Leki układu oddechowego Flashcards
LEKI WYKRZTUŚNE
HIPERTONICZNY NaCl - nawadnia i rozrzedza wydzielinę
NIEORGANICZNE I ORGANICZNE ZWIĄZKI JODU - ryzyko zaburzenia funkcji tarczycy
KORZEŃ PRAWOŚLAZU - śluz (kw. galakturonowy, ramnoza, arabinoza) pęczniejący w wodzie z wytworzeniem błon koloidalnych. Osłania błony śluzowe, łagodzi kaszel, zwiększa ilość wydzieliny.
GWAJAFENEZYNA - drażni błonę śluzową żołądka i poprzez n. X daje efekt wykrztuśny. Zwiększa ilość wydzieliny. Ma ośrodkowe działanie uspokajające i miorelaksacyjne.
LEKI MUKOLITYCZNE
MESNA, ACETYLOCYSTEINA, KARBOCYSTEINA, ERDOSTEINA - zmniejszają lepkość rozbijając wiązania disiarczkowe
CUKRY I DEKSTRAN NISKOCZĄSTECZKOWE - osłabienie działań niekowalencyjnych w śluzie, ściąganie wody do drzewa oskrzelowego
MUKOLITYKI PEPTYDOWE :
- DORNAZA ALFA - rozkład DNA
- GELSOLINA i ALFA-CHYMOTRYPSYNA - rozkład filamentów aktynowych
LEKI MUKOKINETYCZNE
SURFAKTANT - obniżenie napięcia powierzchniowego (YM-40461 zwiększa jego wydzielanie):
- pochodzenia zwierzęcego: BERAKTANT, KALFAKTANT, PORAKTANT
- syntetyczne: LUCYNAKTANT
AGONIŚCI B2 - wzrost ruchliwości rzęsek, wydzielania Cl-, wody i mucyny
BROMHEKSYDYNA (aktywny metabolit: AMBROKSOL) - wzrost objętości śluzu i spadek jego lepkości; wzrost wydzielania surfaktantu, poprawa transportu rzęskowego.
MUKOREGULATORY
GKS
antycholinergiki
antybiotyki makrolidowe
ATALUREN
lek korygujący działanie rybosomu
leczenie mukowiscydozy
zapobiega przedwczesnemu zakończeniu translacji białka CFTR
ETEPLIRSEN
leczenie dystrofii mięśniowej Duchenne’a
IWAKAFTOR
leczenie mukowiscydozy u osób z mutacją G551D
potencjalizator białka CFTR - zwiększa przewodnictwo jonów przez kanał
LUMAKAFTOR
razem z IWAKAFTOREM u osób z mutacją F508
Korektor CFTR:
zwiększa liczbę białek CFTR na powierzchni komórki
ogranicza niewłaściwe fałdowanie białka i jego degradację
LEKI PRZECIWKASZLOWE - działające ośrodkowo
Opioidy (Ag R mi): KODEINA, DEKSTROMETORFAN, FOLKODEINA
BUTAMIRAT - ostre napady kaszlu, okres pooperacyjny, profilaktyka przed diagnostyką bronchoskopową
NOCYCEPTYNA (ORFANINA FQ) - endogenny peptyd, agonista receptora opioidopodobnego ORL1. Zmniejsza przepływ Ca++ przez sprzężone z receptorem kanały N
LEKI PRZECIWKASZLOWE - działające obwodowo
Blokowanie receptorów na aferentnych zakończeniach włókien czuciowych z tkanki płucnej.
BENZONATAT - działa na receptory wrażliwe na rozciąganie. Działanie miejscowo znieczulające, zmniejsza skłonność do kaszlu po głębokim wdechu.
MOGUISTEINA - otwiera ATP-zależne kanały K+ zmniejszając reaktywność oskrzeli
LEWODROPROPIZYNA - hamuje przewodzenie przez aferentne włókna C n. X
LEKI ROZSZERZAJĄCE OSKRZELA - B2-agoniści - mechanizm działania
aktywacja B2 -> wzrost cAMP -> stymulacja PKA -> spadek oscylacji Ca++ w mięśniu gładkim -> zahamowanie kinazy lekkich łańcuchów miozynowych -> przewaga rozkurczu nad skurczem
B2 - AGONIŚCI krótko działający
profilaktyka napadów, astma o niewielkim nasileniu
wziewne: ORCYPRENALINA (najmniej selektywny), TERBUTALINA, PIRBUTEROL, BITOLTEROL, SALBUTAMOL, FENOTEROL
doustne: TERBUTALINA, SALBUTAMOL
może pojawić się desensytyzacja (homologiczna - związana z długą stymulacją R lub heterologiczna - niezależna od stymulacji przez ligand) - przełamanie po podaniu GSK zwiększających ilość rec. B2
SALBUTAMOL
mieszanina enancjomerów S i R
LEWOSALBUTAMOL - zawiera tylko enancjomer R, wg obserwacji powoduje mniej działań niepożądanych
B2-AGONIŚCI długo działający
przyjmowane co 12h
podawane z BUDEZONIDEM i wtedy podawane 2x dziennie
SALMETEROL - antagonizuje krótko działających B2-agonistów
FORMOTEROL (szybszy początek działania)
B2-AGONIŚCI ultradługo działający
przyjmowane co 24h
INDAKATEROL - nie antagonizuje krótko działających B2-agonistów i może być z nimi podawany
KARMOTEROL
MILWETEROL
OLODATEROL - stosowany tylko w POChP (samodzielnie)
też mogą wywoływać desensytyzację R B2 - większa śmiertelność u pacjentów z astmą przy monoterapii bez GKS
B2-agoniści łączeni z GKS
SALMETEROL - BUDEZONID
FORMOTEROL - BUDEZONID
KARMOTEROL - BUDEZONID - 2x silniejszy od połączenia z formoterolem
INDAKATEROL - CYKLEZONID
WILANTEROL - FUROINIAN FLUTYKAZONU - może powodować arytmię, z. Cushinga, niewydolność kory nadnerczy, paradoksalny skurcz oskrzeli, zapalenie płuc. Wilanterol jest też stosowany z antagonistą muskarynowym - UMEKLIDYNIUM
ANTAGONIŚCI RECEPTORÓW M3
Krótko działające: IPRATROPIUM, OKSYTROPIUM
Długo działające:
TIOTROPIUM - szybko odłącza się od M2 i powoduje mniej działań niepożądanych; łączony z FORMOTEROLEM, SALMOTEROLEM i INDAKATEROLEM (b)
GLIKOPIROLAN - mniej objawów niepożądanych ze strony układu sercowo-naczyniowego niż TIOTROPIUM; łączony z INDAKATEROLEM (b)
AKLIDYNIUM - szybsze działanie i mniej powikłań niż TIOTROPIUM
UMEKLIDYNIUM - leczenie POChP
Metyloksantyny
KOFEINA - niestosowana terapeutycznie
AMINOFILINA - prolek, połączenie TEOFILINY z etylenodiaminą. Podawana doraźnie
TEOFILINA:
- działa poprzez: niewybiórcze zahamowanie fosfodiesteraz rozkładających AMP, wzrost wydzielania katecholamin, zahamowanie napływu Ca++ do komórki i antagonizm względem R adenozynowych
- zastosowanie: astma, POChP, zapalenie oskrzeli
- działania niepożądane:
+ OUN: ból i zawroty głowy, niepokój, bezsenność, drgawki
+ PP: nudności, wymioty, bóle brzucha, refluks ż-p, zaostrzenie ch. wrzodowej
+ układ krążenia: niedociśnienie, tachykardia, arytmia nadkomorowa
+ zwiększona diureza
- niski indeks terapeutyczny
DOKSOFILINA - bez oddziaływania na receptory adenozynowe i przepływ Ca++. Ma mniej działań niepożądanych od teofiliny.
INHIBITORY FOSFODIESTERAZY TYPU 4
ROLIPRAM - prekursor
CILOMILAST - leczenie POChP
ROFLUMILAST - działa na wszystkie produkty genu PDE4 (A-D)
TOFIMILAST - wziewny
TETOMILAST, OGLEMILAST, APREMILAST - w fazie badań, doustne o mniejszych działaniach niepożądanych
wykazują działania niepożądane właściwe dla klasy: nudności i wymioty
Inne inhibitory PDE
BRL 50481 - hamuje PDE7, zmniejszając aktywację limfocytów T
ORG 9935 - hamuje PDE3
RPL554 i RPL565 - hamują PDE3 i PDE4, mają silniejsze działanie rozszerzające oskrzela
GKS
w astmie (głównie wziewnie)
BEKLOMETAZON - 3-4 x dziennie
BUDEZONID - 2 x dziennie
FLUTYKAZON - 2 x dziennie
CYKLEZONID - 1 x dziennie, prolek, który musi zostać uczynniony przez esterazy płucne
Agoniści receptorów B2 zwiększają translokację kompleksów receptorów GKS z ligandem z cytoplazmy do jądra komórkowego.
Doustnie w ciężkich postaciach astmy stosuje się DEKSAMETAZON, PREDNIZON, PREDNIZOLON
Oporność na GKS
jest związana ze zmniejszeniem stężenia enzymu deacetylazy histonowej (HDAC2) - acetylacja histonów prowadzi do zwiększonej ekspresji genów prozapalnych
TEOFILINA i KURKUMINA są aktywatorami HDAC2 i mogą sprzyjać zwiększeniu wrażliwości tkanek na steroidy.
KROMONY
Stabilizują błonę komórkową mastocytów i hamują przepływ Ca++ do komórki co hamuje uwalnianie mediatorów zapalnych pod wpływem IgE.
KROMOGLIKAN SODU i NEDOKROMIL - aerozole do leczenia astmy o niewielkim nasileniu w profilaktyce napadów duszności (razem z Ag B2 i GKS)
KROMOGLIKAN SODU może być silnym agonistą receptora sprzężonego z białkiem G35.
KWAS LIZOFOSFATYDOWY - naturalny agonista G-PCR35, hamuje przekazywanie sygnału przez IL-13 komórkom nabłonka oskrzelowego (LF T -> Th2) i zmniejsza produkcję chemokin.
LODOKSAMID - krople do oczu wykorzystywane w leczeniu alergicznego zapalenia spojówek.
ZYLEUTON
inhibitor 5-lipoksygenazy
w ustabilizowanej astmie przewlekłej (2x dziennie)
Działania niepożądane:
zwiększenie ilości transaminaz (uszkodzenie wątroby)
objawy neuropsychiatryczne (zaburzenia snu, zmiany w zachowaniu)
