les 5: luchtfotografie en remote sensing

Question 1

remote sensing

Answer 1

• Meten en registreren ‘vanop afstand’, van geofysica tot satelliet
• Passieve vs. actieve technieken
• Herkennen van fenomenen boven en onder het oppervlak
• Gebruikt voor documentatie, illustratie, onderzoek en beheer
  …* Prospectie
  …..* Globaal (het vinden van sites)
  …..* Detaillerend (het karakteriseren en illustreren van sites)
  …* Onderzoek naar ruimtelijke/landschappelijke context van sites
  …* Conservatie en beheer (monitoring)
  …* 3D-modelleren en andere vormen van gegevensverwerking
• Oudste techniek: luchtfotografie

Question 2

luchtfotografie

Answer 2

het bestuderen het gebied/site door het
maken van of het bestuderen van eerder
gemaakte foto’s genomen vanuit de lucht

Question 3

foto

Answer 3

= een opname en vastlegging van het
zichtbare licht gereflecteerd van het object
dat je fotografeert
= analoog (op een lichtgevoelig medium)
of digitaal (via sensorchip CMOS/CCD →
JPEG of RAW bestand)

Question 4

geschiedenis vd luchtfotografie

Answer 4

• 1858: eerste luchtfoto door Gaspard Felix
  Tournachon (Felix Nadar) van Parijs, genomen vanuit
  bekabelde luchtballon
• 1879: eerste archeologische luchtfoto’s door Stolze
  van Persepolis; 1899: door Giacomo Boni van Forum
  Romanum; 1906: door luitenant R.H. Sharpe van
  Stonehenge (telkens vanuit bekabelde luchtballon)
• WO I: luchtfotografie ontwikkelt tot efficiënt
  instrument voor verkenning
  …* Vanuit vliegtuigen: beter richtbaar
  …* Evolutie in camera’s en films
  …* Veel gebieden gedocumenteerd voor strategische doeleinden → vaak nu ook archeologisch relevant
• Na WO I: het archeologisch potentieel wordt verder
  herkend en gerealiseerd op diverse plaatsen rond de
  wereld (o.a. Colonel Beazeley, Crawford, Allen, etc.)
• WO II: verdere ontwikkeling van luchtfotografie en effectief middel voor archeologische prospectie
• Na WO II: Rolfilm, kleurfoto, kleine goedkope vliegtuigen, digitale fotografie > veel breder
  toegankelijk

Question 5

2 vormen luchtfotografie

Answer 5

1. zijdelings (oblique): meer geschikt om bepaalde details te ontdekken
2. verticaal: meer geschikt om kaartmateriaal te genereren

Question 6

Stereoscopie

Answer 6

van 2D-foto’s naar 3D-visualisatie; kan helpen bij het interpreteren van sporen

Question 7

fotogrammetrie

Answer 7

genereren van orthofoto’s, accurate plannen en 3D-modellen vanuit
overlappende foto’s door middel van gespecialiseerde software (o.a. Agisoft PhotoScan),
zowel van het landschap als van individuele sites, constructies en artefacten
Creatie van point cloud > mesh > foto’s als textuur eroverheen

Question 8

georeferentie

Answer 8

luchtfoto’s koppelen aan real world coördinaten of aan
herkenningspunten op bestaand kaartmateriaal > rectificatie

Question 9

soil mark

Answer 9

= verkleuring van de grond
→ Het opploegen van onderliggende archeologische resten
* Kalkstenen constructies → lichte verkleuring (bvb. muurwerk)
* Organisch materiaal → donkere verkleuring (bvb. greppels)

Question 10

damp mark

Answer 10

verschil in vochtigheid (greppel – vochtig <-> wal – droog), die een
lichtere of een donkere verkleuring aan het oppervlak geven

Question 11

crop marks

Answer 11

= vergrootte/verkleinde groei in de planten van een gewas
= veroorzaakt door hogere of lagere vochtigheid en/of
voedingswaarde
* Diepe sporen (bvb. greppels/grachten) zijn veelal vochtiger en
vaak opgevuld met organische sedimenten, die de
voedingsbodem verrijken voor de planten.
→ positieve crop marks: donkere kleuren in het gewas
* Muren en wallen onder het oppervlak kunnen vocht minder goed
vasthouden
→ negatieve crop marks: lichtere kleuren in het gewas