kronik ishal ve malabsorbsiyon Flashcards
ishal nedir?
ishaL:
*defekasyon sıklığında artış (günde 3 kereden fazla)
*gayta miktarının günde 200 gramdan fazla olması
*gayta kıvamının azalmasıdır.
*ishal koruyucu bir mekanizmadır, akut dönemde yararlıdır ama kronikleştiğinde zararlıdır.
*2 temel mekanizması vardır: sıvı sekresyonunda artış ve sıvı absorbsiyonunda azalma (ve motilite artışı)
Akut ishalin majör nedenleri?
*toksinler
*ilaçlar
*sitokinler
*hormonlar
Osmotik diyare ve sekretuvar diyare farkları?
*Osmotik diyare: emilmeyen, ozmotik olarak aktif maddelerin alımıyla olur. açlıkta düzelir. 24 saatlik dışkı volümü 1 litrenin altındadır. fekal ozmotik gap artmıştır. dışkı sulu ve yağlıdır. fekal ph genellikle düşüktür (<5)
*sekretuar diyare: elektrolit transportunu etkileyen durumlarda olur. açlıkta düzelmez. günde 1 litreden fazla volümlü sıvı gayta. osmotik gap <50 dir. fekal ph normaldir. hipokalemi ve hiponatremi vardır.
Osmotik diyare nedenleri?
*laksatifler, antiasitler, sorbitol
*maldigestion: kısa barsak sendromu, postgastrektomi, disakkaridaz eksikliği
*malabsorbsiyon: çölyak
Sekretuar ishal nedenleri?
*klasik örneği koleradır.
*ilaçlar, laksatif kullanımı, bakteriyel toksinler, viral enfeksiyonlar
*İBH: ülseratif kolit, crohn
*nöroendokrin tümörler: gastrinoma
*kolon kanseri
İshale ne zaman kronik deriz?
4 haftadan uzun sürdüğünde kronik ishaldir.
İshalin patofizyolojik sınıflaması nasıldır?
*ozmotik ishal
*sekretuar ishal
*yağlı (malabsorbtif) ishal
*inflamatuvar ishal
Akut ishal en sık neden olur?
Enfeksiyonlara bağlı olur, çoğunlukla 1 haftadan kısa sürer. Persistan olanlarda giardi, cryptosporidiosis, yersinia düşünebiliriz.
Kronik ishalin en sık nedenleri?
İBS, İBH, malabsorbsiyon (çölyak, laktoz intoleransı), kronik enfeksiyon.
*gelişmiş ülkelerde İBS ilk sıradayken, gelişmekte olan ülkelerde kronik enfeksiyonlar ön plandadır.
10 tane kronik ishal nedeni say.
*laksatif abuse
*post kolesistektomi
*İBH (ülseratif kolit, crohn)
*vaskülitler
*ilaçlar
*motilite bozuklukları (hipertiroidi, İBS, diabetik otonomik nöropati)
*nöroendokrin tümörler (gastrinoma, medullar tiroid ca)
*addison hastalığı
*malabsorbsiyon nedenler, (çölyak, laktoz intoleransı)
İshal yapan ilaçlar?
*alfa glukozidaz inhibitörleri
*biguanidler (metformin)
*altın tuzları
*kolşisin
*tirozin kinaz inhibitörleri
*kemoterapötikler
*laksatifler
*antibiyotikler
*nsaid
*levotiroksin
*statinler, gemfibrozil
*furosemid
İnflamatuvar ishal nedenleri?
*İBH: ülseratif kolit, crohn, divertikülit
*infeksiyöz hastalıklar: psödomembranöz kolit, invaziv bakteriyel enfeksiyonlar (tbc gibi), ülserasyon yapan viral inf. (cmv, hsv)
Kolesistektomi sonrası ishal neden olur tedavisi nedir?
Kolona aşırı safra asidi ulaşması ile olur, çoğu zaman kendi kendine düzelir. Genellikle safra asidi bağlayan kolestiramine iyi cevap verir.
İshalle gelen hastada ne zaman endoskopik inceleme yapılır?
*akut sulu ishalli hastalarda endoskopik tetkik gerekmez.
*akut inflamatuar ishalli hastaya rektosigmoidoskopi yapılabilir.
*3 haftadan uzun süren kanlı mukuslu dışkılaması olan hastaya kolonoskopi yapılır.
*steatoresi olan hastaya üst gis endoskopi de yapılır.
Zollinger ellison sendromu nedir?
Son derece ender görülen ve insanda mide asidinin aşırı pik yapması olarak tanımlanabilir. Pankreasin non-beta hücre kaynaklı tümörü nedeniyle artan gastrik asit sekresyonu sonucu gelişir. Bu insanların sürekli olarak bir proton pompa inhibitörü kullanması lazımdır. Proton pompa inhibitörlerinden pantoprazol kullanılabilir.
Hastada malabsorbsiyon gelişme riskini arttıran faktörler nelerdir?
*intestinal sistemi etkileyen medikal tedaviler
*aşırı laksatif kullanımı
*aşırı antibiyotik kullanımı
*intestinal cerrahiler
*aşırı alkol kullanımı
*intestinal parazit insidansı yüksek bölgelere seyahat
Malabsorbsiyon kliniği?
*çoğunlukla erken dönemlerde ibs nu andırır tarzda: aşırı gaz, karında şişlik
*kronik ishal
*açık renkli, bol mikarda, yağlı, kötü kokulu gayta (steatore)
*iştah iyi olmasına rağmen kilo kaybı
*ödem
*anemi (demir ve b12 eks)
*kanama bozuklukları
*nörolojik bozukluklar
Sık görülen malabsorbsiyon hastalıkları?
*laktoz intoleransı
*çölyak hastalığı
*kronik pankreatit
*İBH (crohn)
*kısa barsak sendromu
*ince barsakta bakteri aşırı çoğalması
*whipple hastalığı
Whipple hastalığı nedir?
Whipple hastalığı (WH) Tropheryma Whipplei (TW) isimli bir bakteriyel ajanın etken olduğu enfeksiyoz bir hastalıktır. Hastalar sıklıkla karın ağrısı, ishal ve kilo kaybı şikayeti ile başvurur. Sıklıkla tanı ince barsaklardan alınan biyopsinin histopatolojik incelemesi esnasında yapılan periodic acid-Schiff (PAS) boyaması ile konur. Nadir görülen bir hastalık olduğundan tanıda sık hatırlanmaz. Tedavisinde uzun dönem antibiyotik verilir.
Malabsorbsiyonun olası komplikasyonları?
*anemi
*safra taşı
*böbrek taşı
*osteoporoz ve osteopeni
*malnutrisyon ve vitamin eksiklikleri
Ülseratif kolitten bahset?
*sadece kolon, daima rektum tutulur.
*tutulum diffüzdür.
*mukoza ve submukozada inflamasyon, yüzeyel ülserler, kript atrofisi olur.
*sık ve az miktarda kanlı diyare, anemi, tenezm, nadiren sol alt kadranda karın ağrısı, sigara semptomları azaltır.
*genellikle pANCA pozitiftir.
*endoskopide diffüz vaskülarite kaybı, mukozal ödem, frajilite, hiperemi,yüzeyel erozyon ve ülserler, kronik dönemde mukozal atrofi ve psödopolipler
Ülseratif kolitte ekstraintestinal belirtiler nelerdir?
*göz, cilt ve eklem bulguları olabilir. sklerozan kolanjit tipiktir.
Ülseratif kolit komplikasyonları nelerdir?
*perforasyon
*toksik megakolon
*masif gis kanaması
*ilaç tedavisine direnç gelişim
*kolon ca gelişme riski ülseratif kolitte daha fazladır.
Crohn hastalığından bahset.
*tüm gis tutulabilir (ağızdan anüse kadar). en sık tutulum terminal ileum tutulumudur.
*tutulum segmenterdir.
*transmural (tüm katmanları tutar) ve lenfosit ağırlıklı inflamasyon, fokal lenfoid hiperplazi, nonkazeifiye granülom, en erken lezyon aftöz ülserasyon daha sonra derin ülserasyon, fibrozis.
*kansız diyare, karın ağrısı, malabsorbsiyon bulguları vardır. karın ağrısı sağ alt kadranda sıktır.
*sigara semptomları arttırır.
*ASCA genellikle pozitiftir.
Crohn da ekstraintestinal belirtiler nelerdir?
*göz cilt ve eklem bulguları olabilirç
*kolelitiazis tipiktir.
Crohn hastalığının komplikasyonları nelerdir?
*obstrükisyon ve fistülizasyon ön plandadır.
*striktür, abse, perianal hastalık, nutrisyonel bozukluklar olur.
İnflamatuar barsak hastalıklarının tedavisi?
- antiinflamatuar ilaçlar: hafif orta olgularda aminosalisilatlar kullanılır. ağır olgularda kortikosteroidler kullanılır.
- immünomodülatörler: anti tnf alfa ilaçlar
- yaşam tarzı değişiklikleri: sigara bırakılacak, beslenmeye dikkat, stresi azalt.
İrritable barsak sendromu nedir?
*toplumda yaygın olan ve kadınlarda daha sık görülen genç yaşların fonksiyonel hastalığıdır.
*başlangıç yaşı genellikle <35 tir.
*barsak alışkanlıklarında değişiklik, karın ağrısı ve şişkinlikle gider.
*reflüden sonra 2. en sık gis hastalığıdır.
*kronik ve stabildir, ilerleyici değildir.
İBS nun patofizyolojisinde neler olduğu düşünülüyor?
*stres
*mikrobiyata
*motilite artışı
*genetik faktörler
*visseral sensitizasyon ve hipersensitivite
*postenfeksiyöz
*psikolojik
İBS tanı kriterleri?
- rekürren karın ağrısı veya rahatsızlık hissi
- semptomların başlangıcı en az 6 ay önce olmalı
- son 3 ay içinde ayda en az 3 gün:
*defekasyonla karın ağrısının hafiflemesi
*gayta sıklığının değişmesi
*gayta şeklinin değişmesi (bu 3 kriterin en az 2 si olmalı)
İBS destekleyici kriterleri nelerdir?
*anormal defekasyon sıklığı
*anormal gayta şekli
*fazla ıkınma
*tenezm
*mukus çıkarma
*şişkinlik
İBS tedavisi?
*iyi hasta hekim ilişkisi
*semptomatik tedavi verilir, zaten yaş ilerledikçe semptomların sıklığı ve şiddeti genellikle azalır.
*şikayetleri arttıran yiyecekler kısıtlanabilir.
