huidtumoren Flashcards
huidtumoren incidentie
- BCC: 48.000, PCC: 12.300, melanoom: 6.000 per jaar in NL
- kans om huidkanker te krijgen in je leven is 1/5
- 1/3 ontwikkeld binnen 2-3 jaar een 2e primaire basaalcelcarcinoom
- 10-jaarsoverleving is goed
oorzaak toename incidentie huidkanker
- zoncultuur
- zonnebank
- immunosuppressie
- vergrijzing
- vergroot bewustzijn
- registratie
huidkankertype + voorloper
basaalcelcarcinoom: geen
plaveiselcelcarcinoom: actinische keratose, Morbus Bowen
melanoom: melanoma in situ, lentige maligna, giant congentiale naevus
actinische keratose
- kleine ruwe plekjes op de huid
natuurlijke beloop: - persisteren
- spontane regressie (15-63% na 6 maanden)
- invasieve groei (=PCC) tot 0,075% er AK per jaar
morbus bowen
- in situ PCC/intra-epidermaal PCC
- meestal solitair, soms multipel
- kan overal voorkomen ook op slijmvliezen (vaak HPV geassocieerd)
- 3-10% PCC
behandeling voorloper PCC
lokale destructie
- cryotherapie
- curettage/electrocoagulatie
- excisie (alleen bij Bowen)
veldbehandeling
- efudix creme (5-fluorouracil)
- aldara creme (imiquimod)
- fotodynamische therapie (PDT)
- dermabrasie/peeling
congenitale melanocytaire naevi (CMN)
-1% van de pasgeborenen
- lifetime risico bij CMN op melanoom < 5% (risico gerelateerd aan grootte
- melanoom op kinderleeftijd zeldzaam (1/3 met CMN)
Lentigo maligna
- intra-epidermaal melanoom/ in-situ melanoom
- mediane leeftijd 70 jaar
- zon bloodgeselde huid (74% gelaat)
- moelijk kinisch afgensbaar
- prgressie naar melanoom 5%?
diagnostiek: dermatoscopie + (mapping) biopt(en)
behandeling: conventionele excisie + histologische beoorldeing of micorgrafisch gencontroleerde chirurgie (Breuninger)
PROVOKE
P: plaats
R: rangschikking
O: omvang (aantal en grootte)
V: vorm
O: omtrek (begrenzing scherp/vaag)
K: Kleur
E: efflorescentie (erytheem, macula, papel, tumor, plaque, ulcus, squamae, keratose, erosie, teleangiectasie)
basaalcel naevus syndroom
- gorlin-goltz syndroom
- mutaties in het PTCH gen
- BCCS vanaf jonge leeftijd
preventie!
- beschermen tegen UV
- niet verbranden
- beperken rontgenstraling
(aanwezigheid van 2 major of 1 major en 2 minor cirteria)
Basaalcelcarcinoom (BCC)
- glazige, wasachtige, doorschijnende papel, plaque of nodus met parelmoerachtige glans
vaak:
- centrale ulceratie
- verheven blekere rand
- teleangiëctasieën (zeker dermatoscopisch)
- snel bloedend
- niet genezend
soms:
- atrofie
- onscherpe begrenzing
- gepigmenteerd
diagnostiek BCC
- histopathologisch onderzoek (biopt)
- let op H-zone bij lo
(sprieterig = agressief BCC)
beleid bijj laag risico BCC
- excisie 3 mm marge
- topicale therapie mag ook bij superficieel groeiend BCC
-5-fluorouracil creme - imiquimod creme
- fotodynamische therapie
Mohs chirurgie
voordeel
- weefselsparend
- hogere kans radicaliteit, lagere kans recidief
nadeel
- arbeidsintensief
- kostbaarder dan excisie
wanneer geen mohs chirurgie?
- melanoom/melanoom in situ
- voldoende ruimte voor excisie incl. passende marge
- inoperabel (et mohs chirurgie)
plaveiselcelcarcinoom (PCC)
- groeit sneller dan basaalcelcarcinoom
- huidkleurige tot erythemateuze plaque/nodus/tumor
- pijn
vaak
- schilfering (keratose) en centrale ulceratie
- omliggende actinische keratosen
- snel bloedend, niet genezend
- 80% in hoofd hals gebied
Risicofactoren PCC
- UV straling (cumulatief)
- arseen
- roken
- mannen > vrouwen
- huidtype I/II
- immuungecompromiteerd (HVP)
- chronische huidontstekingen (ulcera, lichen sclerosus)
Genodermatosen
- xeroderma pigmentosum
- DNA repair stoornis
- autosomaal recessief
- albinisme
- geen/weinig melanine
- meestal oculocutaal
- autosomaal recessief
Huidtransplantaat
- ingroei
- imbibitie (0-24h)
- revascularisatie (48-72h)
- volledig circulatie herstel (4-7 dagen)
- voorwaarden ingroei
- goede doorbloeding wondbodem
- vermijd schuifkrachten
- vermijd lucht/hematoom/debris onder transplantaat
esthetische unir principe
centrale units: neus, lippen, oogleden
perifere units: wangen, voorhoofd, kin
typen lokale lappen
pivotal:
- transpositie lappen: Z-plastiek (60-60 graden ideaal), bilobed flap, rhomboid
- rotatie lappen
Advancement
- uni- of bipedicled
- V-Y en Y-V
- eiland lappen
melanoom
- uitgaande van een afwijking in de melanocyten
- diagnostiek: dermatoscopie
- behandeling: exisie
- patoloog bepaald de breslow dikte → stadiering
- central node procedure
satellietmetastasen
zitten rondom de primaire plek van de tumor
intransit metastasen
zitten tussen de primaire lokalisatie van de tumor en het eerste lymfeklierstation
