Andere ziekten bij de moeder Flashcards
Diabetes
Wat veroorzaakt het teratogeen effect van diabetes?
Maternale hyperglycemie beschadigt embryonale cellen (door oxidatieve stress).
Diabetes
Wat gebeurt er bij een normaal celmetabolisme?
Glucose wordt geoxideerd met behulp van O2 > cel maakt E! + vrije radicalen(superoxide) > houden cellulaire functies op peil
Diabetes
Wat gebeurt er bij hyperglycemie?
Overtollige glucose naar embryo > mitochondriale activiteit stijgt
Diabetes
Wat is oxidatieve stress?
Er worden te veel vrije radicalen geproduceerd > °DNA-schade cel > cel sterft af
Diabetes
Wat zijn de gevolgen van deze sterk toegenomen mitochondriale activiteit?
- Diabetische embryopathie
- Diabetische foetopathie
Diabetes
Wat bepaalt de teratogeniciteit van maternale hyperglycemie?
- Timing
- Dosis
- Individuele gevoeligheid
Diabetes
Wanneer is het risico het grootst op aangeboren afwijkingen door maternale hyperglycemie?
Tijdens embryonale periode: week 3 tot 5
Diabetes
Wanneer is het risico lager op aangeboren afwijkingen door maternale hyperglycemie?
Tijdens foetale periode: vanaf week 9
Diabetes
Wat is de beste behandeling bij diabetespatiënten met zwangerschapswens?
Glycemie al preconceptioneel onder controle hebben.
Diabetes
Wat is het dosiseffect bij diabetes?
Hoe ernstiger & langduriger verhoogde glycemiewaarden > hoe groter teratogene effecten
= cumulatief dosiseffect
Diabetes
Welke rol speelt de individuele gevoeligheid bij diabetes?
Blootstelling aan eenzelfde dosis glucose kan leiden tot verschil in afwijkingen. (erfelijke voorbeschikking)
Diabetes
Wat zijn klassieke afwijkingen bij diabetische embryopathie?
- Caudale dysgenese
- CZS
- Hart
- Schedel & Aangezicht
- Spontane abortus
Diabetes
Wat is caudale dysgenese?
= ontwikkelingsstoornis van het caudale deel van de wervelkolom > ontbreken wervels, sacrum, onderste ledematen
Diabetes
Wat zijn afwijkingen thv CZS bij diabetische embryopathie?
- Neuraalbuisdefecten
- Hydrocefalie
Diabetes
Wat zijn afwijkingen thv hart bij diabetische embryopathie?
- Atriumseptumdefect
- Ventrikelseptumdefect
- Hypertrofie
Diabetes
Wat zijn afwijkingen thv de schedel & het aangezicht bij diabetische embryopathie?
- Schisis
- Oogafwijkingen (cataract)
- Microtie (kleine oorschelp)
Diabetes
Wat zijn klassieke afwijkingen bij diabetische foetopathie?
- Macrosomie
- Polycythemie
- Cardiale hypertrofie
Diabetes
Hoe leidt diabetische foetopathie tot macrosomie?
voorbeeld
GG > 4kg door toegenomen groei van insulinegevoelige weefsels
hart, onderhuids vet, lever, spier
Diabetes
Hoe leidt diabetische foetopathie tot polycythemie?
Door overmatig O2-gebruik treedt foetale hypoxie op > aanmaak Rbc stijgt > ° te hoog hematocriet > risico op ischemie & infarct vitale organen
Diabetes
Hoe leidt diabetische foetopathie tot cardiale hypertrofie?
Hartspiercellen overgroeien > ° verdikken interventriculair septum & LiV door overvoeding & polycythemie > slechts bij 5% ernstige gevolgen postnataal
Diabetes
Wat zijn enkele preventiemaatregelen bij het voorkomen van diabetesgerelateerde teratogeniciteit?
- Glycemiecontrole
- Foliumzuur 4mg/d
- Echografische follow-up
- Verlossing
Diabetes
Wat houdt glycemiecontrole in als preventiemaatregel?
- Preconceptioneel
- Tijdens zws
Diabetes
Wat houdt foliumzuur in als preventiemaatregel?
Dosis?
Vanaf 1mnd voor conceptie tot 3mnd na conceptie > kans op diabetische embryopathie (NBD) daalt
4mg per dag
Diabetes
Wat houdt echografische follow-up in als preventiemaatregel?
Vroegtijdig (1ste trim) opsporen van malformaties
Diabetes
Wat houdt verlossing in als preventiemaatregel?
Inductie rond 38w zws
Diabetes
Welk teratogeen veroorzaakt diabetische embryopathie?
Glucose
Maternale malnutritie - Maternale obesitas
Welke teratogene effecten treden op bij maternale obesitas?
Vergelijkbaar met?
- CZS: NBD, hydrocefalie
- Hart: Septumdefecten
- Schedel & aangezicht: Schisis
- Prematuriteit
- Spontane abortus
- Neonatale dood 1ste mnd
Diabetische embryopathie
Maternale malnutritie - Maternale obesitas
Oorzaken van teratogeen effect bij maternale obesitas?
Hypothesen
- Foliumzuurtekort > NBD & diabetische embryopathie
- Ongediagnosticeerde diabetes: 1ste trim!
- Moeilijkheden bij echografie: afwijkingen moeilijk opsporen
Maternale malnutritie - Maternale obesitas
Wat is het dosiseffect bij maternale obesitas?
Hoe hoger BMI, hoe hoger teratogene effect
Maternale malnutritie - ondervoeding
Welke teratogene effecten treden op bij maternale ondervoeding?
- Congenitale malformaties: NBD, Schisis
- IUGR
- Prematuriteit
Deficiënties
Welke deficiënties zijn teratogeen?
- Jodium
- Foliumzuur
Deficiënties
Wie moet een hogere dosis foliumzuur (4mg/d) innemen?
- Diabetespatiënten
- Epilepsiepatiënten onder medicatie
Fenylketonurie
Wat is fenylketonurie?
- Genetische ziekte: autosomaal, recessief
- Stapelingsziekte: fenylalanine (Phe) opgestapeld
- Normaal fenotype bij fenylvrij dieet
Fenylketonurie
Hoe ontstaat fenylalanine embryopathie?
Moeder verbreekt fenylarme dieet > Phe door placentabarrière > plasmaspiegels 30% hoger bij foetus dan moeder
Foetus hoeft geen fenylketonurie te hebben en toch dit te ontwikkelen
Fenylketonurie
Wat zijn teratogeen effect bij fenylketonurie?
Gelijkenis met?
- CZS: mentale retardatie
- Hart: septumdefect, vernauwing aorta
- Schedel & aangezicht: microcefalie
Foetaal Alcohol Syndroom
Fenylketonurie
Wat is het dosiseffect bij fenylketonurie?
Hoe hoger maternale Phe-concentraties, hoe ernstiger het teratogene effect.
Fenylketonurie
Is de timing van blootstelling van belang bij fenylketonurie?
- 3-8w: fenylalanine embryopathie
- foetale periode: IUGR
Fenylketonurie
Wat zijn enkele preventiemaatregelen om fenylalanine embryopathie te voorkomen?
- Maternaal Phe-arm dieet vanaf 3mnd voor conceptie & gedurende hele zws
- Plasmaconcentratie < 6mg/dl
Passieve immuunziekte
Wat gebeurt er bij Sytemische Lupus Erythematosus?
Lichaam maakt antistoffen aan tegen DNA > °aantasting organen
Passieve immuunziekte
Wat is een passieve immuunziekte zoals neonatale lupus?
IgG-antistoffen van moeder via placenta naar kind > °aantasting hart, huid & bloed foetus terwijl kind zelf geen auto-immuunaandoening heeft
Passieve immuunziekte
Wat is het gevolg van neonatale lupus thv hart?
Myocardcellen aangetast > °geleidingsstoornis thv AtrioVentriculaire knoop > °foetale bradycardie, trage/onregelmatige hartslag
Lichaamstemperatuur
Wat is de link tussen maternale lichaamstemperatuur & congenitale malformaties?
Koorts of +1,5°C langer dan 24u tijdens 1ste trim > °congenitale malformaties (NBD, schisis, microcefalie,…)
