kc fonksiyon testleri bozuklukları Flashcards
KCFT bize neyi gösterir?
*kc in fonksiyonunu değil, sağlığını gösterir ama kc i sağlam olanlarda da bozuk olabilir.
KCFT nelerdir?
*enzimler: ALT, AST, ALP, GGT
*bilirubinler
*albumin, protrombin zamanı
Toplumda AST ALT yüksekliğinin en sık nedeni nedir?
karaciğer yağlanması
KCFT bozukluğu olan hastada anamnezde neleri sorgulamalıyız?
*ilaç: reçeteli, reçetesiz, bitkisel
*kimyasal madde (kurşun toksikasyonu vb)
*alkol
*parenteral bulaş
*fekal-oral bulaş: seyahat, kontamine gıda, direkt temas
*enzim yüksekliğinin süresi hepatitlerde 6 aydan sonra kronikleşti deriz, nash veya toksik durumlarda 2-3 ay sonra kronikleşti deriz.)
*semptomlar: hepatitte; artralji, miyalji, sarılık. kolanjitte; ateş, sağ üst kadran ağrısı, sarılık gibi.
KCFT bozukluğu görüp FM yaptığımızda ne görebiliriz?
hastada eğer siroz gelişmemişse FM bulgusu yoktur.
*kas atrofisi
*spider nevüs, palmar eritem, jinekomasti, kaput medusa vb.
*dupuytren kontraktürü, parotis glandı büyümesi, testiküler atrofi (daha çok alkolik sirozda)
*virschow nodu, sister mary joseph nodu (abdominal malignitelerde olurlar)
*juguler venöz dolgunluk
*asit
*asit olmaksızın sağ plevral efüzyon
Juguler venöz dolgunluk varlığında ne düşünürüz?
*sağ kalp yetmezliği düşünürüz bu da hepatik venöz konjesyon yapar.
Virschow nodülü nedir?
*mide ve pankreas kanserleri gibi abdominal bir malignite yayılarak sol supraklaviküler lenf nodlarının büyümesinde neden olabilir.
Sister mary joseph nodülü nedir?
*mide, over, kolon, rektum veya pankreas tümörlerinin metastazına ikincil umblikulusta ele gelen deri altı kitledir.
Hepatosellüler harabiyeti gösteren testler?
*AST
*ALT
(ALT karaciğere daha spesifiktir. Rabdomiyoliz, MI gibi durumlarda AST yükselebilir.)
Kolestazı gösteren testler?
*ALP
*GGT
(GGT daha spesifik)
Karaciğerin sentez fonksiyonunu gösteren testler?
*protrombin zamanı
*albumin
AST ALT nin belirgin yükselişi bize ne düşündürür?
*viral, toksik, iskemik, otoimmün HEPATİT.
AST/ALT 2 den büyükse yani AST ALT ye göre çok daha fazla yükselmişse ne düşünürsün?
*alkolik kc hastalığı
*toksik hepatit
*wilson
*iskemik hepatit
*siroz
ALT AST ye göre çok daha fazla yükselirse ne düşünürsün?
*kronik hepatit düşünürüm. parankim hastalıklarında alt daha ön planda yükselir.
Daha önce ALT si yüksek kronik hepatitli hastanın AST si öne geçerse ne düşünürsün?
*hastada fibrozis ve siroz gelişiyor diye düşünürüm.
ALT ve AST nin belirgin arttığı durumlar?
*akut viral hepatit
*toksik hepatit
*akut kc iskemisi
*akut sağ kalp yetmezliği
*akut biliyer obstrüksiyon
Akut hepatit B markerları?
*HbsAg +
*Anti-HbcIgM +
*HbeAg +
*HBVDNA +
Kronik hepatit B markerları?
*HbsAg +
*AntiHbcIgG +
*HbeAg +
*HBVDNA +
Hangi sistemik hastalıklarda aminotransferazları yüksek görebiliriz?
*kc in doğrudan tutulumu
*nonspesifik reaktif hepatit
*kc yağlanması
*gaucher hastalığı, tbc, metabolik hastalıklar
*granülomatöz hepatit
*ilaç etkisi: toksik hepatit
*malign hastalıklar (lenfoma gibi)
*infiltratif hastalıklar: amiloidoz gibi
*kvc hastalıkar: sağ kalp yetmezliği gib
*romatolojik hastalıklar: RA, SLE, SS, sjögren
*infeksiyonlar: streptokok, stafilokok, tbc, shigella, covid, gonokok…
Hafif, kronik serum aminotransferaz yüksekliğine nasıl yaklaşırsın?
*hafif kronik derken: değer 250 den düşük, süre 6 aydan uzun.
Adım 1:
*tedavileri, ilaç kullanımını sorgularım.
*alkol kullanımı denetlerim zaten ast altden fazla yükselmişse alkole bağlı kc hastalığı düşünürüm.
*yağlı kc yönünden değerlendiririm zaten ast/alt < 1 ise yağlı kc düşünürüm. USG çekerim. USG de kc parankim ekzojenitesini artmış görürüm.
Adım 2:
*kas hastalıklarını ekarte ederim. (CK, aldolaz) bakarım.
*tiroid hastalığını ekarte ederim.
*çölyak hastalığını ekarte ederim. (özellikle diyare ve açıklanamayan dea varsa.) anti endomisiyal IgA ve anti doku transglutaminaz IgA bakarım.
Adım 3:
*az görülen kc hastalıklarını düşünürüm.
*otoimmün hepatit: kadın cinsiyet, otoimmün hastalık hikayesi. protein elektroforezi yap ana sma bak.
*wilson hastalığı, seruloplazmin bak, 24 saatlik idrarda bakır bak.
*alfa 1 antitripsin eksikliği düşün özellikle amfizemli genç hastalarda. fenotip bak.
*hemokromatozis taraması yaparım.
Adım 4:
*nedeni hala bulamadıysan: enzim yükseklikleri 2 kattan düşükse takip et, 2 kattan yüksekse bx yap.
Kolestaz düşünüyorsan hangi testleri istersin?
*alkalen fosfataz (ALP)
*gama glutamil transpeptidaz (GGT)
*5 nükleotidaz
*lösin aminopeptidaz
(son 2 si klinikte pek kullanılmaz.)
Biliribun yüksekliğinde ne düşünürsün?
*normali: 0.1-1.0 mg/dL dir
*azalmış hepatik klirense bağlı yükselirler.
*kc hastalıklarının çoğunda ılımlı yükseklik olur.
*belirgin yükseliş varsa: ekstra ve intrahepatik kolestaz, hepatit, kalıtsal hiperbilirubinemiler düşünülür.
Hastanın PT si yüksek çıktı, kc de mi sorun var safra da mı nasıl anlarsın?
*hastaya vit K verirsin eğer düzelirse emilim bozukluğudur faktör 2 7 9 10 emilemiyordur yani obstrüksiyon vardır deriz.
*vit K verince düzelmezse kc de sorun vardır deriz.
Hastanın albümin düşüklüğü bize ne düşündürür?
*kronik kc yetmezliği aklımıza gelir.
*bunun dışında: nefrotik sendrom. protein kaybettiren enteropati, vasküler kaçak, malignansi, inflamatuar hastalıklar.
Child-Pugh sınıflaması?
*siroz hastalarında başka nedenlerle cerrahi yapılması gerektiğinde mortaliteyi belirlemek için yapılmış skorlamadır.
-total bilirubin (mg/dl)
-albumin (g/dl)
-protrombin zamanı (s)
-assit
-hepatik ensefalopati
değerlendirilir.
MELD skoru nedir?
*kc transplantasyonu adayları arasında önceliği belirlemek için kullanılır. MELD skoru 15 ve üzeri olan hastalarda transplantasyon düşünülmelidir. max skor 40 olabilir. Hastada HCC gelişimi otomatik olarak hastayı üst sıralara taşır (doğrudan 22 puan)
-bilirubin
-INR
-kreatinin
değerlendirilir.
