kc fonksiyon testleri bozuklukları Flashcards
KCFT bize neyi gösterir?
*kc in fonksiyonunu değil, sağlığını gösterir ama kc i sağlam olanlarda da bozuk olabilir.
KCFT nelerdir?
*enzimler: ALT, AST, ALP, GGT
*bilirubinler
*albumin, protrombin zamanı
Toplumda AST ALT yüksekliğinin en sık nedeni nedir?
karaciğer yağlanması
KCFT bozukluğu olan hastada anamnezde neleri sorgulamalıyız?
*ilaç: reçeteli, reçetesiz, bitkisel
*kimyasal madde (kurşun toksikasyonu vb)
*alkol
*parenteral bulaş
*fekal-oral bulaş: seyahat, kontamine gıda, direkt temas
*enzim yüksekliğinin süresi hepatitlerde 6 aydan sonra kronikleşti deriz, nash veya toksik durumlarda 2-3 ay sonra kronikleşti deriz.)
*semptomlar: hepatitte; artralji, miyalji, sarılık. kolanjitte; ateş, sağ üst kadran ağrısı, sarılık gibi.
KCFT bozukluğu görüp FM yaptığımızda ne görebiliriz?
hastada eğer siroz gelişmemişse FM bulgusu yoktur.
*kas atrofisi
*spider nevüs, palmar eritem, jinekomasti, kaput medusa vb.
*dupuytren kontraktürü, parotis glandı büyümesi, testiküler atrofi (daha çok alkolik sirozda)
*virschow nodu, sister mary joseph nodu (abdominal malignitelerde olurlar)
*juguler venöz dolgunluk
*asit
*asit olmaksızın sağ plevral efüzyon
Juguler venöz dolgunluk varlığında ne düşünürüz?
*sağ kalp yetmezliği düşünürüz bu da hepatik venöz konjesyon yapar.
Virschow nodülü nedir?
*mide ve pankreas kanserleri gibi abdominal bir malignite yayılarak sol supraklaviküler lenf nodlarının büyümesinde neden olabilir.
Sister mary joseph nodülü nedir?
*mide, over, kolon, rektum veya pankreas tümörlerinin metastazına ikincil umblikulusta ele gelen deri altı kitledir.
Hepatosellüler harabiyeti gösteren testler?
*AST
*ALT
(ALT karaciğere daha spesifiktir. Rabdomiyoliz, MI gibi durumlarda AST yükselebilir.)
Kolestazı gösteren testler?
*ALP
*GGT
(GGT daha spesifik)
Karaciğerin sentez fonksiyonunu gösteren testler?
*protrombin zamanı
*albumin
AST ALT nin belirgin yükselişi bize ne düşündürür?
*viral, toksik, iskemik, otoimmün HEPATİT.
AST/ALT 2 den büyükse yani AST ALT ye göre çok daha fazla yükselmişse ne düşünürsün?
*alkolik kc hastalığı
*toksik hepatit
*wilson
*iskemik hepatit
*siroz
ALT AST ye göre çok daha fazla yükselirse ne düşünürsün?
*kronik hepatit düşünürüm. parankim hastalıklarında alt daha ön planda yükselir.
Daha önce ALT si yüksek kronik hepatitli hastanın AST si öne geçerse ne düşünürsün?
*hastada fibrozis ve siroz gelişiyor diye düşünürüm.
ALT ve AST nin belirgin arttığı durumlar?
*akut viral hepatit
*toksik hepatit
*akut kc iskemisi
*akut sağ kalp yetmezliği
*akut biliyer obstrüksiyon
Akut hepatit B markerları?
*HbsAg +
*Anti-HbcIgM +
*HbeAg +
*HBVDNA +
Kronik hepatit B markerları?
*HbsAg +
*AntiHbcIgG +
*HbeAg +
*HBVDNA +
Hangi sistemik hastalıklarda aminotransferazları yüksek görebiliriz?
*kc in doğrudan tutulumu
*nonspesifik reaktif hepatit
*kc yağlanması
*gaucher hastalığı, tbc, metabolik hastalıklar
*granülomatöz hepatit
*ilaç etkisi: toksik hepatit
*malign hastalıklar (lenfoma gibi)
*infiltratif hastalıklar: amiloidoz gibi
*kvc hastalıkar: sağ kalp yetmezliği gib
*romatolojik hastalıklar: RA, SLE, SS, sjögren
*infeksiyonlar: streptokok, stafilokok, tbc, shigella, covid, gonokok…
Hafif, kronik serum aminotransferaz yüksekliğine nasıl yaklaşırsın?
*hafif kronik derken: değer 250 den düşük, süre 6 aydan uzun.
Adım 1:
*tedavileri, ilaç kullanımını sorgularım.
*alkol kullanımı denetlerim zaten ast altden fazla yükselmişse alkole bağlı kc hastalığı düşünürüm.
*yağlı kc yönünden değerlendiririm zaten ast/alt < 1 ise yağlı kc düşünürüm. USG çekerim. USG de kc parankim ekzojenitesini artmış görürüm.
Adım 2:
*kas hastalıklarını ekarte ederim. (CK, aldolaz) bakarım.
*tiroid hastalığını ekarte ederim.
*çölyak hastalığını ekarte ederim. (özellikle diyare ve açıklanamayan dea varsa.) anti endomisiyal IgA ve anti doku transglutaminaz IgA bakarım.
Adım 3:
*az görülen kc hastalıklarını düşünürüm.
*otoimmün hepatit: kadın cinsiyet, otoimmün hastalık hikayesi. protein elektroforezi yap ana sma bak.
*wilson hastalığı, seruloplazmin bak, 24 saatlik idrarda bakır bak.
*alfa 1 antitripsin eksikliği düşün özellikle amfizemli genç hastalarda. fenotip bak.
*hemokromatozis taraması yaparım.
Adım 4:
*nedeni hala bulamadıysan: enzim yükseklikleri 2 kattan düşükse takip et, 2 kattan yüksekse bx yap.
Kolestaz düşünüyorsan hangi testleri istersin?
*alkalen fosfataz (ALP)
*gama glutamil transpeptidaz (GGT)
*5 nükleotidaz
*lösin aminopeptidaz
(son 2 si klinikte pek kullanılmaz.)
Biliribun yüksekliğinde ne düşünürsün?
*normali: 0.1-1.0 mg/dL dir
*azalmış hepatik klirense bağlı yükselirler.
*kc hastalıklarının çoğunda ılımlı yükseklik olur.
*belirgin yükseliş varsa: ekstra ve intrahepatik kolestaz, hepatit, kalıtsal hiperbilirubinemiler düşünülür.
Hastanın PT si yüksek çıktı, kc de mi sorun var safra da mı nasıl anlarsın?
*hastaya vit K verirsin eğer düzelirse emilim bozukluğudur faktör 2 7 9 10 emilemiyordur yani obstrüksiyon vardır deriz.
*vit K verince düzelmezse kc de sorun vardır deriz.
Hastanın albümin düşüklüğü bize ne düşündürür?
*kronik kc yetmezliği aklımıza gelir.
*bunun dışında: nefrotik sendrom. protein kaybettiren enteropati, vasküler kaçak, malignansi, inflamatuar hastalıklar.
