LAB.5 - Analiza surowców glikozydowych Flashcards
Jakie związki są odpowiedzialne za działanie surowców nasercowych?
glikozydy pochodne steranu
Jak działają glikozydy?
- zwiększają siłę skurczu mięśnia sercowego (działanie inotropowe dodatnie)
- skurcze są wolniejsze, ale za to głębsze
- następuje wyrównanie ciśnień w układzie naczyniowym, następstwem czego jest również działanie moczopędne
W jakich rodzinach stwierdzono obecność glikozydów nasercowych?
- głównie w Liliaceae (rodzaje Convallaria i Urginea)
- Ranunculaceae (Adonis i Heleborus)
- Apocynaceae (Nerium, Strophanthus)
- Scrophulariaceae (Digitalis)
- Brassicaceae (Cheiranthus syn. Erysimum)`
Budowa aglikonów glikozydów
pochodne cyklopentanoperhydrofenantrenu posiadające przy C17 5-cio względnie 6-cio członowy pierścień laktonowy
Podział glikozydów ze względu na budowę
Glikozydy z nienasyconym 5-cio członowym pierścieniem laktonowym tworzą grupę glikozydów kardenolidowych (C23), a z nienasyconym laktonowym pierscieniem 6-cio członowym grupę glikozydów bufadienolidowych (C24)
Położenie beta grup - klasyfikacaja
W glikozydach nasercowych grupy laktonowe muszą zawsze znajdować się przy C17 w położeniu β. Aglikony wszystkich glikozydów nasercowych zawierają przy C3 przeważnie w położeniu β grupę hydroksylową
Czym mogą różnić się aglikony?
- liczbą i miejscem położenia dalszych grup hydroksylowych (w niektórych także grup karboksylowych)
- zmiennością podstawnika, którym może być grupa metylową, metoksylowa albo formylowa
- rzadziej obecnością w cząsteczce podwójnego wiązania, względnie konfiguracją pierścieni A, B - w położeniu trans
Liść naparstnicy wełniastej
Digitalis lanatae folium
Digitalis lanata Ehrhart
(Scrophulariaceae) FP IV
Liść naparstnicy purpurowej
Digitalis purpureae folium
Digitalis purpurea L.
(Scrophulariaceae) FP XI
Ziele miłka wiosennego
Adonidis vernalis herba
Adonis vernalis L.
(Ranunculaceae) FP IV
Ziele konwalii
Convallariae herba
Convallaria maialis L.
(Liliaceae) FP IV
Nasienie strofantusa
Strophanthi semen
Strophanthus kombe Oliver
Strophanthus gratus Franchet
(Apocynaceae) FP III
Cebula morska
Scillae bulbus
Urginea maritima Baker
(Liliaceae)
Jakie reakcje dają związki kardenolidowe?
- dehydratacji lub izomeryzacji aglikonu z wytworzeniem systemu chromoforowego
- powstaniu zabarwienia wskutek podstawienia w aktywnej grupie metylenowej nienasyconego pierścienia laktonowego
- wystąpieniu zabarwienia wskutek obecności w heterozydzie części cukrowej, przy czym selektywne znaczenie ma obecność 2-dezoksycukrów
Jakie reakcje dają związki kardenolidowe?
- dehydratacji lub izomeryzacji aglikonu z wytworzeniem systemu chromoforowego
- powstaniu zabarwienia wskutek podstawienia w aktywnej grupie metylenowej nienasyconego pierścienia laktonowego
- wystąpieniu zabarwienia wskutek obecności w heterozydzie części cukrowej, przy czym selektywne znaczenie ma obecność 2-dezoksycukrów
Reakcja Liebermanna-Burcharda
- reakcja układu steranowego
- z bezwodnikiem kwasu octowego i stężonym kwasem siarkowym
- powstaje czerwone zabarwienie, przechodzące w niebieskie
- na skutek dehydratacji i dehydrogenacji powstają barwne jony karbeniowe i połączenia ze sprzężonymi wiązaniami podwójnymi
- nie jest specyficzna dla glikozydów nasercowych
Reakcje ugrupowania laktonowego 5-cio członowego
- Reakcja Bajleta - z alkalicznym roztworem kwasu pikrynowego występuje zabarwienie
pomarańczowe - Reakcja Legala - z roztworem nitroprusydku sodu i wodorotlenku sodu w środowisku pirydyny występuje jasnoczerwone zabarwienie niezbyt trwałe
- reakcji tej nie dają izozwiązki oraz związki kardenolidowe z rozerwanym pierścieniem laktonowym
- Reakcja Keddego - pod wpływem KOH dochodzi do przesunięcia podwójnego wiązania w pierścieniu laktonowym i powstania aktywnego atom wodoru, który może oddysocjować jako proton. Powstały anion tworzy ze związkami wielonitrowymi silnie zabarwione produkty addycji; z alkalicznym roztworem kwasu 3,5-dinitrobenzoesowego powstaje fioletowo-purpurowy anion. Zachodząca w tracie rekacji hydroliza pierścienia laktonowego prowadzi do zaniku barwy w ciągu paru minut
Jakie surowce dają pozytywną reakcję laktonowego ugrupowania 5-cio członowego?
Convallariae herba, Digitalis purpureae folium, Digitalis lanatae foilium, Adonidis vernalis herba, Strophanthi semen
Reakcje części glikonowej
- Reakcja Biala - z roztworem orcyny w 30% kwasie solnym z dodatkiem chlorku żelaza(III) występuje zabarwienie nie zawsze charakterystyczne; służy do odróżniania pentoz od heksoz – powstający w reakcji furfural z pentoz, w obecności chlorku żelaza(III), kondensuje z orcyną
- Reakcja Keller-Kilianiego - z kwasem octowym lodowatym i kwasem siarkowym z dodatkiem chlorku żelaza(III) występuje zabarwienie turkusowoniebieskie, gdy w glikonie znajduje się 2-dezoksycukier
- wykrywanie 2-dezoksycukrów - 3,00 ml roztworu chloroformowego oddestylować w probówce na łaźni do sucha, pozostałość ogrzewać na łaźni wodnej przez 3 minuty z 3,00 ml ksantohydrolu w kwasie solnym. Glikozydy nasercowe posiadające w częsci cukrowej 2-dezoksycukry dają czerwone zabarwienie
Jakie surowce dają pozytywną reakcję części glikonowej?
Digitalis folium, Adonidis herba, Strophanthi (hispidi i kombe) semen
Jak ocenia się wartość terapeutyczną surowców kardiotonicznych?
metodą biologiczną na gołębiach. W metodzie tej określa się aktywność leku, wyrażającą się efektem toksycznym sumy związków kardenolidowych, zawartych w surowcu. Przy tych
oznaczeniach pomija się ilość i działanie poszczególnych składników. Uzyskany wynik wyraża się w jednostkach gołębich (j.g.)
