan - obniża BP (do niedawna w stanach nagłych i zabiegach chirurgicznych) Niepożądane działanie trimetafanu - suchość w j. ustnej, zablokowanie wydzielania żołądkowego, rozszerzenie źrenic, zaburzenia akomodacji, hipotonia ortostatyczna tętnice, żyły - współczulna adrenergiczna wszystko inne - przywspółczulna cholinergiczna gruczoły potowe - współczulna adrenergiczna
48
Leki wpływające na złącze nerwowo-mięśniowe
to związki zwiotczające mięśnie poprzecznie prążkowane, działające na receptor Nm w płytce nerwowo-mięśniowej mięśni szkieletowych
49
Związki niedepolaryzujące (złącze n-m)
- powinowactwo do Nm - nie mają aktywności wewnętrznej - wypierają kompetytywnie Ach z wiązania, co zapobiega depolaryzacji, więc też skurczowi mięśnia - środki zwiotczające w anestezjologii - kurara to prototyp - u wszystkich gatunków tak samo działają
50
Przykłady związków niedepolaryzujących zlącze n-m
- Tubokuraryna - Pankuronium - Wekuronium - Rokuronium - Atrakurium - Cisatrakurium - Miwakurium
51
Tubokuraryna
- nieużywana bo uwalnia histaminę z mastocytów
52
Pankuronium
- budowa steroidowa | - szybkie efekty, długi czas działania
53
Wekuronium
- 3 krotnie krótszy niż pankuronium czas działania
54
Rokuronium
- 6 krotnie słąbsza siła dziłania od Wekuronium
55
Atrakurium
- spontaniczna nieenzymatyczna degradacja w osoczu | - może być podawany w schorzeniach wątroby lub nerek
56
Cisatrakurium
- czysty izomer atrakurium, powoduje mniejszy wyrzut histaminy i ma 3-krotnie silniejsze działanie
57
Miwakurium
- szybko inaktywowany przez cholinesterazę osoczową
58
Blok niedepolaryzacyjny
-może być odwrócony za pomocą inhibitorów AchE (NEOSTYGMINA)
59
Sugammadeks
- odwraca blok niedepolaryzacyjny łącząc się z rokuronium lub wekuronium (z R silniej)
60
Związki depolaryzujące (zł. n-m)
- powinowactwo do Nm - wykazują aktywność wewnętrzną - wywołują depolaryzację płytki n-m - uniemożliwiają jej natychmiastową repolaryzację, przez co niemożliwe jest przejście kolejnych impulsów elektrycznych, więc płytka się blokuje => zwiotczenie mm. -Suksametonium (sukcynylocholina)
61
Blok depolaryzacyjny
nie można go odwrócić przez inhibitory AchE, a nawet mogą one go nasilić
62
Sukametonium (sukcynylocholina)
- ma budowę chemiczną podwojonej cząsteczki Ach - jedyny używany depolaryzujący zwiotczający Działania niepożądane: - bradykardia - wzrost K+ we krwi - wzrost ciśnienia śródgałkowego - przedłużone zwiotczenie (genetycznie) - złośliwa hipertermia (AD)