Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Örveru- og sýklafræði > Lota 3 - Sveppir og sníkjudýr > Flashcards

Lota 3 - Sveppir og sníkjudýr Flashcards

1
Q

Hvernig er frumuveggur sveppa?

A

Stífur og er samsettur úr fjölsykrum og fjölpeptíðum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hvað er ólíkt með frumuhimnu manna og sveppa?

A

Í frumuhimnu sveppa er ergosterol í stað kólesteróls sem má finna í frumuhimnu manna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Er sveppaþráður einfrumungur eða fjölfrumungur?

A

Fjölfrumungur (því hver þráður er samsettur úr mörgum frumum og á milli þeirra eru skipti)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hvernig vaxa sveppaþræðir?

A

Þeir vaxa út frá þráðaendanum sem lengist og svo myndast hliðargreinar út frá þráðunum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Eru gersveppafrumur einfrumungar eða fjölfrumungar?

A

Einfrumungar (en geta myndað alvöru sveppaþræði með skiptum í líkamanum og eru þá í fjölfrumungaformi)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Hvernig myndar gersveppafruma marga einfrumunga?

A

Hún byrjar á að mynda knappskot sem verður að dótturfrumu. Hún losnar svo frá móðurfrumunni og myndar nýja dótturfrumu. Þannig verða til margir einfrumungar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Mikilvægustu sveppalyfin virka á hvað í frumuvegg/frumuhimnu?

A

Virka á glucan í frumuvegg eða erfosteról í frumuhimnunni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hver er virkni echinocandin sveppalyfs?

A

Hindrar myndun glucans í frumuvegg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hvenær er echinocandin sveppalyf notað?

A

Einungis við sýkingum í innri líffærum / djúpar sýkingar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hvað gerir polyene sveppalyf?

A

Hefur áhrif á ergósteról í himnu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hvað gerir azole og allylamine sveppalyf?

A

Hindrar myndun ergósteról

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hvaða vefi líkamans getur candida ekki sýkt?

A

Hár

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hvaða candida sýking er algengust í mannasýkingum?

A

C.albicans

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hvaða candida sýkingar eru algengar?

A

C.glabrata, C.tropicalis, C.parapsilosis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hvaða candida sveppir eru ónæmir?

A
  • C.auris (oft fjölónæm > spítalasveppur)
  • C.glabrata (oft í þvag- og kynfærum)
  • C.krusei (aðallega djúpar sýkingar)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hverjar eru algengustu sveppagerðirnar í mannasýkingum í Evrópu?

A

Gersveppir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Gersveppir einkennast af:

A
  • gersveppafrumum sem fjölga sér með knappskotum sem losna frá móðurfrumunni
  • gersveppaþráðum sem í raun eru bara keðjur af aflöngum gersveppafrumum og knappskot myndast á mótum frumnanna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Hvað er einkennandi við gersveppi þegar skoðaðir á rannsóknarstofu?

A

Vegna þess að gersveppir eru að mestu einfrumungar þegar þeir eru ræktaðir þá myndast kremkenndar þyrpingar en ekki loðnar þyrpingar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Hvað er einkennandi við þráðsveppi?

A

Þeir einkennast af þráðamyndun og hver sveppategund hefur sérkennandi gró og grómyndandi frumur (nýtum okkur þennan breytileika til að greina þráðsveppina og gefa þeim nafn)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Hverjir eru 2 meginhópar þráðsveppa?

A
  • myglusveppir (sem nærast á lífrænum leifum út í náttúrunni)
  • húðsveppir (sem næra sig á kreatíni manna og dýra eins og nafnið bendir til)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Hverjir eru mikilvægustu gersveppirnir?

A

Candida, malassezia, cryptococcus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Hverjir eru mikilvægustu þráðsveppirnir?

A
  • myglusveppir: aspergillus, mucor
  • húðsveppir: trichophyton, micosporum, epidemophyton
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Hver eru vaxtarskilyrði sveppa?

A
  1. Næring úr lífrænum efnum
  2. Öndun og/eða gerjun
  3. Hitastig
  4. Vaxtarhraði
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Hvaða sveppaæti eru notuð við sáningu sjúklingasýna?

A
  • sabouraud æti fyrir alla sveppi
  • mycobiotic æti fyrir húðsveppi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Hver er munurinn á útliti gersveppaþyrpinga og þráðsveppaþyrpinga?

A
  • Gersveppir vaxa aðallega sem einfrumungar í ræktun og þyrpingar verða því litlar og kremkenndar
  • Þráðsveppir mynda þræði og oftast líka gró og þess vegna verður áferð þyrpinganna loðin eða púðurkennd
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Hvernig greinum við gersveppi?

A

MALDI-TOF greining sem byggir á greiningu próteina í bakteríu- og sveppafrumum og hefur hún leyst efnahvörfin af hólmi á mörgum rannsóknastofum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Hvernig greinum við þráðsveppi?

A

Skoðum útlit þyrpinga, þ.e.a.s lit, áferð, lögun og stærð og síðan tökum við smáflygsu úr þyrpingu og skoðum hana í smásjá. Í smásjánni athugum við hvort sveppaþræðir séu grannir eða breiðir, hvernig grómyndandi frumur líta út og svo gróin sjálf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Sveppir hafa 3 smitleiðir:

A
  • eigin líkamsflóra
  • náttúran
  • menn og dýr
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Hvaða sveppi finnum við í meltingarvegi og kynfærum?

A
  • candida albicans, C.glabrata o.fl. Candida
  • (meinvaldandi gersveppir) trichosporon, rhodotorula, saccharomyces
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Hvaða sveppi finnum við í húð?

A
  • candida tegundir
  • malessezia tegundir
  • lítið meinvaldandi gersveppir
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Hvernig eru smitleiðirnar í eigin líkamsflóru?

A

Smitleiðirnar eru ýmist stuttar > húð og slímhúðir sýkjast af eigin flóru, eða að sveppirnir færa sig úr frá húð og slímhúðum inní örverufría vefi eins og blóð eða kviðarhol (Það gerist með rofi á húð og slímhúðum t.d. Æðaleggja, skurðaðgerða eða vegna krabbameinslyfja sem veikja mjög slímhúðir)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Hvaða sveppi finnum við í náttúrunni?

A

Oftast myglusveppir en geta líka verið tvíbreytisveppir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Geta myglusveppir komið úr eigin líkamsflóru?

A

Nei, þeir eru ekki hluti af eðlilegri líkamsflóru heldur koma þeir alltaf úr ytra umhverfi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Hverjir eru algengustu myglusveppirnir?

A

Aspergillus, penicillium, cladosporium, alternia, mucor

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Pneumocystis jirovecii

A

Sýkir bara menn og er einfrumusveppur og tækifærissveppur. Er talinn lifa í lungum manna en ekki í ytra umhverfi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Hvernig berst pneumocystis jirovecii á milli manna?

A

Berst með andrúmslofti á milli manna og ytra umhverfi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Afhverju er pneumocystis jirovecii dæmigerður tækifærissveppur?

A

Því hann veldur ekki lungnabólgu fyrr en hýsillinn verður ónæmisbældur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Hverjir eru mikilvægustu mannsæknu húðsveppirnir á vesturlöndum?

A

Trichophyton rubrum, trichophyton interdigitale, epidermophyton floccosum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Mikilvægustu dýrsæknu húðsveppirnir:

A

Trichophyton mentagrophyles, microsporum canis, trichophton verucosum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Hvernig berast okkur flestir umhverfissveppir?

A

Í gegnum öndunarveg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Hver er algengasti myglusveppurinn í lungum?

A

Aspergillus fumigatus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Nefndu dæmi um sveppi sem valda húð- og slímhúðarsýkingum:

A

Malassezia, candida, húðsveppir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Nefndu dæmi um sveppi sem valda húðbeðssýkingum:

A

Mycetoma, chromoblastmycosis, sporotrichosis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Nefndu dæmi um sveppi sem valda djúpum sýkingum:

A
  • gersveppir: candida, cryptococcus
  • þráðsveppir: aspergillus, mucos
  • tvíbreytisveppir: histoplasma, coccidioides
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Hverjar eru helstu sveppasýkingar utan sjúkrahúsa á Íslandi?

A
  • candida sýkingar í leggöngum
  • húðsveppasýkingar í nöglum, táfitjum
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Hverjar eru helstu sveppasýkingar á sjúkrahúsum á Íslandi?

A
  • candida slímhúðarsýkingar hjá ónæmisbældum
  • candida sýkingar í blóði og öðrum innri líffærum hjá nokkrum sjúklingahópum
  • myglusveppasýkingar í innri líffærum > sjaldgæft
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Hverjar eru algengustu sveppasýkingarnar í Evrópu?

A
  • húðsveppir
  • candida á húð/slímhúð
  • candida, aspergillus, cryptococcus í djúpum líffærum
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Hverjar eru algengustu sveppasýkingarnar í N-Ameríku?

A
  • húðsveppir
  • candida á húð/slímhúð
  • candida, aspergillus, cryptococcus í djúpum líffærum
  • tvíbreytisveppir
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Hvaða sveppir sýkja húð?

A

Húðsveppirnir: trichophyton, microsporum, epidermophyton

Gersveppirnir: candida og malassezia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Hvaða sveppir sýkja neglur?

A

Húðsveppir og candida

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Hvaða sveppir sýkja hár?

A

Húðsveppir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

Hversu margar tegundir af húðsveppum eru til í heiminum?

A

Um 30-40 tegundir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

Hver eru einkenni húðsveppasýkinga?

A

Roði, bólga, kláði

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

Hvaða húðsveppategundir eru lang algengastar á Íslandi?

A

Trichophyton rubrum og Trichophyton interdigitale

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

Hverjar eru 3 tegundir malassezia húðsýkinga?

A
  • pityriasis versicolor (litbrigðamygla)
  • folliculitis (hársekkjubólga)
  • seborrheic dermatitis (flösuþref)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

Pityriasis versicolor - litbrigðarmygla

A

Einkennist af rauðbrúnum eða ljósum blettum á húð, en veldur engum kláða eða óþægindum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

Folliculitis - hársekkjubólga

A

Einkennist af rauðum bólum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

Seborrheic dermatitis - flösuþref

A

Einkennist af roða og hreistrun, með eða án kláða. Sést oftast á augabrúnasvæði, kringum nef, bakvið eyru og í hársverði, og jafnvel yfir bringubeini og á baki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

Hver eru einkenni candida sýkinga?

A

Í öllum tilfellum einkennast candida sýkingar af roðahellu og í jöðrum hellunnar eru svokölluð satellite útbrot

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

Afhverju getur verið erfitt að ná sýni úr candida sýkingum?

A

Því sýkingin er oft rök (í þeim tilfellum þarf að nota strokpinna og nudda honum vel í helluna og satellite útbrotin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

Hvað heita sýkingarnar sem finna má á höndum og fótum?

A

Tinea manis , tinea pedis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

Hvað einkennir tinea manis og tinea pedis?

A

Einkennast af húðhreistrun, sprungum og soðnun. Þegar bakteríur blandast í málið kemur fram roði og eymsli

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
63
Q

Hvað heita sýkingarnar í nára og sléttri húð?

A

Tinea cruris og tinea corporis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
64
Q

Hvað einkenni tinea cruris og tinea corporis?

A

Í þessum tilfellum einkennist sýkingin af upphleyptri rauðleitri brún en í miðju sýkingarblettsins er húðin byrjuð að lækna sýkinguna (skiptir miklu máli í sýnatöku því að við sköfum sýni úr brúninni)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
65
Q

Hverjir eru algengustu húðsveppirnir í húðsýkingum á Vesturlöndum?

A

Trichophyton rubrum, T.interdigitale, T.mentagrophytes, microsporum canis, epidermophyton floccosum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
66
Q

Trichophyton rubrum er langalgengastur hér á landi, hvar ræktast hann?

A

Oftast frá fótum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
67
Q

Hvað heitir krónísk naglgerðisbólga?

A

Paronychia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
68
Q

Hvað heitir naglsýkingin?

A

Onychomycosis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
69
Q

Candida í naglsýkingum

A

Getur fundist í bólgusvæðinu og virðist vera meðvirkandi þáttur (stuðla að bólgumyndun) frekar en sjálfstæður sýkingarvaldur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
70
Q

Hvort finnum við candida naglsýkingar oftar í fingurnöglum eða tánöglum?

A

Fingurnöglum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
71
Q

Hvaða sýkla má finna í bráðri naglgerðisbólgu?

A

Staphylococcus aureus, streptococcus pyogenes o.fl.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
72
Q

Tinea unguium og onychomycosis (húðsveppir)

A

Ekki naglgerðisbólga heldur byrjar sýkingin oftast við naglbrúnina og vex í átt að naglrót

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
73
Q

Hvort er algengara að finna húðsveppi í tánöglum eða fingurnöglum?

A

Tánöglum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
74
Q

Hvaða húðsveppir eru algengir í naglsýkingum?

A

Trichophyton rubrum og. T.interdigitale

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
75
Q

Hvaða húðsveppir er algengur í hári?

A

Tinea capitis og microsporum canis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
76
Q

Hvaða húðsveppir eru algengir í skeggi?

A

T.mentagrophytes og T.verrucosum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
77
Q

Lýstu húðsveppasýkinu í hári

A

Sýkingin byrjar í hársverði og myndar þar hringlaga blett eins og á húðinni. Síðan fer sveppurinn niður meðfram hárskaftinu og í sumum tilfellum fer hann í skaftið. Hárskaftið verður þá veikburða og brotnar af rétt ofan við hársvörð og þá myndast skallablettir sem eru meira og minna hringlaga

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
78
Q

Hvaða húðsveppur sem sýkir hár er landlægur hér á Íslandi?

A

Microsporum canis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
79
Q

Lýstu húðsveppasýkingu í skeggi

A

Sýkingar byrja í húð og fara svo í skegghárin. Hér er mun meiri bólgusvörun vegna þess að oftast eru þetta dýrsæknir sveppir sem ekki hafa aðlagast mannslíkamanum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
80
Q

Húðsveppasýkingar á Íslandi

A

Eru oftast mannsæknir sveppir sem sýkja táfitjar eða neglur, sjaldan hár

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
81
Q

Hvaða húðsveppur er algengastur á Íslandi og hvar finnum við hann?

A

T.rubrum er langalgengastur og við finnum hann venjulega í táfitjum og tánöglum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
82
Q

Hvaða húðsveppir eru algengir á Íslandi og hvar finnum við þá?

A
  • T.interdigitale í táfitjum og tánöglum
  • E.floccosum í nára
  • M.Canis á sléttri húð
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
83
Q

Hver eru einkenni einfaldrar sveppasýkingu á fótum?

A

Hreistrun, sprungur og soðnun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
84
Q

Hver eru einkenni margslungnar sveppasýkingu á fótum?

A

Roði, bólga og verkir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
85
Q

Þegar sveppasýking á fótum er margslungin þar se bakteríur og sveppir eiga í hlut, hvernig meðhöndlum við þannig sýkingu?

A

Þegar sýkingin er svona blönduð er oft erfitt að rækta upp húðsveppina og getur því þurft að meðhöndla fyrst bakteríusýkinguna áður en við tökum sýni í svepparæktun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
86
Q

Hvaða sýklar orsaka netjubólgu (cellulitis)

A

S.aureus og hemolytiskir streptokokkar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
87
Q

Hvernig greinum við malassezia húðsveppasýkingu?

A

Klínískt en stundum með límbandsprófi og þá sjást litlar glampandi gersveppafrumur í sýninu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
88
Q

Hvernig greinum við sveppasýkingu í húð ef útlitið samræmist EKKI malassezia?

A

Þá eru tekin strok eða skafsýni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
89
Q

Hvað gerum við ef sýking er á sléttri húð (ekki malassezia) og er rök og erfitt er að skafa húðfrumur úr henni?

A

Þá er strokpinna strokið rækilega í sýkta svæðið

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
90
Q

Hvað gerum við ef húðsýking er þurr (ekki malassezia)?

A

Þá er skafið með sköfu eða hnífsblaði í jaðar blettsins þar sem húðin er venjulega rauðleit eða upphækkuð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
91
Q

Hvaða sveppir sýkja slímhúðir?

A

Candida (eigin flóra) og microsporidia (ytra umhverfi)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
92
Q

Hvaða sveppir sýkja blóð, lungu, djúpa vefi?

A

Eigin flóra: candida, sjaldnar gersveppir

Ytra umhverfi: myglusveppir, cryptococcus (gersveppur), tvíbreytisveppir

Úr andrúmslofti: pneumocystis (einfrumusveppur)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
93
Q

Hverjir eru áhættuþættirnir við sveppasýkingu í slímhúðum og djúpum vefjum frá eigin líkamsflóru?

A
  • ónæmisbæling (hvítkornafæði)
  • ífarandi aðgeðrir (skurðaðgerðir, æðaleggir)
  • nýburar
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
94
Q

Hverjir eru áhættuþættirnir við sveppasýkingu í slímhúðum og djúpum vefjum frá ytra umhverfi?

A

Ónæmisbæling: hvítkornafæði, barksterar, langt gengið alnæmi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
95
Q

Hver eru einkenni þrusku (candida sýkingar í munnholi)

A

Hvítar skánir á tungu og slímhúð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
96
Q

Hver eru einkenni munnvikabólgu (candida sýking)

A

Roði og sprungur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
97
Q

Hver eru klínísk dæmi munnholssýkinga? (Candida)

A
  • ungbarn með þrusku
  • fólk með gervitanngóma (sýkin undir góminn)
  • sykursýkissjúklingur (munnholssýking í kjölfar sýklalyfjakúrs)
  • alnæmi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
98
Q

Hver eru einkenni candida sýkingar í vélinda?

A

Hvítar skellur á slímhúð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
99
Q

Hvernig greinum við candida sýkingar í meltingarvegi?

A

Þarf vefjasýni til greiningar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
100
Q

Hver eru klínísk dæmi skeiðar- og skapasýkingar? (Candida)

A
  • kona með tilfallandi candida sýkingu
  • mismunagreining (skeiðarsýklun, trichomonas ofl)
  • áhættuþættir oftast til staðar (sýklalyf, sykursýki, núningur)
  • kona með endurteknar sýkingar
101
Q

Hver eru klínísk dæmi húfubólgu og forðhúðarbólgu? (Candida)

A

Maður með roða og útbrot á húfu og forhúð

102
Q

Hver eru klínísk dæmi candida í þvagi?

A

68 ára inniliggjandi maður með þvaglegg og fékk E.coli þvagfærasýkingu

103
Q

Hvernig greinum við candida slímhúðarsýkingar?

A
  • Stroksýni úr tungu, munnholi, kynfærum karla og kvenna
  • þvagsýni: miðbunuþvag
104
Q

Finnst candida í blóðsýkingum?

A

Já, í allt að 10% blóðsýkinga á sjúkrahúsum

105
Q

Hvaða líffæri sýkir candida?

A

Kviðarhol, nýru, lifur, milta ofl

106
Q

hverjir eru áhættuhópar candida sýkingar í djúpum vefjum?

A

Gjörgæslu sjúklingar, fólk sem fer í meltingarvegs- og hjartaaðgerðir, krabbameinssjúklingar, fyrirburar

107
Q

Hvar finnast oftast myglusveppasýkingar?

A

Í skútum og lungum

108
Q

Bráð lífshættuleg lungnasýking (aspergillus)

A
  • oft hvítblæði, krabbamein eða líffæraflutningur undirliggjandi
  • hröð útbreiðsla og drep í lungnavef
  • geta breiðst út til heila, lifrar, beina…
109
Q

Hægfara lungnasýkingar (aspergillus)

A

Oft krónískir lungnasjúkdómar undirliggjandi

110
Q

Sveppabolti (aspergilloma) > sýking

A
  • oft í gamalli berklaholu
  • sveppurinn bundinn við holuna
  • aðalhættan er bráð og lífshættuleg blóðspýja
111
Q

Skútabólga (aspergillus)

A

Ífarandi sýking inní slímhúð og jafnvel bein ofl

112
Q

Allergic bronchopulm. Aspergillosis > ofnæmi

A

Aspergillus sýklun í berkjum (ekki sýking) sem veldur ofnæmissjúkdómi með lungnaeinkennum

113
Q

Hvernig tökum við sýni við aspergillus sýkingum?

A

Berkjuskol, hráki, vefjasýni

114
Q

Hvernig greinum við aspergillus sýkingar?

A

Myndgreining (CT, MRI) eða blóðvatnspróf (mótefnaleit og mótefnavakaleit)

115
Q

Cryptococcus neoformans í innri líffærum

A

Sveppir í öndunarvegi > lungu > heilahimnubólga. Há dánartíðni ef ekki meðferð

116
Q

Hvernig greinum við cryptococcus neoformans í innri líffærum?

A

Greina í mænuvökva og blóði með smásjárskoðun, ræktun og mótefnavakar (antigen)

117
Q

Hverjir eru áhættuþættir cryptococcus sýkigna í innri líffærum?

A
  • Aðallega alnæmissjúklingar (sem eru ekki á virkri HIV meðferð)
  • lymphoma
  • líffæraþegar
  • barksterameðferð
118
Q

Hversu margar pneumpcystis jirovecii sýkingar eru greindar árlega hér á Íslandi?

A

1-2 árlega

119
Q

Hvernig greinum við pneumocystis lungnabólgu?

A
  • útbreiddar þéttingar í lungum í tölvusneiðmynd
  • hráki eða berkjuskol sent í PCR (kjarnsýrumögnun)
120
Q

Hvað er sníkill?

A

Lífvera sem aflar sér næringar í eða á annarri lífveru

121
Q

Hvernig ferðast lirfur inn í hýsil?

A
  • með blóði til lungna
  • með blóði til margra líffæra
122
Q

Dæmi um sníkjudýr sem smitast um munn með sýktu kjöti/fisk:

A

Toxoplasma, taenia, clonorchis

123
Q

Dæmi um sníkjudýr sem smitast um munn með megaðri fæðu/vatni:

A

Giardia, entamoeba, ascaris, trichuris

124
Q

Dæmi um sníkjudýr sem smitast gegnum húð með flugnabiti:

A

Plasmodium, leishmania, loa loa

125
Q

Dæmi um sníkjudýr sem smitast í gegnum húð:

A

Ancylostoma, strongyloides, schistoma

126
Q

Hverjar eru helstu frumdýragerðirnar?

A
  • svipudýr
  • amöbur
  • gródýr / hnýslar
127
Q

Lýstu svipudýrum:

A
  • hreyfing með svipu
  • +/- þolhjúpamyndun (cysts)
  • +/- vektorar í hringrás
128
Q

Lýstu amöbum:

A
  • hreyfing með sýndarfötum
  • +/- þolhjúpamótun
  • ekki vektorar í hringrás
129
Q

Lýstu gródýrum / hnýslum:

A
  • engin hreyfifæri
  • +/- eggblöðrumyndun (oocysts)
  • aðal- og millihýslar í hringrás (plasmodium, toxoplasma, sarcocystis)
  • hringrás í sama hýsli (cyclospora, cryptosporidium, cystoisospora)
130
Q

Hvaða frumdýragerð hefur ekki hreyfifæri?

A

Gródýr / hnýslar

131
Q

Hverjar eru helstu ormagerðirnar?

A
  • þráðormar
  • bandormar
  • ögður
132
Q

Hvaða ormagerð er lengst?

133
Q

Lýstu þráðormum:

A
  • sívalur líkami
  • ekki millihýslar
  • kvenormar losa egg eða lirfur
134
Q

Lýstu bandormum:

A
  • flatormar með liðum
  • millihýslar, en sjálfsmit þá mögulegt hjá taenia solium og hymenolepis
  • kvenormar losa egg
135
Q

Lýstu ögðum:

A
  • flatormar án liða
  • millihýslar
  • kvenormar losa egg
136
Q

Hvaða frumdýr má finna á Íslandi?

A
  • giardia lamblia
  • cryptosporidium parvum
  • toxoplasma, acanthamoeba
137
Q

Hvaða orma má finna á Íslandi?

A
  • enterobius, vermicularis
  • toxocara canis, T.cati, Ascris suum
138
Q

Hvaða liðfætlur má finna á Íslandi?

A

Höfuð- og flatlús og kláðaorm

139
Q

Hvaða frumdýr finnast í Evrópu og N-Ameríku en ekki hér?

A
  • E.histolytica, Dientamoeba
  • Leishmania infantum
140
Q

Hvað orma má finna í Evrópu og N-Ameríku en ekki hér?

A
  • Taenia Saginata, T.solium
  • Hymenolepis
  • Fasciola Hepatica
  • Ascaris, Trichuris
  • Ancylostoma, Strongyloides
  • Trichinella
141
Q

Hvernig eru mótefnamælingar gerðar við greiningu sníkjudýra?

A

Það er ekki greiður aðgangur að sníkjudýrinu þannig mælt eru viðbrögð líkamans við sníkjudýrinu

142
Q

Blóðsýni eru tekin hjá hvaða sníkjudýrum?

A
  • toxoplasma
  • ecinococcus / toxocara
  • schistoma (ef saur/þvag neikvætt)
  • trichinella
  • malaría
143
Q

Hvernig er tekið sýni af njálg?

A

Með límbandsprófi

144
Q

Hvernig er límbandspróf framkvæmt?

A

Framkvæmt að morgni, fyrir þvott og hægðir. Notað breitt glært límband á endaþarm og svo límt á gler

145
Q

Hvernig eru saursýni tekin?

A

Væn “valhneta” er send í þurru glasi og svo er hún skoðuð undir smásjá með/án litunar

146
Q

Hvaða aðferð er notuð á öll saursýni?

A

Formalín-acetate þéttiaðferð (sýnir þolhjúpa frumdýra og egg)

147
Q

Malaría orsakast af frumdýrinu:

A

Plasmodium

148
Q

Hvaða 2 hýsla þarf plasmodium (malaría) fyrir hringrás sína?

A

Moskítófluguna og manninn

149
Q

Lýstu hringrás (plasmodium) malaríu:

A
  1. Moskítóflugan stingur manninn og smitar af plasmidum
  2. Plasmodium fer til lifrarinnar og fjölgar sér þar í 1-4 vikur
  3. Næst fer plasmodium út í blóðið og sýkir þar rauð blóðkorn og þá fyrst byrja hin dæmigerðu einkenni malaríu
  4. Plasmodium fjölgar sér inní rauðu blóðkornunum og þegar það gerist þá kemur að því að þau springa og losa ný sníkjudýr sem sýkja önnur rauð blóðkorn o.s.fr
  5. Um 2 vikum eftir að blóðsýking byrjar þá koma fram karl- og kvenform plasmodium og kynæxlast
  6. Afkvæmi kynæxlunnar er það sem moskítóflugan sýgur úr blóðinu þegar hún stingur á þessu stigi
150
Q

Hvaða tegund plasmodium (malaríu) er hættulegust og algengust?

A

P.falciparum

151
Q

Hverjar eru 5 tegundir plasmodium (malaríu)?

A
  • P.falciparum
  • P.vivax
  • P.avale
  • P.malariae
  • P.knowlesi
152
Q

Hvað greinast margir með Malaríu á Íslandi árlega?

A

1 sýking árlega

153
Q

Hvað sýkjast margir af malaríu árlega og hversu margir deyja?

A

Meira en 200 milljónir sýkjast árlega og meira en 400 þúsundir deyja

154
Q

Hver eru einkenni malaríu?

A

Hiti, hrollur, skjálfti, höfuðverkur, ógleði

155
Q

Hvernig má greina malaríu?

A

Við verðum að finna plasmodium í blóði. Blóðsýni er tekið í/eða ekki kasti. Gera blóðstrok og þykkan dropa (litað)

156
Q

Hver er helsti smitberi toxoplasma gondii?

157
Q

Hvernig smitast önnur dýr / menn af toxoplasma gondii?

A
  • eggblöðrur úr köttum
  • vefjaþolhjúpar í sýktu kjöti
  • trophozitar gegnum fylgju
  • blóðgjafir
158
Q

Hvað lifa eggblöðrur toxoplasma gondii úr köttum lengi eftir útskilnað?

A

Lifa mánuðum saman í rökum jarðvegi

159
Q

Hvenær verða eggblöðrur toxoplasma gondii smitandi eftir útsklinað?

A

1-5 dögum eftir útskilnað

160
Q

Vefjaþolhjúpar toxoplasma gondii í kjöti þola ekki:

A
  • frost við -20°c í 24klst
  • upphitun í 63-74°c
161
Q

Hvernig verður toxoplasma gondii að vefjasýkingu hjá mönnum?

A

Trophozitar úr meltingarvegi með blóði til vefja

162
Q

Hvernig eru einkenni toxoplasma gondii sýkingar hjá heilbrigðu fólki?

A

Eitlastækkanir, hiti, þreyta (sýking oft einkennalaus)

163
Q

Getur toxoplasma gondii valdið fóstursýkingu ef móður sýktist mánuðum eða árum fyrir meðgöngu?

A

Nei, toxoplasma löngu farið úr blóði móður

164
Q

Hvaða greining er hvað helst notuð til að greina Toxoplasma?

A

Blóðvatnspróf

165
Q

Hvaða greiningaraðferðir eru notaðar við Toxoplasma hjá konum á meðgöngu og ónæmisbældum?

A

PCR greining og ræktun

166
Q

Hver eru einkenni trichomonas vaginalis hjá konum?

A
  • einkennalaust eða illa lyktandi útferð og kláði
  • tíð þvaglát, sársauki við þvaglát
167
Q

Hver er algengasti læknanlegi smitsjúkdómurinn?

A

Trichomonas vaginalisis

168
Q

Hvernig greinir maður trichomonas vaginalisis?

A

Í smásjá, ræktun eða PCR

169
Q

Hvar finnum við acanthamoeba á Íslandi?

A

Í vatni, jarðvegi og lofti

170
Q

Hvaða hópur sýkist oftast af acanthamoebu?

A

Linsunotendur (slæm linsuhreinsun)

171
Q

Hvar finnum við naegleriu (umhverfis amaba)?

172
Q

Hvernig greinum við acanthamoebu og naegleriu?

A

Með smásjárskoðun og ræktun

173
Q

Hvernig berst Trypanosoma Brucci á milli?

A

Með biti tse tse flugu

174
Q

Hvar finnum við Trypanosoma Brucci?

A

Í Afríku

175
Q

Hvað sýkir Trypanosoma Brucci?

A

Blóð, eitla, mænuvökva

176
Q

Hver eru einkenni trypanosoma brucci?

A

Eitlastækkanir á hnakka, hiti, höfuðverkur, svefnsýki

177
Q

Hvernig greinum við Trypanosoma brucci?

A

Með smásjárskoðun

178
Q

Hvar finnum við Trypanosoma cruzi?

A

Suður, Mið og Norður Ameríku

179
Q

Hvernig berst trypanosoma cruzi?

A

Úr saur reduviid skordýra

180
Q

Hvað sýkir trypanosoma cruzi?

A

Blóð, reticulo-endothelial vefur, hjarta, heili

181
Q

Hvernig greinum við Trypanosoma cruzi?

A

Með smásjárskoðun og blóðvatnsprófi

182
Q

Hvernig berst Leishmania?

A

Með biti sandflugna

183
Q

Hvað sýkir leishmania?

A

Húð, innyfli og slímhúðir

184
Q

Hvernig greinum við leishmaniu?

A

Með smásjárskoðun, ræktun og blóðvatnsprófi

185
Q

Hvað sýkir giardia?

A

Skeifugörn og smáþarma

186
Q

Hver eru einkenni giardia sýkingar?

A

Ógleði/uppköst, kviðverkir, blóðlaus niðurgangur, fitusaur

187
Q

Hvað sýkir cryptosporidium?

A

Þarma, ristil

188
Q

Hver eru einkenni cryptosporidium sýkingar?

A

Vatnskenndur niðurgangur

189
Q

Hvað sýkir entamoeba histolytica?

A

Ristil > blóð til lifrar

190
Q

Hver eru einkenni entamoeba histolytica sýkinga?

A

Lausar hægðir / verkir, blóðkreppusótt

191
Q

Hvernig greinum við giardia, cryptosporidium, entamoeba histolytica?

A

Með saursýni

192
Q

Hvað er algengasta sníkjudýrið í meltingarvegi?

A

Giardia duodenalis

193
Q

Hversu margir greinast árlega á Íslandi með giardia duodenalis?

A

Að meðaltali 50 manns árlega

194
Q

Hvernig smitast giardia duodenalis?

A

Smit með þolhjúpum sem eru harðgerðir. Beint á milli manna eða með saurmengaðri fæðu. Smitast líka í vötnum, ám og sundlaugum

195
Q

Hverjir eru fylgikvillar giardia duodenalis sýkinga?

A

Vannæring og þyngdartap (og endurtekin veikindaköst í vikur - mánuði)

196
Q

Hvers konar hópsýkingar eru algengar hjá Cryptosporidium?

A

Vatnstengdar hópsýkingar

197
Q

Entemoeba kýli

A

Í allt að 20% tilfella berast amöbur með blóði frá ristilsslímhúðinni til lifrar og mun sjaldnar til annarra líffæra (t.d. Lungu eða heila)

198
Q

Hver eru einkenni entemoeba kýla?

A

Sjúklingur fær hita, og ef sýkingin er í lifur þá eru kviðverkir og megrun

199
Q

Hvernig eru entemoeba kýli greind?

A

Með mótefnamælingu og myndgreiningu (ekki skoðun á saursýni)

200
Q

Blóðkreppusótt (entemoeba histolytica)

A

Blóðkreppusótt er ífarandi sýking í ristilsslímhúð

201
Q

Hvað er njálgur (enterobius vermicularis)?

A

Lítill þráðormur um/undir 1cm að lengd

202
Q

Hvar setjast fullorðnir ormar njálgs að?

A

Þeir setjast að í neðsta hluta ileum og ristli þar sem þeir geta lifað í nokkra mánuði áður en þeir drepast

203
Q

Getur maður smitast endurtekið af njálg?

A

Já, og sýking getur varið lengur ef sjúklingur fær nýtt smit

204
Q

Hvernig haga kvk njálgs ormar sér?

A

Þeir ferðast að endaþarmsopi að nóttu til og verpa eggjum á leiðinni, aðallega á húðina kringum endaþarm (deyja síðan)

205
Q

Hvað getur hver njálgsormur verpt miklu?

A

Allt að 16.000 eggjum

206
Q

Hvað lifa egg njálgsormsins lengi?

A

Geta lifað 1-2 dag í þurru og 1-2 vikur í svölu/röku umhverfi

207
Q

Hver er tími smits til eggjaframleiðslu follþroska njálgsorms?

208
Q

Hvað er ascaris lumbricoides?

A

Stór ormur (allt að 35cm lengd) sem lifur í smáþörmum

209
Q

Lýstu lífsferli ascaris:

A

Þegar ascaris egg berast í meltingarveg og losa lirfurnar þá fara þær inní bláæðakerfi slímhúðarinnar, og þaðan til hjarta og lungna. Í lungum þroskast þær og ferðast síðan áfram upp í berkjur og háls og þaðan aftur niður í meltingarveg

210
Q

Þarf ascaris lirfuflakk?

A

Já, og tekur flakkið um 2 vikur

211
Q

Hvað getur kvenormur ascaris lagt mörg egg á dag?

A

Um 200.000 egg á dag

212
Q

Hvar getur strongyloides stercoralis lifað?

A

Bæði sjálfstæðu lífi í jarðvegi eða sníkjulífi í hýsli

213
Q

Hvað gerist þegar strongyloides stercoralis lirfurnar losna úr saur í ytra umhverfi?

A

Þá þroskast sumar í fullorðna karl- og kvenorma sem æxlast og mynda nýjar lirfur eða aðrar breytast í smit-lirfur sem þurfa hýsil

214
Q

Lýstu hegðun strongyloides stercoralis í mönnum/dýrum

A

Smit-lirfurnar bora sig gegnum húðina og berast með blóði til lungna. Síðan tekur við lirfuflakk eins og hjá ascaris orminum og að lokum sest strongyloides að í skeifugörn og smáþörmum þar sem ormurinn grefur sig inní slímhúðina

215
Q

Hvernig framleiða kvenormar strongyloides stercoralis egg?

A

Með meyfæðingu (framleiða egg án frjóvgunar frá karlormi)

216
Q

Strongyloides notast við sjálfssmitun, útskýrðu það:

A

Þegar litlu lirfurnar klekjast úr eggjunum þá eru þær ekki smitandi, en þær geta þroskast í smit-lirfur inní meltingarvegi. Þær geta síðan borað sig í gegnum meltingarveð eða húðina gegnum endaþarm og komist inní blóðrásina og þá hefst lirfuflakk á ný (strongyloides getur því fjölgað sér í líkamanum og búið til nýja fullorðna kvenorma í skeifugörn, ólíkt öðrum ormum)

217
Q

Hver eru einkenni strongyloides stercoralis?

A

Meira en helmingur sjúklinga er einkennalaus. Hinir fá larva currens, hósta, hvæsi, kviðverki og. Niðurgang

218
Q

Strongyloides stercoralis getur orðið að hyperinfection, afhverju?

A

Baksterar og ýmist konar önnur ónæmisbæling getur leitt til þess að lirfurnar fara í massavís í gegnum meltingarveg til annarra innri líffæra eins og lungna, lifrar og MTK (þetta er lífshættulegt ástand)

219
Q

Hver er næstlengsti ormur í manninum?

A

Taenia saginata

220
Q

Hvar sest Taenia saginata að?

A

Í smáþörmum manna

221
Q

Hvað er proglottids á Taenia Saginat?

A

Bandormar eru liðskiptir og stundum losna neðstu liðirnir frá orminum. Liðirnir kallast proglottids

222
Q

Lýstu fyrirbæri sem kallast cysticereus hjá taenia

A

Taena ormar sýkja vefi nautgripa og svína sem smituðust af eggjum eða ormaliðum úr mannasaur. Eggin losa ormalifur sem koma sér fyrir inní vefjum dýranna þ.á.m. Rákóttum vöðvum. Hver lirfa lifir þar í mörg ár í lítilli blöðru sem kallast cysticereus

223
Q

Hvernig smitast menn af taenia?

A

Menn smitast með því að borða hrátt eða illa soðið nautakjöt (taenia saginata) og svínakjöti (taenia solium)

224
Q

Hvað er cysticercosis?

A

Taenia solium, algengasti sníkjudýrasjúkdómur í heila

225
Q

Lýstu lífsferli diphyllobothrium

A

Fullorðnu ormarnir búa í meltingarveg manna og annarra spendýra og jafnvel fugla. Ormarnir losa egg út með saur og síðan þroskast sníkjudýrið í 2 millihýslum í ferskvatni, fyrst litlum krabbaflóm og svo í fiski. Þegar menn og dýr éta svo hráan eða illa soðinn ferskvatnsfisk eins og silung eða geddu sem eru sýkt af ormalirfum þá þroskast þær í fullorðna orma í meltingarveg

226
Q

Hvar finnast tegundir diphyllobothrium?

A

Á norðurhveli jarðar

227
Q

hvaða ormur er talinn hvað lengstur í mönnum?

A

Diphyllobothrium latum

228
Q

Hvaða tegund diphyllobothrium er talin meinvaldandi?

229
Q

Hvar verður meirihluti hringorma sýkinga?

A

Í Japan (um 90% af sýkingum)

230
Q

Hver eru einkenni ormasýkinga í görn?

A
  • lystarleysi, ógleði, kviðverkir, niðurgangur, blóðleysi, vannæring, blóð og slím í hægðum, tenesmus
  • einkenni frá lungum ef lirfuflakk
  • kláði við endaþarm ef njálgur
231
Q

Echinococcus (sullormur)

A

Er bandormur sem berst í menn úr hundaskít og veldur sullaveiki í mönnum og dýrum. Refir geta líka borið sullorm sem veldur annarskonar og hættulegri sullaveiki en hundaormurinn

232
Q

Lýstu lífsferil echinococcus granulosus

A

Hundar éta kindainnyfli með sullablöðrum í og þá verða til fullorðna ormar í hundagörninni. Ormarnir losa egg sem berast í húsdýr og þannig má viðhalda hringrásinni

233
Q

Geta menn sýkst af echinococcus granulosus?

A

Já, eggin geta líka borist í menn sem eru þá samskonar millihýslar og húsdýrin. Í mönnum verða líka til sullablöðrur í innri vefjum, oftast lifur. Sýkingar eru oft einkennalausar fyrstu árin en eftir því sem blaðran verður stærri því meiri líkur á einkennum frá viðkomandi líffærum

234
Q

Sulluveikin á Íslandi

A

Var útbreidd á 19.öld. 20% einstaklinga sýktir og 28% hunda

235
Q

Toxocara canis/cati

A

Eru þráðormar í hunda- og kattagörn. Í dýrunum haga þeir sér líkt og ascaris í mönnum, þ.e. Eftir smit verður lirfuflakk

236
Q

Toxocara í manninum

A

Sýkingar verða oftast á meðal barna. Eggin losa lirfur í meltingarvegi og þær byrja hefðbundið lirfuflakk

237
Q

Hvað er sundmannakláði?

A

Er í raun “slys” fyrir schistoma lirfur, fóru í rangan hýsil. (Þessi tegund schistoma lifir í öndum og notar ekki manninn í lífsferlinum)

238
Q

Lýstu lífsferli schistoma orma sem þurfa menn í lífsferlinum

A

Í manninum fara lirfurnar með blóði til lifrar og þroskast í fullorðna orma í portal æðakerfi lifrarinnar. Fullorðnir ormar í pörum, þ.e. Karl-og kvenormar ferðast síðan á móti blóðstraumnum niður í mesentric bláæðar þarma, ristils og þvagblöðru. Þar lifa þau sínu ormalífi, og kvenormurinn losar egg inní smærri bláæðar þessarar hollíffæra. Eggin losna svo út í holið og skiljast út með saur eða þvagi

239
Q

Lýstu lífsferil trichinella spiralis

A

Eftir neyslu á sýktu kjöti með lirfum í þá verða til fullorðnir ormar í görn hýsils og æxlun þeirra getur af sér lirfur sem ferðast til rákóttra vöðva. Fullorðnu ormarnir í görninni deyja nokkrum vikum seinna

240
Q

Er trichinella spiralis alvarlegur sjúkdómur í manninum?

A

Já, getur leitt til dauða

241
Q

Lýstu lífsferil cutaneous larva migrans

A

Litlu lirfurnar bora sér í gegnum húðina, oftast á fótum eða rasskinnum sem eru í snertingu við mengaðan jarðveg eða sand, en eru ekki í rétta hýslinum og geta því ekki klárað lirfuflakkið. Þær bara skríða um í húðinni þar til ónæmiskerfið drepur þær. Afleiðing eru rauðar rákir eftir lirfurnar sem hreyfast hægt og rólega í húðinni

242
Q

Hvað lifur höfuðlúsin lengi?

A

Í 30 daga í hársverði en 1-2 daga utan líkamans

243
Q

Pediculus humanus humanus - fatalúsin

A
  • lifir á þöktum líkamslhlutum, festir nit á fatatrefjar
  • getur borið rickettsia og borrelia
  • getur lifað í viku utan líkama
244
Q

Phthirus pubis - flatlús

A
  • smit við kynlíf, sjaldnar með fötum eða rúmfötum
  • pubis hár, stundum holhönd, augabrúnir, skegg
  • ber ekki sjúkdóma
  • meðferð: tenutex
245
Q

Lýstu lífsferli sarcoptes scabiei - kláðamaur

A

Kvk maurinn grefur sig í hornlag húðar og verpir eggjum sínum. Við það myndast örfín upphleypt göng sem má oft sjá með berum augum ef vel er leitað. Eggin klekjast út eftir 3-4 daga og um 4 vikum síðar verða fullþroska maurar tilbúnir að leggja egg á ný

246
Q

Demodex folliculorum

A
  • áttfætla sem lifir í hársekkjum og fitukirtlum í andliti
  • líka hægt að finna á augnhárarótum
  • gæti valdið hvarmabólgu
  • ber ekki sjúkdóma
247
Q

Frumdýr sem eru landlæg á íslandi

A

– Giardia lamblia

– Cryptosporidium tegundir

– Toxoplasma

  • Acanthamoeba
  • Trichomonas
248
Q

Ormar sem eru landlægir á íslandi

A
  • Enterobius vermicularis (njálgur)

– Toxocara canis, T. cati

  • Ascaris suum
  • Anisakis
  • Pseudoterranova
  • Diphyllobothrium
249
Q

Liðfætlur sem eru landlægar á íslandi

A
  • höfuð- og flatlús
  • kláðamaur
  • Demodex

Örveru- og sýklafræði (6 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions