LAB.5 - Analiza surowców glikozydowych

Question 1

Jakie związki są odpowiedzialne za działanie surowców nasercowych?

Answer 1

glikozydy pochodne steranu

Question 2

Jak działają glikozydy?

Answer 2

• zwiększają siłę skurczu mięśnia sercowego (działanie inotropowe dodatnie)
• skurcze są wolniejsze, ale za to głębsze
• następuje wyrównanie ciśnień w układzie naczyniowym, następstwem czego jest również działanie moczopędne

Question 3

W jakich rodzinach stwierdzono obecność glikozydów nasercowych?

Answer 3

• głównie w Liliaceae (rodzaje Convallaria i Urginea)
• Ranunculaceae (Adonis i Heleborus)
• Apocynaceae (Nerium, Strophanthus)
• Scrophulariaceae (Digitalis)
• Brassicaceae (Cheiranthus syn. Erysimum)`

Question 4

Budowa aglikonów glikozydów

Answer 4

pochodne cyklopentanoperhydrofenantrenu posiadające przy C17 5-cio względnie 6-cio członowy pierścień laktonowy

Question 5

Podział glikozydów ze względu na budowę

Answer 5

Glikozydy z nienasyconym 5-cio członowym pierścieniem laktonowym tworzą grupę glikozydów kardenolidowych (C23), a z nienasyconym laktonowym pierscieniem 6-cio członowym grupę glikozydów bufadienolidowych (C24)

Question 6

Położenie beta grup - klasyfikacaja

Answer 6

W glikozydach nasercowych grupy laktonowe muszą zawsze znajdować się przy C17 w położeniu β. Aglikony wszystkich glikozydów nasercowych zawierają przy C3 przeważnie w położeniu β grupę hydroksylową

Question 7

Czym mogą różnić się aglikony?

Answer 7

1. liczbą i miejscem położenia dalszych grup hydroksylowych (w niektórych także grup karboksylowych)
2. zmiennością podstawnika, którym może być grupa metylową, metoksylowa albo formylowa
3. rzadziej obecnością w cząsteczce podwójnego wiązania, względnie konfiguracją pierścieni A, B - w położeniu trans

Question 8

Liść naparstnicy wełniastej

Answer 8

Digitalis lanatae folium
Digitalis lanata Ehrhart
(Scrophulariaceae) FP IV

Question 9

Liść naparstnicy purpurowej

Answer 9

Digitalis purpureae folium
Digitalis purpurea L.
(Scrophulariaceae) FP XI

Question 10

Ziele miłka wiosennego

Answer 10

Adonidis vernalis herba
Adonis vernalis L.
(Ranunculaceae) FP IV

Question 11

Ziele konwalii

Answer 11

Convallariae herba
Convallaria maialis L.
(Liliaceae) FP IV

Question 12

Nasienie strofantusa

Answer 12

Strophanthi semen
Strophanthus kombe Oliver
Strophanthus gratus Franchet
(Apocynaceae) FP III

Question 13

Cebula morska

Answer 13

Scillae bulbus
Urginea maritima Baker
(Liliaceae)

Question 14

Jakie reakcje dają związki kardenolidowe?

Answer 14

• dehydratacji lub izomeryzacji aglikonu z wytworzeniem systemu chromoforowego
• powstaniu zabarwienia wskutek podstawienia w aktywnej grupie metylenowej nienasyconego pierścienia laktonowego
• wystąpieniu zabarwienia wskutek obecności w heterozydzie części cukrowej, przy czym selektywne znaczenie ma obecność 2-dezoksycukrów

Question 15

Jakie reakcje dają związki kardenolidowe?

Answer 15

• dehydratacji lub izomeryzacji aglikonu z wytworzeniem systemu chromoforowego
• powstaniu zabarwienia wskutek podstawienia w aktywnej grupie metylenowej nienasyconego pierścienia laktonowego
• wystąpieniu zabarwienia wskutek obecności w heterozydzie części cukrowej, przy czym selektywne znaczenie ma obecność 2-dezoksycukrów

Question 16

Reakcja Liebermanna-Burcharda

Answer 16

• reakcja układu steranowego
• z bezwodnikiem kwasu octowego i stężonym kwasem siarkowym
• powstaje czerwone zabarwienie, przechodzące w niebieskie
• na skutek dehydratacji i dehydrogenacji powstają barwne jony karbeniowe i połączenia ze sprzężonymi wiązaniami podwójnymi
• nie jest specyficzna dla glikozydów nasercowych

Question 17

Reakcje ugrupowania laktonowego 5-cio członowego

Answer 17

• Reakcja Bajleta - z alkalicznym roztworem kwasu pikrynowego występuje zabarwienie
  pomarańczowe
• Reakcja Legala - z roztworem nitroprusydku sodu i wodorotlenku sodu w środowisku pirydyny występuje jasnoczerwone zabarwienie niezbyt trwałe
  
  • reakcji tej nie dają izozwiązki oraz związki kardenolidowe z rozerwanym pierścieniem laktonowym
• Reakcja Keddego - pod wpływem KOH dochodzi do przesunięcia podwójnego wiązania w pierścieniu laktonowym i powstania aktywnego atom wodoru, który może oddysocjować jako proton. Powstały anion tworzy ze związkami wielonitrowymi silnie zabarwione produkty addycji; z alkalicznym roztworem kwasu 3,5-dinitrobenzoesowego powstaje fioletowo-purpurowy anion. Zachodząca w tracie rekacji hydroliza pierścienia laktonowego prowadzi do zaniku barwy w ciągu paru minut

Question 18

Jakie surowce dają pozytywną reakcję laktonowego ugrupowania 5-cio członowego?

Answer 18

Convallariae herba, Digitalis purpureae folium, Digitalis lanatae foilium, Adonidis vernalis herba, Strophanthi semen

Question 19

Reakcje części glikonowej

Answer 19

• Reakcja Biala - z roztworem orcyny w 30% kwasie solnym z dodatkiem chlorku żelaza(III) występuje zabarwienie nie zawsze charakterystyczne; służy do odróżniania pentoz od heksoz – powstający w reakcji furfural z pentoz, w obecności chlorku żelaza(III), kondensuje z orcyną
• Reakcja Keller-Kilianiego - z kwasem octowym lodowatym i kwasem siarkowym z dodatkiem chlorku żelaza(III) występuje zabarwienie turkusowoniebieskie, gdy w glikonie znajduje się 2-dezoksycukier
• wykrywanie 2-dezoksycukrów - 3,00 ml roztworu chloroformowego oddestylować w probówce na łaźni do sucha, pozostałość ogrzewać na łaźni wodnej przez 3 minuty z 3,00 ml ksantohydrolu w kwasie solnym. Glikozydy nasercowe posiadające w częsci cukrowej 2-dezoksycukry dają czerwone zabarwienie

Question 20

Jakie surowce dają pozytywną reakcję części glikonowej?

Answer 20

Digitalis folium, Adonidis herba, Strophanthi (hispidi i kombe) semen

Question 21

Jak ocenia się wartość terapeutyczną surowców kardiotonicznych?

Answer 21

metodą biologiczną na gołębiach. W metodzie tej określa się aktywność leku, wyrażającą się efektem toksycznym sumy związków kardenolidowych, zawartych w surowcu. Przy tych
oznaczeniach pomija się ilość i działanie poszczególnych składników. Uzyskany wynik wyraża się w jednostkach gołębich (j.g.)