longcarcinoom Flashcards
pack-years (rook anamnese)
- aantal pakjes sigaretten per dag x aantal jaar
- duur veel belangrijkere dan aantal sigaretten per dag
- risico op longkanker = (duur)^4.5
- risico op longkanker = (aantal sigaretten)^1
risicofactor longkanker
niet-rokers: genetisch, meeroken, luchtvervuiling, radon, TBC, vrouw (mn in oost-azie)
voormalig-rokers: leeftijd bij stoppen, emfyseem, familiegeschiedenis, luchtvervuiling
rokers: packyears, asbest en stof exposure, emfyseem, familiegeschiedenis
vaping associated lung injury
- nieuwe longziekte veroorzaakt door vapen/E-sigaretten (jonge groep patienten)
mutaties longkanker
- bij rokers: P53- of KRAS-gen
- niet-rokers: EGFR
epidemiologie longkanker
- 5-jaarsoverleving: 15%
- 80% hebben bij presentatie als metastasen
- vrouwen hebben vaker adenocarcinoom dan plaveiselcarcinoom bij mannen
- vrouwen hogere kans op longkanker (ondanks minder gerookt)
symptomen longkanker
onstaan laat door:
- longweefsel heeft geen zenuwen en geeft daarom geen pijn
- longtumoren zijn niet palpabel
- er is een grote reservecapaciteit door de tweede long
- klachten worden vaak aan een andere diagnose gekoppeld
- longtumoren metastaseren erg snel
lokale klachten van tumorgroei
- (centrale) luchtweg: hoest, sputum, infectie, hemoptoe, dyspnoe
- pleuravocht: dyspnoe, hoest, pijn
- pleura/thoraxwandingroei: pijn
- ingroei nervus recurrens: heesheid
- oesophaguscompressie: passagestoornissen
Vena cava superior syndroom
- compressie door tumor/lymfeklieren -> stuwing (gezwollen hals, gestuwde halsvenen, hoofdpijn of vaattekeningen op de huid
- trombose
- invasie / infiltratie vaatwand
- combinatie
-> behandeling: stent
-> vcss met spoed (kans op herseninfarct), zijn er collateralen zichtbaar? -> iets minder haast
symptomen vcss
- ogen niet goed open krijgen ‘s ochtends (door gezwollen oogleden)
- hoofdpijn in de ochtend
Horner syndroom
- ingroei tumor in sympathische grensstreng/ganglion
langs aangedane zijde: - miosis
- ptosis ooglid
- anhydrosis
- enoftalmie
Pancoast syndroom
- door tumor in de superius sulcus van de long
- heel veel pijn in de schouder (groeit in de plexus brachialis, wervel) → straalt uit naar (boven)arm
- zwakte en atrofie van handmusculatuur
- Horner syndroom
anamnese longcarcinoom
- moeheid
- klachten door tumor (hoest etc.)
- vraag naar voorkomende metastasen (bot, hersenen, lever, bijnier)
- pijnklachten bij deze gebieden
- vol gevoel in de buik, niet goed zakken van voedsel
- hoofdpijn, misselijkheid, visusstoornissen, dronkenmansgang
Lichamenlijk onderzoek longcarcinoom
- gewichtsverlies: > 10% afgelopen 3 mnd
- lymfadenopathie (supraclaviculair, oksels)
- heesheid
- vena cava superior syndroom
- hepatomegalie
- weke delen zwelling
- kloppijn wervelkolom
Karnofsky
- een performance status scale (100= normaal, 10=stervende)
Aanvullend onderzoek
- normaal lab onderzoek sluit longcarcinoom niet uit
- nog geen accurate biomarkers
- afwijkingen die wijzen op meta’s: hypercalciëmie (bot) en verhoogde leverenzymwaarden