Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Örveru- og sýklafræði > Lota 2 - veirur > Flashcards

Lota 2 - veirur Flashcards

1
Q

Parvoveiran er þekkt sem….

A
  1. Veikin
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hvernig lítur Parvoveiran út?

A

Margflata DNA án hjúps

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hvernig smitast Parvo veiran?

A

Úðasmit og frá móður til barns

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hver eru einkenni Parvo veirunnar

A

Hiti, hor, höfuðverkur, útbrot (aðallega í andliti)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hvernig greinum við Parvo veiruna?

A

Mótefnamælingum IgM og IgG mótefni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Parvoveiran B19 fjölgar sér í…

A

Forstigsfrumum rauðra blóðkorna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Parvoveira B19 veldur…

A

Fóstursýkingum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hvernig greinum við Parvoveiru B19?

A

Leit í blóði með PCR

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hvernig líta papillomaveirur út?

A

Tvíþátta, hringlaga DNA og er margflata án hjúps

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hvernig smitast papillomaveirur?

A

Bein/óbein snerting

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Papilloma veirur eru…

A

Vörtuveirur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Nefndu staði sem HPV (Human papilloma virus) smitar

A
  • kynfæravörtur (condyloma acuminata)
  • vörtur í munnholi og öndunarfærum
  • vörtur í húð > upphleyptar, flatar, á fótum
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hvernig líta Polyomaveirur út?

A

Tvíþátta hringlaga DNA og margflata hylki án hjúps

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hvar liggja Polyomaveirur í dvala eftir frumsýkingu?

A

Í nýrum og eru skyldar út í þvagi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hvernig smitast Polyomaveirur?

A

Gegnum öndunarveg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

JCV (John Cunningham Virus) - polyomaveira

A
  • leggst á taugar
  • veldur progressive multifocal leykoencephalopathy
  • aðallega þekkt í AIDS sjúklingum
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Hvernig greinum við John Cunningham Virus - JCV (polyomaveirur)?

A

Með PCR í blóði/Mænuvökva

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

BK-Veira (polyomaveira)

A
  • veldur þvagfærasýkingu og nýrnaskemmdum
  • alvarlegasta sýkingin í nýrnaígræðslum
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Hvernig greinum við BK-Veiruna? (Polyomaveira)

A

Með PCR í blóði/þvagi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Hvernig líta Pox veirur út?

A

Tvíþátta DNA og flókin bygging með hjúp. Eru harðgerðar og stórar veirur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Hvaða sjúkdómum valda Pox veirur?

A
  • stórubólu
  • apabólu
  • frauðvörtum (malluscum contagiosum)
  • kúabólu
  • milker´s nodes
  • sláturbólu (Orf)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

ORF-sláturbóla (poxveira)

A
  • í sauðfé og geitum
  • smitar stundum menn
  • stakt mein á hendi eða framhandlegg
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Frauðvörtur / Molluscum contagiosum (poxveira)

A
  • geta vaxið í nokkra mánuði
  • eru ekki “vörtur”
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Bólusóttarveira (poxveira)

A
  • smitar ekki á meðgöngutíma
  • aðeins í mönnum
  • byrjað að bólusetja hér uppúr 1800
  • síðasti faraldur í Vestmannaeyjum 1939-40
  • útrýmt í heiminum 1980
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Hvernig líta herpesveirur út?

A

Línulaga tvíþátta DNA með margflata hylki. Eru líka með hjúp sem þær “stela” frá innrikjarnahimnu frumunnar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Herpes Simplex 1 og 2: frumsýking

A

Smitast í slímhúð / rofa á húð með snertingu eða úða - oft einkennalaust

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Herpes smiplex 1 og 2: dvali

A

Veiran ferðast með taugum að taugarenda og legst þar í dvala

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Herpes simplex 1 og 2: endurvakning

A

Veiran ferðast niður taugina og fjölgar sér á yfirborði húðar > +/- einkenni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Hverjar eru helstu sýkingar af völdum HSV1 og 2?

A
  • frunsur (oftast á andliti eða við kynfæri)
  • augnsýkingar
  • sýking í MTK (Heila og heilahimnubólga)
  • nýburasýkingar
  • aðrar sýkingar í húð
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Hvernig greinum við HSV?

A
  • ræktun (strok úr sári)
  • PCR (greinir milli 1 og 2)
  • mótefnamælingar
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Hver er meðferðin við HSV?

A

Acyclovir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Varicella zoster er kölluð…

A

Hlaupabóluveiran

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Varicella zoster (hlaupabóla) leggst í dvala í…

A

Einu taugahnoði

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Hvernig smitast Varicella zoster? (Hlaupabóla)

A

Með öndunarúða eða úr útbrotum hlaupabólu eða ristils

(Meðgöngutími um 2 vikur og er smitandi 2 dögum áður en einkenni koma fram)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Hvernig greinum við Varicella zoster? (Hlaupabóla)

A
  • veiruræktun eða PCR frá stroksýni
  • blóðsýni í mótefnamælingar IgM og IgG
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Hvaða veira er sú fyrsta til að vera tengd krabbameini í mönnum?

A

Epstein Barr (EBV) veiran

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Hvernig smitast Epstein barr? (EBV)

A

Með munnvatni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Hvað sýkir EBV

A

sýkir munn og kok og svo B lymphocyta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Hvaða sjúkdómi veldur Epstein barr veiran? (EBV)

A

Einkirnissótt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Einkenni einkirningssóttar

A

-eitlastækkanir á hálsi

-mikil hálsbólga

-miltis og lifrarstækkanir

-brengluð lifrarpróf

  • þreyta, hiti og hitatoppar oft yfir langan tíma
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Hvernig greinum við Epstein barr veiruna? (EBV)

A

Með mótefnamælingu og PCR

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Hvernig smitast Cytomegaloveira? (CMV)

A

Með líkamsvessum, munnvatni, þvagi, brjóstamjólk, sæði, seyti í leggöngum (líka blóð og líffæragjöf)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Hver er skæðasta fósturskemmandi veiran?

A

Cytomegaloveiran

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Hvernig greinum við cytomegaloveiru?

A
  • PCR og ræktun
  • mótefnamæling
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Hvernig líta Adenoveirur út?

A

Margflata DNA veira án hjúps

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Adenoveirur fjölga sér í…

A

Koki, augum og meltingarvegi og fara svo til eitla

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Hverjir eru helstu sjúkdómar Adenoveiru?

A
  • hálsbólga
  • lungnabólga
  • augnslímuhimnubólga
  • blæðandi blöðrubólga
  • iðrakvef
  • eyrnabólga
  • eitlabólgur í kvið
  • legháls- og þvagrásarbólga
  • háls- og augnslímuhimnubólga
  • bráð öndunarfærasýking
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Hver gæti verið algeng ástæða veiru í börnum?

A

Adenoveirusýking

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Hvernig greinum við Adenoveirur?

A
  • PCR
  • flúrskinsmerkt mótefni í öndunarfærasýnum og ræktum
  • mótefnamæling í blóði
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Hvernig lítur Lifrarbólga A út?

A

Margflata RNA veira án hjúps

(Er picornaveira og skyld Entero-, Rhino-, Polioveirum)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Hvernig smitast Lifrarbólga A?

A

Saur-munn smitleið (er stöðug í umhverfi og getur borist með mat)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

Hver eru helstu einkenni Lifrarbólgu A?

A
  • gula
  • slappleiki
  • ógleði
  • lystarleysi
  • hiti
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

Hvernig lítur Lifrarbólga B út?

A

Margflata DNA veira með hjúp (er eina DNA lifrarbóluveiran)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

HBsAg

A

Yfirborðsmótefnavaki (er prótein á yfirborði og binst hýsilfrumu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

HBcAg

A

Er innra antigen veiru, er ekki sér í blóði, en er í kjarna lifrarfruma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

Anti-HBs

A

Mótefni gegn próteini í veiruhylki sem gefur upplýsingar up fyrri sýkingu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

Anti-HBc

A

Mótefni gegn HBcAg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

Einstaklingur með lifrarbólgu B sýkingu er mjög líklegur til að fá…

A

Lifrarkrabba

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

Meðgöngutími lifrarbólgu B er…

A

6v-6m

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

Hver eru helstu einkenni Lifrarbólgu B?

A

Vanlíðan, lystarleysi, ógleði, uppköst, kviðverkir, gula, dökkt þvag, ljósar hægðir, lifur stækkuð og aum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

Hvernig smitast Lifrarbógla B?

A
  • með blóði
  • með kynmökum
  • með náinni snertingu
  • í fæðingu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

Hvernig lítur lifrarbólga C út?

A

Margflata RNA veira með hjúp

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
63
Q

Meðgöngutími lifrarbólgu C er allt að….

A

30 ár!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
64
Q

Hvernig smitast lifrarbólga C?

A
  • blóðborið smit
  • meðal sprautuefnaneytenda
  • frá móður til barns
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
65
Q

Hvernig lítur lifrarbólga D út?

A

Gormlaga RNA veira með hjúp

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
66
Q

Lifrarbólga D finnst aldrei nema…

A

Með lifrarbólgu B

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
67
Q

Ef einstaklingur er smitaður af lifrarbólgu B og D saman þá eru meiri líkur á…

A

Lifrarkrabba

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
68
Q

Hvernig greinum við lifrarbólgu D?

A

PCR

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
69
Q

Hvernig lítur lifrarbólga E út?

A

Margflata RNA veira með hjúp

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
70
Q

Hvernig smitast lifrarbólga E?

A

Með saur-munn leið, oft vatnsborin en einnig með illa elduðu svínakjöti

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
71
Q

Hvernig líta picornaveirur út?

A

Margflata RNA veirur án hjúps

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
72
Q

Enteroveirur og Rhinoveirur eru hluti af…

A

Picornaveirum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
73
Q

Rhinoveirur sýkja…

A

Efri öndunarfæri (hnerri, nefrennsli, höfuðverkur, slappleiki, hósti) - mjög smitandi!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
74
Q

Enteroveirur fjölga sér í…

A

Meltingarvegi (og geta svo borist þaðan með sogaæðakerfi til eitla og svo út í blóðrás og til ýmissa líffæra)

75
Q

Hvernig greinum við enteroveirur?

A

Með veiruleit (ræktun og PCR)

76
Q

Hvað fellur undir Non-Polio enteroveirur?

A

Enteroveirur aðrar en mænusótt

77
Q

Hvaða veirur eru með algengustu veirusýkingum manna um allan heim?

A

Non-polio enteroveirur

78
Q

Hvaða veira er ein algengasta orsök hita í ungbörnum?

A

Non-polio enteroveiran

79
Q

Non-polio enteroveirur sýkja…

A
  • MTK
  • hjarta
  • vöðva
  • meltingar-og öndunarveg
  • bris
  • húð og slímhúðir
  • augu
  • nýbura
80
Q

Enteroveirur (ekki non-polio) valda…

A

Mænusótt

81
Q

Hvað er Rubella líka kölluð?

A

Rauðir hundar

82
Q

Hvernig lítur rubella út? (Rauðir hundar)

A

Margflata RNA veira m/hjúp

83
Q

Rubella (rauðir hundar) sýkja…

A

Efri öndunarvegi (berst svo til eitla og þaðan út í blóðið)

84
Q

Hvað er einkennandi við rubellu? (Rauðir hundar)

A

Útbrot, flatir rauðir flekkir

85
Q

Hvenær er einstaklingur smitandi af rubellu? (Rauðum hundum)

A

2 vikum áður en útbrot koma fram

86
Q

Rubella er mjög hættuleg…

A

Fóstri á fyrsta trimester (veldur fósturskemmdum)

87
Q

Hvernig greinum við Rubellu? (Rauðir hundar)

A

Með mótefnamælingum - IgG og IgM

88
Q

Bólusett er fyrir rubellu við hvaða aldur? (Á Íslandi)

A

1 1/2 árs aldur og 12 ára aldur

89
Q

Hvernig líta retróveirur út?

A

Margflata RNA veira með hjúp

(en eftir sýkingu er RNAið umritað í DNA sem er bætt inní DNA hýsilsins - og því ekki hægt að drepa veiruna nema að drepa hýsilfrumuna)

90
Q

Hvað smitar HTLV 1 og 2? (Human-T-lymphotropic virus)

A

Smitar lymphocyta (er því tengt við krabbamein í mönnum)

91
Q

Hver í heiminum finnst HTLV? (Human T-lymphotropic virus)

A

Í Japan og Karabíahafinu

92
Q

Hvernig greinum við HTLV? (Human T-lymphotropic virus)

A

Með mótefnamælingu

93
Q

HIV (human immunodeficiency virus) fjölgar sér í…

A

Eitilfrumum

94
Q

HIV vex best í….

A

CD4+ T lymphocytum

(fækkun á CD4+ T lymphocytum veldur ónæmisbilun því lymphocytarnir hjálpa frumum)

95
Q

HIV sjúklingar eru smitandi…

A

Allan tímann, en mismikið

96
Q

Hvernig greinum við HIV?

A
  • mótefnamælingar
  • PCR (til að fylgjast með árangri meðferðar)
97
Q

Hverjar eru helstu smitleiðir HIV?

A
  • blóðblöndun
  • milli sprautuefnaneytenda
  • kynmök
  • frá móður til barns
98
Q

Noroveirur og Sapoveirur falla undir…

A

Calici veirur

99
Q

Hvernig líta caliciveirur út?

A

Margflata RNA veirur án hjúps

100
Q

Hvernig smitast caliciveirur?

A

Saur-munn smitleið

101
Q

Meðgöngutími caliciveira er…

102
Q

Aðaleinkenni caliciveira er…

A

Uppköst og niðurgangur

103
Q

Hvernig greinum við Caliciveirur?

A

Með PCR í saursýnum

104
Q

Hvernig smitast Astroveirur?

A

Saur-munn smitleið

105
Q

Meðgöngutími astroveira er…

106
Q

Astroveirur valda aðallega…

A

Niðurangi

107
Q

Hvernig líta Rotaveirur út?

A

Margflata RNA veirur án hjúps

108
Q

Hvernig sýkingum valda rotaveirur?

A

Iðrakveisu í mönnum og dýrum (sýkja þarmatotur smágirnis)

109
Q

Af hverju stafar niðurgangur af völdum rotaveira?

A

Af minnkuðum hæfileika garnanna til að frásoga glúkósa og sölt

110
Q

Meðgöngutími rotaveira er…

111
Q

Helstu einkenni rotaveira er…

A
  • uppköst
  • hiti
  • niðurgangur
  • kviðverkir
  • þornun
112
Q

Hvernig smitast rotaveira?

A

Með saursmiti (hreinlæti og eftirlit með vatnsmengun mikilvægir þættir í fyrirbyggingu)

113
Q

Hvernig líta Orthomyxoveirur (inflúens) út?

A

Hjúpuð RNA veira í 8 bútum

114
Q

Í hjúp Orthomyxoveira (inflúens) eru…

A

2 glýkóprótein (Hemagglutinin og Neurominidase) sem ákvarða stofn veirunnar

115
Q

Inflúensa A finnst í…

A

Mörgum tegundum fugla og dýra

116
Q

Inflúensa B finnst…

A

Einungis í mönnum

117
Q

H1N1 olli hvaða sjúkdómi?

A

Spænska veikin

118
Q

H1N1 pan09 veldur

A

Svínaflensu (2009)

119
Q

H5N1 og H7N9 valda…

A

Fuglaflensu (2009 og 2013)

120
Q

H3N2

A

Hong Kong inflúensan

121
Q

Mótefnavakaflökt (antigenic drift) hjá A og B stofnum inflúensu

A

Smábreytingar innan stofna vegna minniháttar stökkbreytinga (skiptir um amínósýrur í H og N). Stofn verður aðeins ólíkur undangengnum stofni á hverju ári

122
Q

Mótefnavakaskipti (antigenic shift) hjá A stofnum

A

Talið geta átt sér stað þegar 2 ólíkir stofnar inflúensuveiru A (t.d. Stofn úr fuglum og stofn úr mönnum) sýkja sömu frumuna. Veirunar geta þá skipst á erfðaefnisbútum og út kemur blandaður lífvænlegur stofn með eiginleika frá báðum stofnum

123
Q

Hvernig smitast inflúensa A og B?

A

Með öndunarúðasmiti

124
Q

Hver er meðgöngutími inflúensu a og B?

A

1-2 dagar (Smitandi á meðan)

125
Q

Hver eru helstu einkenni inflúensu A og B?

A

Snögg hitahækkun, beinverkir, höfuðverkur, öndunarfæraeinkenni, hiti

126
Q

Stórfaraldrar inflúensu ganga þegar…

A

Meiriháttarbreyting verður á H og/eða N glycogenpróteinum

127
Q

Hvernig greinum við inflúensu?

A

PCR og/eða veiruræktun

128
Q

Hvernig líta Paramixoveirur út?

A

Gormlaga RNA veirur með hjúp

129
Q

Hvaða sjúkdómum valda paramixoveirur?

A
  • mislingar
  • hettusótt
  • Parainflúensa 1-3
  • RSV (respiratory syncytial virus)
  • hMPV (human metapneumo veira)
130
Q

Hvernig smitast mislingar (paramixoveirur)?

A

Með öndunarfærasmiti

131
Q

Meðgöngutimi mislinga er… (paramixoveirur)

132
Q

Hver eru helstu einkenni mislinga? (Paramixoveirur)

A
  • útbrot
  • hósti
  • snögg hitahækkun
133
Q

Hverjir eru fylgikvillar mislinga? (Parmixoveirur)

A
  • barka (berkju) bólga
  • bakteríulungnabólga
  • risafrumulungnabólga
  • skemmdir í augum
  • bólgur í meltingarvegi
  • hitakrampi
  • heilabólga
  • SSPE (heilabólga)
134
Q

Hvernig greinum við mislinga? (Paramixoveirur)

A
  • klínísk greining á útbrotum
  • mótefnamæling
  • PCR á hálsstroki eða þvagi
135
Q

Bóluefni gegn mislingum er úr… og er gefið við hvaða aldur?

A

Er úr veiklaðri veiru og er gefið við 18m aldur

136
Q

Hvernig smitast hettusótt? (Paramixoveirur)

A

Með úða- og snertismiti

137
Q

Hver eru aðaleinkenni hettusóttar?

A

Bólgnir munnvatnskirtlar

138
Q

Hvernig greinum við hettusótt? (Paramixoveirur)

A

Með mótefnamælingum í blóði og PCR á munnvatni og þvagi

139
Q

Parainflúensa 3 er slæm í…. (paramixoveirur)

A

Ungbörnum

140
Q

Hvernig greinum við Parainflúensu 3? (Paramixoveirur)

A

Með PCR og/eða ræktun úr nefkoksstrokum og öðrum öndunarfærasýnum

141
Q

RSV (respiratory syncytial virus) veldur sýkingum í…

A

Neðri öndunarfærum

142
Q

Hver er ein erfiðasta öndunarfærasýkingum í ungbörnum?

A

RSV (respiratory syncytial virus)

143
Q

RSV getur reynst hættuleg (og banvæn) hjá…

A
  • fyrirburum eða börnum með hjarta/lungnagalla
  • ónæmisbældum
144
Q

Hvernig smitast RSV? (Paramixoveirur)

A

Með úða gegnum slímhúð augna eða nefs

(Margfaldast svo í nefkokinu og dreifist í þekju öndunarvegar ýmist milli fruma eða með slími og veldur skemmdum í þekju)

145
Q

Hvaða sjúkdómur er einkennandi fyrri RSV?

A

Berkjungabólga

146
Q

Hvernig greinum við RSV?

A

Með PCR, ræktunum eða flúrskinslitun

147
Q

Hvaða veira er algeng ástæða öndunarfærasýkina hjá börnum?

A

hMPV (human metapneumo virus)

148
Q

Hvernig greinum við hMPV (human metapneumo virus)?

A

Ræktast ekki vel þannig greind með PCR eða flúrskinslitun á öndunarfærasýnum

149
Q

Hvernig líta Coronaveirur út?

A

Gormlaga RNA veirur með hjúp

150
Q

SARS-CoV-1 (coronaveira) - severe acute respiratory syndrome

A
  • byrjaði í Kína 2002
  • breiddist m.a. Út með flugferðum
151
Q

MERS (coronaveira) - Middle east respiratory syndrome

A
  • kom fyrst upp á Arabíuskaganum 2012
  • mikill fjöldi kameldýra smitaður
  • dánartíðni há (35%)
152
Q

SARS-CoV-2 (covid 19)

A
  • meðgöngutími 2-14 dagar
  • helstu einkenni hiti, hósti og þreyta
  • smitast með öndunarúða og snertismiti
153
Q

Hvaða veirur falla undir “framandi” veirur?

A
  • Flaviveirur
  • Hantaveirur
  • Filoveirur (ebóla)
154
Q

Hvaða sjúkdómum veldur Flavi veiran?

A
  • Dengue fever
  • hitabeltisgula
  • Japanese encephalitis
  • West nile
  • Zika veira
  • Tick borne encephalitis
155
Q

Hvað einkennir sýkingar af völdum Flavi veira?

A
  • einkennalitlar sýkingar
  • hitasóttir/útbrot/liðaverkir
  • hitasóttir m/blæðingum
  • skert lifrarstarfsemi / lifrarbilur
  • heilahimnu/heila/mænubólga
  • fæðingargallar
156
Q

Hvar má finna hitabeltisgulu?

A

Í Afríku og M/S ameríku

157
Q

Hverjir bera hitabeltisguluna?

A

Moskítóflugur og prímatar (apar)

158
Q

Hver eru aðaleinkenni hitabeltisgulu?

A

Hiti, höfuðverkur, verkir, ógleði, gula, nýrnabilun, blæðingar í meltingarvegi

159
Q

Hitabeltisgula veiran veldur mestum skaða og fjölgar sér í…

160
Q

Hver er aðalhýsill dengue fever (beinbrunasótt)?

A

Maðurinn (en líka moskítóflugur og apar)

161
Q

Hver eru helstu sjúkdómseinkenni Dengue fever?

A
  • hitasótt, útbrot, verkir, höfuðverkur, brenglað bragðskyn
  • DHF (dengue hemorrhagic fever): mjög hár hiti, lifrarstækkanir, hitakrampar og blæðingar, lost > án meðferðar getur fólk dáið
  • DHSS (dengue hemorrhagic shock syndrome). 2-5% deyja með meðferð en 50% án meðferðar
162
Q

Hver er mikilvæg orsök spítalainnlagna og dauðra barna í SA Asíu?

A

Dengue-beinbrunasótt

163
Q

Zika veiran er tengd hvaða sjúkdómum?

A

Smáheilaeinkenni og Guillan-Barré

164
Q

Hvernig smitast zika veiran?

A
  • moskítóflugum
  • kynmökum
  • blóðgjöfum
165
Q

Hver er ein aðal orsök heilabólgu í heiminum?

A

Japanese encephalitis

166
Q

Hverjir eru aðalhýslar West nile veirunnar?

A

Fuglar (og moskítóflugur)

167
Q

Hvernig smitast West Nile veiran?

A

Með blóð- og líffæragjöfum

168
Q

Tick borne encephalitis berst með…

A

Ixodes mýtlum úr fuglum og nagdýrum

169
Q

Hvernig berast Hantaveirur?

A

Með úrgangi nagdýra

170
Q

HFRS (hemorrhagic fever with renal syndroma) - Hantaveirur

A

Er hitasótt með nýrnaskemmdum. Er aðallega á Balkanskaga, A-Rússlandi, Kína og Kóreu

171
Q

Nephropathia epidemica - Hantaveirur

A

Mildara form af HFRS og finnst í skandinavíu og víðar í Evrópu

172
Q

HPS (hantavirus pulmonary syndrome) - hantaveirur

A

Alvarlegur öndunarfærasjúkdómur (dregur fólk til dauða vegna öndunarbilunar á stuttum tíma)

173
Q

Hvaða dýr geta borið hundaæði?

A
  • leðurblökur
  • hundar
  • kettir
  • skunkar
  • þvottabirnir
  • refir
174
Q

Hundaæði (hantaveirur) veldur…

A

Banvænni heila- og mænubólgu

175
Q

Meðgöngutími hundaæðis er langur, eða..

A

4-12 vikur

176
Q

Hver eru einkenni hundaæðis?

A
  • skapsveiflur
  • vatnshræðsla
  • vöðvakrampar
  • lömun
177
Q

Hver er dánartala ebólu? (Filoveira)

178
Q

Hvernig smitast ebóla?

A

Með líkamsvessa en einnig með sæði

179
Q

Meðgöngutími ebólu er…

A

3-16 dagar

180
Q

Helstu einkenni ebólu veiru eru…

A
  • höfuðverkur
  • hár hiti
  • mikill niðurgangur og uppköst
  • útbrot
  • blæðingar úr lungum, augum, meltingarvegi, nefi og tannholdi

(Sjúklingur deyr úr losti og blóðmissi á 7-16 dögum)

181
Q

Hvernig byrjaði Vestur Afríku faraldurinn?

A

Með illa elduðu leðurblökukjöti sem smitaði 2 ára dreng

182
Q

Hvað eru príon?

A

Smitandi prótein

183
Q

Hver er algengasti príon sjúkdómurinn í mönnum?

A

CJD (Creutzfeldt-Jakob disease)

Örveru- og sýklafræði (6 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions