Merovingen, Karolingen, Vinkinginvallen (college 2) (KA 9)

Question 1

Hoofdvraag: KdG, groot of legende? Waar staat het ruiterstandbeeld van Karel de Grote en is de oudste bron van hoe hij hij eruit ziet? Met welk object wordt de manier hoe hij eruit zag nog meer vergeleken?

Answer 1

Louvre Parijs Met een eigentijdse penning.

Question 2

Wat zijn de jaartallen van Karel?

Answer 2

768-814

Question 3

Zijn de Franken een eenheid?

Answer 3

Nee, het zijn een aantal dappere stammen! Dat heeft te maken met de krijgerscultuur.. NB: Merovingen zijn Franken, Franken zijn Germanen

Question 4

Wie was de eerste Merovingische koning? Wie was de beroemdste Merovinger? En waar is hij vooral beroemd door?

Answer 4

Stamhoofdkoning Meroveus Clovis vanwege bekering Christendom.

Question 5

Wat is de legende van Clovis hoort bij deze bekering?

Answer 5

Legende: veldslag tegen ander Germaans volk, de Alamannen, 496 Tijdens crisis veldslag: Clovis roept eerst Wodan aan Geen effect! Dan maar die God van zijn vrouw Brunhilde: Christus “God van mijn vrouw: als gij echt zo sterk zijtals mijn vrouw beweert, kom mij dan helpen en laat mij winnen. Dan zal ik mij tot het christendom bekeren.” Het tij keerde: overwinning. Bekering en doop in 496.

Question 6

Mooi verhaal, maar een legende. Waarom?

Answer 6

*Gelijkenis met droom keizer Constantijn 312. *Bekering benut voor legitimering van veroveringen. *Legende benut voor Frans nationalisme. *Afbeeldingen door de tijd heen. (er komt steeds meer context bij)

Question 7

Waar zaten de hofmeiers? Wat deden zij?

Answer 7

In de 4 deelgebieden. Formeel dienaar van de koning. Meest machtige in ‘huis’. Feitelijk werden ze steeds machtiger.

Question 8

Waarom waren zij zo machtig?

Answer 8

Door het erfrecht. Germaanse koning zag zijn rijk als privébezitting. Dit werd verdeelt onder de zonen.

Question 9

Wie was er kritisch over de hofmeiers?

Answer 9

Gregorius van Tours

Question 10

Waarom ging het Merovingische Koninkrijk ten onder?

Answer 10

Reden 1: erfrecht Reden 2: Wegschenken van grond, hiermee verviel de machtsbasis. ‘Onmachtige koningen’ OF ‘Rois faineants’ Reden 3: Hofmeierambt werd erfelijk: familieambt.

Question 11

KENNEN! VIER KAROLINGERS welke?

Answer 11

Karel Martel, rond 725, hofmeier Pepijn II de korte, rond 750, eerst hofmeier, zet in 751 laatste Meroving af, wordt koning. 768-814 Karel de Grote - koning, 800 keizer 814-840 Lodewijk de Vrome - keizer

Question 12

Wat waren de sleuteljaren bij opkomst 751 en 754.

Answer 12

Karel Martel: 732 overwinning op invallende Arabieren Pippijn: eerste koning, staatsgreep, na bondgenootschap met pausen rond 750 (precies: 751-754, maar 750 is voldoende) Karel: 800 keizer Lodewijk: uitbouw keizerschap, maar Vikinginvallen

Question 13

Paus Zacharius (751) en het verbond met Pepijn betekende ook de opkomst van de middeleeuwen. Hoe ging dit verbond.

Answer 13

1. Zacharius laatste Byzantijnse Paus 2. In Byzantium en Italië zitten nog Oost-Romeinse keizers. 3. In Italië zit een nieuwe Germaanse Stam: de Longobarden 4. De Frankische Koning Childerik III is een SCHIJNKONING 5. Er zijn ondertussen wel nieuwe machthebbers op komst: De Karolingische hofmeier Pepijn. 6. Liutprand, Aistulf: Inname Ravenna, IS bedreiging voor Paus. 7. Paus heeft bescherming nodig. Hij heeft ondertussen ruzie met Byzantijnen over de beeldenstrijd. Paus heeft niks aan de SCHIJNKONINGEN. 8. Paus geeft toestemming aan Pippijn om Merovering Childerik III af te zetten. Ik zalf hem, in ruil voor steun. 9. Pippijn verslaat als dank voor de zalving de Longobarden en geeft het gebied aan de Paus. ‘De schenking van Pepijn. Later wordt dit de Kerkelijke Staat. 10. Middeleeuwen geboren. Kenmerk 1: bondgenootschap KERK-STAAT. Kenmerk 2: Rome niet meer gericht op Byzantium, maar op de Germaanse staten: als Rome - Aken.

Question 14

Paus Stefanus II (754) en de Schenking van Constantijn. Welke list zit hierachter?

Answer 14

Pais Stefanus II wil duidelijk gaan maken dat pausen meer waard zijn dan koningen. Stefanus II vind zogenaamd een oorkonde; de schenking van Constantijn. Een document uit 325. Daarop is te zien hoe Constantijn knielt voor zijn vertrek uit Rome naar Constantinopel. Hij knielt voor de toenmalige Paus Silvester I. Hij geeft hem de eretekens van het keizerschap in het westen - een keizershoed of kroon.

Question 15

Hoe zag het ‘Verenigd Europa’ van Karel eruit?

Answer 15

Kerngebied Franken: Rijn- en Maasland Machtsuitbreiding Clovis: geheel Frankrijk Karel de Grote: vooral richting Duitsland, Italië en Spanje 774 inname Pavia, koning van Lombardije Begin van latere Duitse Rijk – 962 H.R.R.

Question 16

Deelvraag 1: Missionering of genocide? Veldtocht tegen de Saksen. Wanneer overwinning?

Answer 16

782 Een klassiek Warlord Oorlog en buit waren zijn lust en leven In opstand, massamoord bij Verden Dus: Groot? Of Genocide?

Question 17

Wat was de achterliggende gedachte van de Doop van de Saksische Koning Widukind.

Answer 17

Voor de buitenwereld voor het geloof, maar eigenlijk gewoon voor landuitbreiding om weg te schenken. Oorlog hield zijn Rijk bijeen.

Question 18

Karel had in 800 een bondgenootschap met de Paus Leo III. Deze kroonde keizer tot Karel. Welke kanttekening kun je plaatsen bij dit bondgenootschap?

Answer 18

Overwinning op Longobarden Dank van paus keizerkroning Discussies: Wie had hierbij het meeste belang? Stelt 800 veel voor? Enerzijds: bleef zich koning van eigen volk noemen: Rex Francorum et Langobardorum Anderzijds: eerste keizer sinds 476

Question 19

Deelvraag 2: Rondreizend heerser of vagebond? Waarom werd Karel de Grote geprezen? Hoe zat het in de werkelijkheid?

Answer 19

Geprezen vanwege efficiënt modelbestuur *graafschappen onder gouwgraven *Onder controle van zendgraven *kanselarijen aan paltsen Onder andere: Aken, Meerssen, Nijmegen *Met klerken en capitularia = wetten Werkelijkheid was minder fraai: Dit valt goed te verduidelijken met hulp van bijnaam Karel de Grote: Karel de Vagebond = landloper

Question 20

Wat was de bijnaam van Karel? En was dit negatief bedoeld? Waarom?

Answer 20

Carolus Vagebondus = Karel de Landloper Negatieve bijnaam Maar niet persoonlijk bedoeld, aan adres Karel Bijnaam wijst op structurele gebreken van Karels tijd: 1. Nauwelijks geletterde ambtenaren te vinden 2. Slechte verbindingen: verval van Romeinse wegennet 3. Economie was niet in staat een efficiënt bestuur te onderhouden (te weinig belastingopbrengsten Zelfs onvoldoende om Karel en zijn gevolg te voeden) (!) Om deze reden: Rondtrekkend tussen eigen paltsen, als een ‘zwerver = vagebond’ aankloppend bij zijn eigen rentmeesters Belastinginnig bij rentmeesters in natura = voedsel.

Question 21

Welke conclusie kun je trekken over de bijnaam van Karel?

Answer 21

Vergelijk deze naam met bijnaam Merovingische koningen, 6e - 7e eeuw Rois fainéants - nietsnutten Ook zij kónden namelijk niets uitrichten, Conclusie: Is ‘Karel de Vagebond’ negatief bedoeld? Ja, maar begrijpelijk, gelet op zwakten bestuur KdG Bijnaam is typerend voor ELK bestuur in tijdvak 3

Question 22

Wat waren eigenlijk de verdiensten van Karel?

Answer 22

Uniformering in schrift, liturgie en valuta (munten).

Question 23

Schoolplatentekenaar Isings: Karel de Grote op zijn palts Het Valkhof in Nijmegen.

Wat valt op?

Answer 23

• Op achtergrond: achthoekige kapel
• Lijkend op paltskapel in Aken 800: (zie Bejczy, 53)
• Imitatie van kerkgebouw van Byzantijnse keizers in Italië: Ravenna, (Bejczy 36)

Bejczy = boek

Question 24

Wat gebeurde er toen Lodewijk de Vrome overleed? Wie kreeg welk deel?

Answer 24

Zijn Rijk werd opgesplitst in 3 delen. Op het delingsverdrag van Verdun 843:

West – Middenrijk – Oost

In 870 werd in Meerssen middelrijk opgedeeld.

Question 25

Wat gebeurde er in de de 9e en 10e eeuw?

Answer 25

De Vikingen en Magyaren vielen binnen.

In feite: laatste van de Volksverhuizingen richting West-Europa

Question 26

De Vikingen kun je opdelen in drie hoedanigheden. Welke drie?

Answer 26

Deels vreedzaam als handelaren

Deels gewelddadig als plunderaars, niet te scheiden

* Zweden of Varjagen: handelaren op Rusland

* Denen en Noren: meest gevreesd, ongrijpbaar

Maar ook ontdekkings-reizigers

Question 27

Wanneer startte de Vikingstochten en geef een voorbeeld van een plundering (welke spreuk hoort hierbij?).

Answer 27

Start Vikingtochten: 792

Plundering klooster Lindisfarne

“A furore Normanorum, libera nos, Domine” (Van de woede der Noormannen, verlos ons, Heer)

Question 28

Wie was Harald Blauwtand?

Answer 28

Harald Blauwtand , was een leider van de Vikingen in de 10e eeuw. Hij werd vooral bekend vanwege zijn bekering tot het christendom in 980.

Koning Harald heeft opdracht gegeven dit monument te maken ter herinnering aan Gorm zijn vader en Thyre zijn moeder, de Harald die heel Denemarken voor zich gewonnen heeft en Noorwegen en de Denen christenen maakte.

= territorium: hééél Denemarken

= legitimering; uit naam van Christendom

Question 29

Wat is het nieuwe begrip bij vikingstudies?

Answer 29

Oude visie:

assimilatie

• Vikingcultuur ging op in inheemse cultuur
• Voorbeeld: Normandië, bekering tot Christendom, meest fervente Christen, vooraan bij Kruistochten.

Nieuw begrip:

diaspora

= verspreiding over uithoeken

Maar wel contact houdend met moederland en elkaar

Question 30

Eric de Rode en Leif Ericson: 1000 Vinland

Vraag: Zijn de Vikingen in Amerika geweest? Vermeld de drie bronnen en een conclusie!

Answer 30

Bron 1: Adam van Bremen, 1076, Descriptio insularum Aquilonis: “… vanuit Groenland ook naar ‘Vinland … ’”

Onzekere locatie

Maar corroboratie: komt overeen met Bron 2: kaart uit 1570: “promontorium Vinlandiae”

Bron 3 Opgravingsite L’Ance aux Meadows
Voorzichtige conclusie: Vinland = Newfoundland

Dus:

• Vikingen waren op Amerikaanse continent, Groenland: 100% ja
• Vikingen waren in Canada, Newfoundland: 75% ja
• Vikingen waren in V.S.: geen bewijs

Question 31

Waaraan dankt Karel zijn bijnaam ‘De Grote’?

Answer 31

•Primaire bron:

Einhard, Leven van Karel de Grote

Charles was large and strong, and of lofty stature, though not disproportionately tall (his height is well known to have been seven times the length of his foot); the upper part of his head was round, his eyes very large and animated, nose a little long, hair fair, and face laughing and merry. Thus his appearance was always stately and dignified, whether he was standing or sitting; although his neck was thick and somewhat short, and his belly rather prominent.

•Recent onderzoek:

http://www.medievalists.net/2010/08/06/study-charlemagne-was-very-tall-but-not-robust/

•Ja, hij was echt groot: rond 1.85 meter = rond 15 cm. groter

Question 32

Wat is de grote lijn door tijdvak 3?

Answer 32

250- 476 decentralisatie: verzwakking centraal bestuur

476 tot 700 verdere decentralisatie

Na 700 – 843 eerste centralisatie onder sterke Karolingen

(Karolingische Renaissance: renovatie Romeins Rijk

• Karel Martel,
• Pepijn III de Korte,
• Karel de Grote,
• Lodewijk de Vrome

Na 843 (Vikinginvallen en rijksdelingen) – 10e eeuw: decentralisatie gezag, macht bij kasteelheren

• 10e eeuw: dieptepunt: onmachtige koningen in Europa
• met machtige lokale edelen:
• Onneembare terpkastelen of motte en balie-kastelen
• Met eigen landgoederen en eigen rechtspraak

GEVOLG:

• Rijksgedachte van Romeinen en Karolingen verdwijnt
• Pas in tijdvak 4 weer opgepikt: in steden en later ook in moderne staten