les 5+6 Flashcards
Klassieke conditionering vs Operante conditionering
KC
CS’en maken de omgeving voorspelbaar - wolken kondigen regen aan.
Leerproces door omstandigheden
Respondenten - fysiologische reactie = CR
Biedt VOORSPELBAARHEID
Operante component
Het leren van een verbond tussen eigen gedrag R en de gevolgen ervan Sr.
Responsesn om INVLOED uit te OEFENEN op de OMGEVING (R)
Consequente controle: door wat er op volgt, de Sr.
Biedt CONTROLEERBAARHEID - paraplu meenemen om gevolgen te minimaliseren.
OPERANTE CONDITIONERING
-Thorndike
Consequenten
BELONGING STRAF, MEER GEDRAG.
THORNDIKE EN SKINNER, controle op de omgeving door Trail en Error in puzzleblox.
Leren doelmatig handelen.
Dier hendel -> +S+ (eten)
Eten = bekrachtiger
Het gevolg door de drukrespons (R) zal toenemen door eten (bekr.)
Consequenten
+S+ bekrachtigers, aandacht, complimenten, . - lijdt tot TOENADERINGSGEDRAG
+S- straf + elektrische shock/ straf.
- S+ Negatieve straf: time -out - iemand geen AANDACHT GEVEN. REPONSE COST = DE KOSTEN VAN HET GEDRAG IN VERGELIJKING MET DE REST.
- S- Negatieve bekrachtiging = ONTSNAPPINGSGEDRAGvan iets onaangenaams: KLINISCH verminderen van ANGST, NEGATIEVE GEVOELENS, NEGATIEVE SITUATIE - weglopen, weggaan, drugs nemen.
*S+ Negatieve straf - time - out : elke avond melk drinken, mag ze kijken naar serie, maar niet flink, geen serie kijken. uitblijven positiefs.
HET UITBLIJVEN VAN EEN BEKRACHTIGER (UITDOVING) - Uitblijven van sociale steun, MINDER vrije tijd,
- S - Negatieve bekrachtiging > ACTIEVE VERMIJDING.
We anticiperen een straf, maar dat blijft weg BOETE bv.
WEGLATEN VS WEGNEMEN.
Wegnemen = ANGST = AANWEZIG, = PRIKKEL IS AANWEZIG OP HET MOMENT DAT HET GEDRAG WORDT VERTOOND
Weglaten - verondersteld dat de STIMULUS VERWACHT wordt door VOORAFGAANDELIJK LEREN.
ONTSNAPPING en VERMIJDING
ONTSNAPPING: gedrag stellen om aan een aversieve stimulus te ontkomen.
ACTIEVE VERMIJDING: gedrag WEL stellen om de CONFRONTATIE met een AVERSIEVE STIMULUS te VERMIJDEN. (aspirine om hoofdpijn te voorkomen.
PASSIEVE VERMIJDING: iets NIET DOEN om de confrontatie met een AVERSIEVE STIMULUS te VERMIJDEN
BEKRACHTIGING Hoe Primaire + secundaire bekr. Cowles experimenten Algemeen geconditioneerde bekrachtigers
+S+ ER WORDT IETS AANGENAAM TOEGEDIEND na bepaald gedrag
+S- Er wordt iets ONAANGENNAAMS TOEGEDIEND na bepaald gedrag
*S-
ONMIDDELIJK belonen = Sr = effectiever is als LOGISCH is in TIJD en RUIMTE volgt op R
Direct & Duidelijk na R moet de BEKRACHTIGER VOLGEN.
Primaire + secundaire bekrachtiger
Wijziging procedure Skinnerbox: dier hendel (R) verschijnt voedsel (Sr) NADAT er eerst een lamp gaat branden. Licht = hier SECUNDAIRE bekrahctiger.
Voedsel = primair + ongeconditioneerd Lamp = secundaire of ongeconditioneerde bekrachtiger.
De COWLES EXPERI MENTEN
Apen voedsel door MUNT. (MUNT = SECUNDAIRE). ADHV van die munt secundaire bekrachtiger -> aap vindt munt heel belangrijk en wilt veel doen.
Voedsel = positief zolang JE HONGER HEBT - secundaire bekrachtigers kunnen PRIMAIRE ONGECONDTIONEERDE BEKRACHTIGERS heffen DEPRIVATIETOESTANDEN OP.
De munt = EEN VERALGEMEENDE GECONDITIONEERDE BEKRACHTIGER.
{rimaire bekrahctigers = inherent bekrachtigend
Sociale bekrachtiging / verbale conditionering
PP: alle woorden opnoemen die in hem opkomt,
Registratie op band
Elk meervoudig zelfstandig naamword bekrachtigen (hmmm. hmmmmMm)
-> toename van zelfstandige naamwoorden.
BELANG VOOR THERAPEUTISCHE RELATIE.
Secundaire bekrachtigers = omdat ze GELINKD zijn aan de PRIMAIRE BEKRACHTIGER
Veralgemeende GECONDITIONEERDE BEKRACHTIGERS brengen CONDITIONERING tot STAND.
AANDACHT = EEN GECONDITIONEERDE BEKRACHTIGER (V/D OUDERS VAN KIND)
Aandacht KRIJGEN -> GEDRAG CONDITIONEREN STOREND, gedrag (R) waarop AANDACHT (Sr) volgt raakt SNEL GECONDITIONEERD.
Sociale bekrachtiging / verbale conditionering
Leerprincipe
Non-bekrachtiging factoren
Sociale bekrachtiging / verbale conditionering
PP: alle woorden opnoemen die in hem opkomt,
Registratie op band
Elk meervoudig zelfstandig naamword bekrachtigen (hmmm. hmmmmMm)
-> toename van zelfstandige naamwoorden.
BELANG VOOR THERAPEUTISCHE RELATIE.
Secundaire bekrachtigers = omdat ze GELINKD zijn aan de PRIMAIRE BEKRACHTIGER
SOCIALE BEKRACHTIGERS Leerprincipe: een RESPONS neemt toe als hij BEKRACHTIGD WORDT door: AANDACHT GOEDKEURING GOEDKEURENDE GELAATSEXPRESSIE
Beinvloedt door factoren die niets met BEKRACHTIGING TE MAKEN HEEFT
- STATUS EN PRESTIGE - ARTS EN BOUWVAKKER (GEZONDHEID EN BOUWEN)
- VRIENDELIJKHEID
- GESLACHT
Of DE PERSOON die bekrachtigd wordt
- JONGE KINDEREN
- INTERINDIVIDUELE VERSCHILLEN
Selecteren van bekrachtigers
THORNDIKE & SKINNER
selectie
Extrinsiek vs intrinsiek
Thorndike: Bekrachtiger = BELONING
Skinnder: Bekrachtigende eigenschappen liggen niet in stimulus zelf, maar in het EFFECT op het gedrag (toename/afname)
Werkzaamheid = BLACKBOX
- KIND dat zich ziek eet aan snoep - misselijk
- Stickerchart voor volwassenen
Gepersonaliseerde SELECTIE van BEKRACHTIGERS en het liefst MEERDERE
Extrinsieke vs INTRINSIEKE bekrachtiging
Extrinsiek volgt kunstmatig op de behandeling (van BUITEN) - doe X krijg snoepje -> meer X| BEKRACHTIGER DOOFT UIT NADAT DE EXTRINSIEKE BEKRACHTIGER WEGVALT.
Intrinsiek bekrachtiger is natuurlijkerwijs met de HANDELING VERBONDEN - poker = leuk - poker = bekrachtiging.
Negatieve bekrachting nader beschouwd.
DIEGENE die aversieve stimlui toedient -> context worden -> negatieve CR.
Aanbeveling± GEWENST gedrag BEKRACHTIGEN > IPV ONGEWENSTE BESTRAFFEN.
Schema’s bekrachtiging
Continu vs onderbroken (elke R -> Sr),..
Onderbroken
Ratio -
Intervalschema: -
Fixed - sprongsgewijs
Variabel - lineair
Fixed Ratio - gevolg -> tempo reageren versnelt
Fixed Interval - Gevolg : reactie neemt af in dode periode
Variabel ratio - gevolg -> reactie = zeer actief
Variabel - Interval -> middel aantal reacties.
Schema’s -> dieren/mentale beperking/ handicap
Volwassenen niet volledig toepasbaar
Keuzegedrag
Matching LAW
Matching LAW - Klinische relevantie
Mensen hebben MEER KEUZE tss GEDRAGALTERNATIEF (elk gedrag = conditioneergeschiedenis)
Dieren - goed voorspellen -> minder keuzes
AANTREKKELIJKHEID van GEDRAGSALTERNATIEF SPEELT EEN ROL
enter the Matching LAW (Relevante paramters die een KEUZE bepalen)
Gedrag kan VOORSPELD worden adhv de volgende PARAMETERS
- Aantal BEKRACHTIGS
- AARD v.d BEKRACHTIGERS
- Tijdsinterval van TOEDIENING v/d BEKRACHTIGEN
VOORSPELLEN bij mensen - moeilijk in controle houden
MATCHING LAW: KLINISCHE RELEVANTIE
Zelfcontrole: ONGEWENST GEDRAG kan worden GEINHIBEERD:
- De beloning op LANGERE TERMIJN groter te MAKEN!!!!!!!!!!!
- DE onmiddelijke BELONING GERINGER te maken (Antabuse - drank, opiaat samen innemen met ander middel (geen beloning)
- Door TUSSENLIGGENDE BELONINGEN te creeeren. \
Matching law maakt BERIJPELIJK dat GEDRAG AANGELEERD IN RESTRICTIEVE OMGEVING zonder GEDRAGSALTERNATIEVEN kan verdwijnen in een NIEUWE OMGEVING.
UITDOVING
Invloed bekr. schema
continu vs interval
Achterwege laten van BEKRACHTIGER
R -> niet gevolg door +S+ / -S- / * S- | GEDRAG DOOFT UIT.
BV.
Angstremmende medicatie helpt niet meer voldoende (-S-)
Client sociale angst ook angstig in sociale angstig, zelfs als hij op de achtergrond blijft. *S-
Invloed van BEKRACHTINGSSCHEMA op UITDOVING
Continu bekr. responsen = SNELLER UITGEDOOFD (snoepautomaat geld -> geen snoep -> uitdoven)
Gokatuomaat zeer zelden (onderbroken bekr. variabel schema) RESPONS LANGER DOOR en minder makkelijker UITDOVEN
AANGEWEZEN BIJ conditionering TE STARTEN MET CONTINU: daarna over schakelen naar ONDERBROKEN bekrachtiging WAARBIJ het INTERVAL GELEIDELIJK groter WORDT.
UITDOVING - na interval - resistenter t.a.v uitdoving
We moeten heel CONSEQUENT reageren op ongewenst gedrag. ONDERBROKEN BEKR. maak je RESISTENT tegen ONGEWENST GEDRAG.
Agressie inconsistent BEKRACHTIGD worden met AANDACHT.
1.Extinctionburst: PROBLEEMGEDRAG toenemen: poging om alsnog BELONING krijgen die sterk wordt verwacht.
2. Uitdovingsprocedure -> EMO REACTIES OPROEPEN, die ONVERENIGBAAR met uit te doven GEDRAG.
We willen in bed, niet ingaan, slapen op zich, in de weg gaat staan.
Terugkeer van UITGEDOOFD GEDRAG
Bouton
Uitgedoofde OPERANTE RESPONSEN TERUGKEREN indien ALTERNATIEF AANGELERD GEDRAG TIJDENS UITDOVING OOK UITGEDOOFD. -> terugkeer UITGEDOOFD GEDRAG
UITDOVING = NIET AFLEREN
P
Bestraffing skinner nader beschouwd
vb. Skinner + Estes (schema
+ S- Positieve Bestraffing : IETS ONAANGENAAMS TOEVOEGEN. (na bep. gedrag)
- S + Negatieve bestraffing er wordt ONAANGENAAMS WEGGENOMEN.
Bestraffing = GEEN GEDRAGSCONTROLE
Bestraffing = niet per sé afname respons.
Bij dieren - voedsel/drinken -> dood.
Bestraffing: werkt anders dan bekrachtiging
AFH. van hoe de respons gecondtioneerd is. bv.
A Ratten leren op hendel door voedsel
B1 groep 1 uitdoving toegepast (geen voedsel op drukrespons)
B2 Andere groep uitdoving gecombineerd met straf )geen voedsel drukrespons + elektrische respons
10 min
B2 -> minder op handel, na verloop van tijd WEL weer TOENAM.
Aan het einde van de uitdovingsprocedure waren DRUKRESPONSEN B1 en B2 gelijk.
BESTRAFFING = PIJNLIJKE GEDRAGSCONTROLE.
Bestraffing: onderdrukking ONMIDDELIJK NA gedrag INTENSE BESTRAFFING toedienen.
- Milde straf = HABITUATIE -> harder straffen later
Voordelen Bestraffing vs Bekrachtiging
dus combinatie van BEKRACHTIGING + STRAF
Positieve bekrachtiging: gewenst gedrag WEL AANGEGEVEN
Neagtieve bekrachting: geen GEWENST GEDRAG
Combinatie:
DUIDELIJKE BOODSCHAP: doe dit WEL + doe dit NIET
Straf - leidt tijdelijke onderdrukking ongewenst gedrag -> MAAR KAN AANLEREN ALTERNATIEF GEDRAG BEVORDEREN.
Probleem bestraffing
CS = opvoeder \+ UCS = Straf = CR = Angst
Aandacht bekrachtigers v/h storende gedrag
STRAFVOORWAARDEN DUIDELIJK
Aandacht bekrachtigers v/h storende gedrag
Elk gedrag vertoond omwille BEKRACHTIGING\
- BEKRACHTIGINGSCONTINGENTIE
- De kosten van STRAF opwegen tegen de OPBRENGSTEN van de BEKRACHTING -> ander heeft STRAF weinig EFFECT
- Klinisch vb. Automutilatie.
Straf moet zwaarder doorwegen
- BEKRACHTIGER moet ‘LICHTER’ WORDEN GEMAAKT
- STRAF moet ‘zwaarder’ worden gemaakt
STRAFVOORWAARDEN DUIDELIJK
Oorzakelijke band TSS GEDRAG = CONSEQUENTIE = duidelijk (afspraken/consequent)
Reductie PROBLEEMGEDRAG door straffen generaliseert zich naar andere contexten
MAAR KAN TERUG OPTREDEN door DISCRIMINATIEF LEREN.
DISCRIMINATIEF LEREN
SD & S-Delta
SD & CS?
Afleren van ongewenst gedrag
GEDRAG
Bepaalde situatie
SD - leert organisme dat GEDRAG (R) gevolgd wordt door Consequent (Sr)
Mama snoepje?
We hebben net koek gegeten straks avondeten
Maar ik heb kaka gedaan op school -> (snoepje?)
Ik wil snoepje (huilen)
Papa ik heb kaka gedaan snoepje?
Ja tuurlijk
Mag ik er twee tuurljk.
Bij de ene krijg ik A respons de andere krijg ik B respons
Bij DISCRIMINATIEF LEREN niet enkel CONSEQUENT maar ook ANTECEDENTE CONTROLE
-> STIMULUS CONTROLE.
Groen lampje + drukt -> voedsel = SD
Rood lampje + drukt -> geen voedsel = S Delta.
CS ontlokt respons (responsedent) de SD niet.
beiden gaan eraan vooraf.
De SD is de situatie waarin een bep. gedrag AANLEIDING GEEFT tot een BEPAALDE BELONING.
Afleren van ongewenst gedrag:
Veranderen van ongewenst gedrag: gedrag = goed, maar stimuluscontrole = onjuist.
WIJZIGEN van STIMLUSCONTROLE met behoud van de RESPONS wordt FADING genoemd. (meer gedragstherapie)
COMPLEX LEREN
APPROACH - AVOIDANCE CONFLICT
TEMPTATION -HEROISM CONFLICT (JACOBS & SACHS, 1971)
Toevalsleren
Dagelijks leven: handeling ONDER CONTROLE VAN TEGENSTRIJDIGE CONFLICTEN
-APPROACH - AVOIDANCE CONFLICT
Toenaderingsgedrag factoren toe -> tegengestelde respons versterken
De hendel i/d skinnerbox wordt NA de bekrachtigingsfase ONDER STROOM GEZET
Nadering v/d HENDEL versterkt VERMIJDINGSRESPONS, weg v/d HENDEL versterkt de TOENADERINGSRESPONS
= OSCILLEREN, Heen en weer gaan, wordt zelf AVERSIEF
(aarzelen, geen beslissing kunnen maken)
TEMPATION AND HEROISM
Tempation: Positieve gevolgen op de KORTE TERMIJN vs NEGATIEVE GEVOLGEN op de LANGE TERMIJN (roken)
Heroism: NEGATIEVE GEVOLGEN op de KORTE TERMIJN vs POSITIEVE GEVOLGEN OP DE LANGERE TERMIJN
(studeren)
Klinisch: KT + LT goed in KAART BRENGEN
Wat zijn de voordelen van dit gedrag (Bv. gedrag -> welke nadelen?) motivationele gespreksvoering, nadelen en alternatief en gezonder gedrag (veranderne) . Wat zijn de kosten van de nadelen -> veranderen
Voordelen Nadelen
Te Blijven -> V
Te Veranderen < <
TOEVALSLEREN
Duif om de 15 sec bekrachtigen, toevallig gedrag samen met bekr. gek lopen, uitgestrekte nek. Deze manier kan ook bij mensen VREEMD GEDRAG ONTSTAAN (OCS KLACHTEN). In stand gehouden door onderbroken schema.
-> Relevantie: therapeut zelf
Psychotherapeuten handeling kan soms soms toevallig bekrachtend zijn.
Aantal pt. vergerrd zonder therapie, vreemde therapeutische praktijken
Therapeuten dat Bachbloesems werkzaam zijn.
