Middelengebruik tijdens de zwangerschap Flashcards
Roken
Wat zijn de teratogene effecten van roken?
- Toxiciteit
- Aantasting placenta
- IUGR & prematuriteit
- Embryonale & foetale dood & neonatale dood
- Malformaties
- Functionele gevolgen
Roken
Wat is het toxisch effect van roken?
Tabaksrook bevat chemische stoffen > door placentabarrière > °DNA-schade
Roken
Wat is het structureel effect van roken op de placenta?
°Structurele veranderingen door:
* Vasoconstrictie > °lagere placentaire bloedflow > °onderontwikkelde placenta
* Opslaan toxische metabolieten > °langdurige effect
> Macroscopisch: calcificaties + microscopisch: onderontwikkeling intervilleuze ruimtes, foetale/capillaire netwerk chorionvilli
Roken
Wat is het chemisch effect van roken op de placenta?
Vorming van carboxy-hemoglobine (CO-Hb) > °verminderde weefseloxygenatie bij de foetus > °IUGR
Roken
Wat is het effect van roken op de groei van de foetus?
Wanneer grootste effect?
- Lager GG (<200g)
- Lagere geboortelengte
- Kleinere hoofdomtrek
3de trimester
Roken
Wat is de kans op prematuriteit door roken tijdens zws?
Dubbel zo hoog
Roken
Heeft de dosis van roken een invloed op de biometrie van de foetus?
Er is een duidelijk dosiseffect: hoe meer er werd gerookt, hoe lager GG, GL & SO
Roken
Welke malformaties treden op bij roken tijdens zws?
- Schisis
- Hartafwijkingen: ASD!
Roken
Heeft de dosis van roken een invloed op de ernst van de malformaties van de foetus?
Er is een duidelijk dosiseffect: hoe meer er werd gerookt, hoe meer kans op malformaties
Bijkomend onderzoek nodig!
Roken
Wat zijn enkele functionele gevolgen van roken tijdens zws?
Hoger risico op:
* respiratoire problemen
* gedragsproblemen
* cognitieve problemen
Alcohol
Hoeveel % zwangeren consumeert alcohol?
Wie?
30%
Zwangeren met betere socio-economische status & ouder dan 30j
Alcohol
Waarom verloopt de klaring van alcohol zo traag uit de foetale circulatie?
- Foetale lever heeft zeer lage metabole capaciteit > foetus grotendeels afhankelijk van moeder voor metabolisatie
- Alcohol komt in foetale urine & in vruchtwater > via perorale opname terug opgenomen > reabsorptie thv darm => °vicieuze cirkel
=> vruchtzak = reservoir
Alcohol
Waarom bestaat er geen veilige ondergrens bestaat voor alcoholgebruik tijdens de zws?
Individuele gevoeligheid = verschil in metabolisatie zowel voor foetus als moeder
* Trage klaring uit foetale circulatie > grotere kans op schadelijke effecten
* Dosis-responseffect is sterk individueel verschillend > meeste teratogene effecten bij hevig maternaal alcoholgebruik MAAR ook individuen waarbij al teratogene effecten optraden bij laag maternaal alcoholgebruik
Alcohol
Wat is het gevolg van alcoholgebruik?
Celdood
Alcohol
Wat zijn de teratogene effecten van alcoholgebruik tijdens zws?
- CZS: microcefalie, minder neurale verbindingen
- Aangezicht
Alcohol
Welke verzamelnaam is er voor alle alcohol-gerelateerde afwijkingen na intra-uteriene blootstelling?
Fetal Alcohol Spectrum Disorder (FASD)
Alcohol
Wat verstaan we onder FAS?
Wanneer treedt dit zeker op?
Fetal Alcohol Syndrome
vanaf inname van meer of gelijk aan 90g alcohol/dag (7 à 8 eenheden)
Alcohol
Waaruit bestaat de klassieke FAS-triade?
- Pre- & postnatale groeiachterstand: lager GG, IUGR, dysmaturiteit, lager GL & lager SO (microcefalie)
- Neurologische gevolgen: vertraagde psychomotorische ontw, verminderde intelligentie, gedragsproblemen
- Typische aangezichtsafwijkingen: korte oogspleet, dunne afgevlakte bovenlip, micrognathie (kleine onderkaak)
Alcohol
Wat zijn overige effecten van alcoholgebruik tijdens de zws?
Hogere kans op:
* spontaan miskraam
* premature geboorte
+
neonatale abstinentie (afkick)
Alcohol
Waarom lijden monozygote tweelingen vaker samen aan FAS dan dizygote tweelingen bij moeders met alcoholgebruik tijdens de organogenese?
Genetische aanleg speelt mee > dizygote tweelingen grote verschillen in het fenotype
Alcohol
Hoe wordt de diagnose van FAS gesteld?
Er moet aan volgende 4 criteria voldaan zijn:
1. Groeiachterstand?
2. Typische gezichtsafwijkingen?
3. Neurologische gevolgen?
4. Bevestigd of niet-bevestigd alcoholmisbruik door moeder tijdens zws?
Welk advies geef je omtrent alcohol en tabakgebruik tijdens de zws?
Geen gebruik > altijd schade mogelijk door individuele gevoeligheid
Druggebruik
Wat is neonatale abstinentie syndroom?
Wanneer?
= NAS
= neonaat vertoont ontwenningsverschijnselen van het maternaal druggebruik (neurovegetatieve, cardiorespiratoire & gastro-intestinale symptomen)
Soms pas na enkele dagen > goede observatie nodig!
Druggebruik
Hoe gebruik je de Finnigan-score?
- Elke 4 uur opmaken, telkens na een voedingsmoment
- Substitutiebehandeling wanneer het gemiddelde van 3 opeenvolgende scores > 8 is
- Geen BV bij cocaïne, heroïne, LSD
- Bijkomende onderzoeken: echo hersenen, hart
- Opvolgen ontwikkeling
Druggebruik
Wat is het postnatale beleid bij cannabisgebruik?
- Observatie gedurende min 1 week
- Substitutiebehandeling (fenobarbital)
- Polysomnografie > preventie wiegendood
- BV mag > MAAR actieve stof THC wel in moedermelk
Druggebruik
Wat is het postnatale beleid bij cocaïnegebruik?
- Observatie gedurende min 4d
- Substitutiebehandeling (fenobarbital)
- Echografie hersenen
- Oftalmologisch onderzoek
- Polysomnografie > preventie wiegendood
- BV afgeraden > cocaïne in MM > °acute intoxicatie
Druggebruik
Wat is vasculaire disruptie?
Bloedvaten worden tijdens hun ontwikkeling beschadigd & vernietigd > °variabele gevolgen:
* hersenbloedingen
* herseninfarcten
* lidmaatreductie
* darminfarct
* IUGR
* prematuriteit
* zwscomplicaties (abruptio placentae)
Druggebruik
Wat is het postnatale beleid bij heroïnegebruik?
- Observatie gedurende min 1w > NAS ontwikkelen
- Substitutiebehandeling (morfine)
- Polysomnografie > preventie wiegendood
- BV afgeraden > opiaten in MM > °ademhalingsonderdrukking & ademstilstand
