Geneesmiddelen en zwangerschap Flashcards

1
Q

Hoe komt het dat er een gebrek is aan wetenschappelijk onderzoek over geneesmiddelengebruik tijdens de zws of lactatie?

A
  • Geneesmiddelen worden nooit concreet getest in deze situaties
  • Alleen dierenstudies
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hoeveel % van de zwangeren neemt geneesmiddelen tijdens de zws?

A

80% minstens 1 geneesmiddel

Vaak 3 à 4 geneesmiddelen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hoeveel % van de zwangeren neemt zelfs een potentieel teratogeen middel?

A

7%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Geef enkele voorbeelden van potentieel teratogene geneesmiddelen

A
  • NSAID’s
  • Misoprostol (Cytotec)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hoe worden geneesmiddelen tijdens zws dan als veilig bestempeld?

A

Op basis van klinische praktijk & vanuit dierenproeven

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

DES

Waarvoor is DES de afkorting?

A

= Diethylstilbestrol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

DES

Wat is Diethylstilbestrol?

A

= synthetisch oestrogeen, voorgeschreven aan zwangeren ter preventie van miskraam en vroeggeboorte

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

DES

Welk algemeen teratogeen effect heeft Diethylstilbestrol?

A

Endocriene verstoorder > aanleg reproductieve organen bij meisjes verstoort

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

DES

Welke teratogene effecten heeft Diethylstilbestrol?

A
  1. Transplacentair carcinogeen
  2. Teratogeen > malformaties
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

DES

Wat is het gevolg van het transplacentair carcinogeen effect?

A

°Epitheliale dysplasie thv vagina & baarmoederhals > 40 keer meer kans ontwikkelen adenocarcinoom van de vagina op jonge leeftijd (19j)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

DES

Wat is het gevolg van het teratogeen effect?

A

°Malformaties thv gangen van Müller = fusiestoornissen & thv tubae & uterus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

DES

Wat is het gevolg van deze malformaties?

A
  • Verminderde vruchtbaarheid
  • Hogere kans op buitenbaarmoederlijke zws
  • Hogere kans op miskraam
  • Hogere kans op vroeggeboorte
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

NSAIDs

Wat zijn NSAIDs?

Voorbeeld

A

= Niet-steroïde anti-inflammatoire middelen

Ibuprofen / Diclofenac

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

NSAIDs

Wanneer zijn NSAIDs gecontraïndiceerd?

A

Tijdens 3de trimester

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

NSAIDs

Welk teratogeen effect hebben NSAIDs wanneer?

A
  • 1ste trim: licht verhoogd risico op miskraam, schisis & septumdefecten
  • 3de trim: vroegtijdig sluiten ductus arteriosus > °uitzetting rechterhart, hartfalen & veralgemeend oedeem (=hydrops foetalis)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

NSAIDs

Welke uitzondering is er bij de NSAIDs qua teratogeniciteit?

A

Lage dosis aspirine ter preventie van pre-eclampsie of remmen plaatjesaggregatie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Retinoïden

Wat zijn retinoïden?

A

= Vitamine A-preparaten

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Retinoïden

Geef een voorbeeld van een retinoïde

A

Isotretinoïne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Retinoïden

Waarvoor gebruikt men isotretinoïne?

A

Systemische behandeling van acne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Retinoïden

Welk teratogeen effect heeft isotretinoïne?

A

Verhoogde kans op:
* Miskraam (40%)
* Majeure, congenitale malformaties (35%)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Retinoïden

Wat is de verklaring voor deze majeure, congenitale malformaties bij isotretinoïne?

A

Verstoren embryologie van de cellen van de neurale lijst > rol bij aanleg grote bloedvaten, oren, hersenen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Retinoïden

Welke malformaties zien we vooral bij retinoïden embryopathie?

A
  • CZS: hydrocefalie, microftalmie
  • Craniofaciaal: schisis, microtie, anotie (kleine of niet aangelegde oorschelp
  • Cardiovasculair: transpositie van de grote vaten, tetralogie van Fallot, onderbroken aortaboog, septumdefecten
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Retinoïden

Wat is tetralogie van Fallot?

A

= complexe, aangeboren hartafwijking waarbij
1. Pulmonaalklep vernauwd
2. Groot VSD
3. Aorta scheef boven VS
4. Spierwand RV sterk verdikt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Retinoïden

Wat zijn enkele maatregelen ter preventie van retinoïden embryopathie?

A
  • Gebruik retinoïden volledig afgeraden tijdens zws
  • Zws uitsluiten vooraleer behandeling starten
  • Contraceptieve middelen tijdens behandeling bij vrouwen in vruchtbare periode (liefs 2)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Coumarines

Wat zijn coumarines?

voorbeeld

A

Vitamine K-antagonisten

Warfarine

26
Q

Coumarines

Wat is de functie en gebruik van coumarines?

A

= orale anticoagulantia die aanmaak stollingsfactoren onderdrukken door metabolisme vit K tegen te werken

bij diep veuneuze tromboze

27
Q

Coumarines

Waarvoor is warfarine een mooi voorbeeld?

A

The dose makes the poison
Eerst als rattenvergif gebruikt, later gebruikt als anticoagulans bij mensen

28
Q

Coumarines

Welk teratogeen effect hebben coumarines?

Wanneer?

A

Verhoogd risico op:
* Miskraam
* Foetale dood
* IUGR
* Congenitale malformatie

Blootstelling tussen 6w-12w zws

Einde zws > °bloedingen neonaat

29
Q

Coumarines

Waar treden congenitale malformaties op bij gebruik van coumarines?

A

Vooral thv:
* botten
* CZS

30
Q

Coumarines

Waarom zien we vooral congenitale malformaties thv botten & CZS bij gebruik van van coumarines?

A

Vitamine K is belangrijk bij aanleg van deze structuren

31
Q

Coumarines

Welke klinische symptomen zien we bij coumarine embryopathie?

Synoniem?

A
  1. Afwijking thv de neus
  2. Afwijkende ontwikkeling van de ledematen
  3. Afwijkingen thv CZS

Warfarine syndroom

32
Q

Coumarines

Welke afwijkingen thv de neus zien we bij coumarine embryopathie?

A
  • Onderontwikkeld neustussenschot
  • Midface hypoplasie (onderontwikkeld midden gezicht)
33
Q

Coumarines

Welke afwijkingen thv de ledematen zien we bij coumarine embryopathie?

A
  • Microcelie (verkorting)
  • Syndactylie (vergroeiing)
  • Hypoplasie (onderontwikkeling)
34
Q

Coumarines

Welke afwijkingen thv CZS zien we bij coumarine embryopathie?

A
  • Intracraniale bloedingen
  • Microcefalie
  • Mentale retardatie
    >
  • Epilepsie
  • Anomalieën ogen ( blindheid)
  • Atrofie van cerebellum ( vaak verstoorde motoriek)
35
Q

Coumarines

Wat zijn enkele maatregelen ter preventie van coumarine embryopathie?

A
  • Gebruik coumarines volledig afgeraden tijdens zws
  • Coumarines vervangen door Fraxiparine/Clexane > niet doorheen placentabarrière
36
Q

Anti-epileptica

Wat houdt de behandeling met anti-epileptica in tijdens zws?

A
  • Onderhoudsbehandeling met 1 anti-epilepticum
  • Op punt stellen behandeling voor conceptie
37
Q

Anti-epileptica

Waarom toch behandelen met anti-epileptica tijdens zws?

A

Risico’s bij onbehandelde epilepsie:
* Miskraam
* Foetale dood
* IUGR
* Prematuriteit

38
Q

Anti-epileptica

Welk teratogeen effect hebben anti-epileptica?

Welk meest teratogeen?

A

Congenitale malformaties

Valproaat

39
Q

Anti-epileptica

Welke klinische symptomen zien we bij valproaat embryopathie?

A
  1. Cardiovasculair
  2. Ledematen
  3. CZS
  4. Craniofaciaal
40
Q

Anti-epileptica

Welke klinische symptomen zien we cardiovasculair bij valproaat embryopathie?

A
  • Transpositie grote vaten
  • Tetralogie van Fallot
  • VSD
41
Q

Anti-epileptica

Welke klinische symptomen zien we aan ledematen bij valproaat embryopathie?

A
  • Hypoplasie
  • Syndactylie
42
Q

Anti-epileptica

Welke klinische symptomen zien we aan CZS bij valproaat embryopathie?

A
  • NBD
  • Microcefalie
43
Q

Anti-epileptica

Welke klinische symptomen zien we craniofaciaal bij valproaat embryopathie?

A
  • Kleine neus
  • Laag ingeplante oren
44
Q

Anti-epileptica

Wat zijn enkele maatregelen ter preventie van valproaat embryopathie?

A
  • Monotherapie in laagst werkzame dosis
  • Lamotrigine & carbamazepine minder teratogeen dan valproïnezuur
  • Foliumzuur 4mg/d vanaf 1mnd voor tot 3mnd na conceptie
  • Maandelijks echografische evaluatie
45
Q

Anti-epileptica

Waarom mag valproaat niet meer voorschreven worden aan zwangeren?

A

Bij valproïnezuur vertoonden 11% van de kinderen afwijkingen
<>
Bij lamotrigine vertoonden slechts 3% van de kinderen afwijkingen (background risk)

46
Q

Radiotherapie

Wat speelt een rol op het teratogeen effect van radiotherapie?

A
  1. Timing van de bestraling
  2. Plaats van de bestraling
47
Q

Radiotherapie

Welk teratogeen effect treedt op door radiotherapie bij verschillende timings?

A
  • Eerste 2w: All-or-none fenomeen
  • 1ste trim: teratogeen voor embryo
  • 1-2de trim: carcinogeen > °leukemie of ander kankers tijdens eerste levensjaren
48
Q

Radiotherapie

Op welk lichaamsdeel kan radiotherapie nog zonder mogelijks teratogeen effect?

A

Bovenlichaam kan in 1-2de trim < nog voldoende afstand tussen BM & bovenlichaam

49
Q

Chemoherapie

Waarom is chemotherapie potentieel teratogeen?

A
  • Geneesmiddelen dienen om celdeling bij snel delende cellen te remmen
  • Gemakkelijk door placentabarrière
50
Q

Chemotherapie

Welk teratogeen effect treedt op door chemotherapie bij verschillende timings?

A
  • Eerste 2w: All-or-none fenomeen
  • 1ste trim: teratogeen voor embryo > 10-20% congenitale afwijkingen
  • Vanaf 14w : relatief veilig > steeds risico op onderdrukken bloedaanmaak bij foetus
51
Q

Wat zijn enkele vuistregels voor het kiezen van medicatie bij BV?

A

Piekconcentraties vermijden > inname voor voeding vermijden

52
Q

Wat zijn enkele vuistregels voor het kiezen van medicatie tijdens zws?

A
  1. Risicoafweging: voordelen moeder moeten nadelen foetus overstijgen
  2. Voorkeur naar GM:
    * veel ervaring
    * veilig bij kleine kinderen
    * gekende lage passage naar foetus
    * toedieningsweg met lage systemische belasting (lokaal of inhalatie)
53
Q

GM: Veilig tijdens zws/lactatie

Amoxicilline (IV)?

A

Veilig tijdens zws & BV

54
Q

GM: Veilig tijdens zws/lactatie

Griepvaccin (IM)?

A

Termijn ter discussie :
Veilig tijdens zws & BV vanaf 2de trimester vs vanaf 1ste trimester

55
Q

GM: Veilig tijdens zws/lactatie

Ijzerpreparaten (peroraal)?

Voorbeeld

Functie

A

Veilig tijdens zws & BV

Losferron, Ferricure

Bloedaanmaak

56
Q

GM: Veilig tijdens zws/lactatie

Metoclopramide (tabletten)?

Functie

A

Veilig tijdens zws & BV
!!Dosisbeperking!!

Tegen misselijkheid

57
Q

GM: Veilig tijdens zws/lactatie

Miconazol (vaginale crème)?

Functie

A

Veilig tijdens zws & BV

Schimmelwerend

58
Q

GM: Veilig tijdens zws/lactatie

Misoprostol (tabletten)?

Functie

A

Niet veilig > wekt arbeid op (ok bij miskraam/abortus)

maagzuur

59
Q

GM: Veilig tijdens zws/lactatie

Nitrofurantoïne (tabletten)?

Functie

A

Veilig tijdens zws (1-2de trim) & BV (vanaf 2de maand) > kans op hemolyse

AB bij blaasontsteking

60
Q

GM: Veilig tijdens zws/lactatie

Omeprazole (tabletten)?

Functie

A

Veilig tijdens zws & BV

Verhelpt brandend maagzuur

61
Q

GM: Veilig tijdens zws/lactatie

Paracetamol (tabletten)?

Functie

A

Veilig tijdens zws & BV
!!Dosisbeperking!!

Pijn, koorts & ontstekingsremmer