gis kanamalarına yaklaşım Flashcards
Üst gis kanamalarından bahset.
*treitz ligamenti üstü kanamalardır. (özofagus, mide, duodenum)
*en sık nedeni: peptik ülserdir.
*en şiddetli ve en mortal nedeni özefagus ve mide varisleridir.
*lezyonun kanama hızına ve lokalizasyonuna bağlı olarak hematemez, hematokezya(nadir) ve melena olarak prezente olur.
*üst gis kanamalarda barsak sesleri artmıştır, bun/kreatinin oranı artmıştır.
Treitz ligamenti nerede yer alır?
*dudoenojejunal bileşkede yer alır.
*diğer adı ligamentum suspensorum duodenidir.
Alt gis kanamalarından bahset.
*treizt ligamenti altı kanamalardır. (jejunum, ileum, kolon, rektum)
*en sık nedeni anal hemoroid ve anal fissürdür.
*en ciddi durum en masif kanama yapan divertiküllerdir.
*70 yaşın üzerinde en sık ciddi kanama anjiodisplazidir.
*melena (nadiren) ve hematokezya olur.
*alt gis kanamalarda barsak sesleri normaldir, bun/kreatinin oranı normaldir.
Hem üst hem alt gis kanamasına yol açan nedenler?
*vasküler anomlaliler: CREST sendromu, anjiodisplazi, arteriovenöz malformasyonlar
*amiloidoz
*neoplazmlar
*hematolojik hastalıklar: TTP, DIC, lösemi, HSP, hemofili
*elastik doku hastalıkları: ehler danlos sendromu gibi
*arteriel enterik fistüller
Nazogastrik aspiratta kan görürsen ne düşünürsün?
*kesinlikle üst gis kanama bulgusudur ama olmaması da üst gis kanamasını ekarte ettirmez.
Gis kanamasıyla gelen hastaya ilk yaklaşımda neler düşünürsün?
*gerçekten gis kanaması mı?
*aciliyeti nedir, hemodinamik tablo nasıl?
*hasta riskli grupta mı?
*etyoloji ne?
Hastada volüm eksikliği bulguları nelerdir?
*hipotansiyon (KB<100 mmhg)
*taşikardi (nabız > 100/dk)
*filiform nabız
*soğuk terleme
*periferin soluk ve soğuk olması
*baş dönmesi
*göz kararması
*ortostatik hipotansiyon
*şok
Hematemez nedir?
*ağızdan kırmızı renkli veya kahve telvesi renginde kanama olmasıdır. Kusulur ve ya dışkı ile de çıkarılabilir hematemez.
Melena nedir?
*koyu renkli kötü kokulu dışkı. 50 ml ve üstü üst gis kanamada dışkıda melena olur. duodenal ülser kanamalarında 8 saat içinde kan tamamen siyahlaşır.
Hematokezya nedir?
*parlak kırmızı renkte dışkılamadır. alt gis kanamalarında görülür. üst gis kanamalarında eğer kanama 1000 ml üstündeyse hematokezya görülebilir.
Akut gelişen kanama miktarına göre gelişen bulgular?
*500 cc den azsa hiçbir klinik bulgu oluşmaz. (yüzde 10 dan az)
*500-1000cc (yüzde 10-20) taşikardi, minimum ortostatik bulgular olabilir.
*1000-1500 cc (yüzde 20-30) belirgin ortostatik bulgular gelişir.
*1500-2000cc (yüzde 30-40) şok tablosu gelişir.
*2000 ccden fazla (yüzde 40 tan fazla) ağır hipovolemik şok gelişir, masif kanama vardır.
GİS kanamayla gelen hastalarda yüksek riskli hastalar kimlerdir?
*65 yaş üstündeki hastalar
*önemli eşlik eden hastalığı olanlar (konjestif kalp yetmezliği, KOAH, kronik renal yetmezlik, maligniteler)
*koagülopati
*immünsüpresifler
*kanamanın tekrarlanması
*kanamanın şiddetli olması (volüm eksikliği bulguları ve şok bulguları)
*endoskopik özellikler (arteriel fışkırır tarzda kanama, sızıntı tarzında kanama)
*varis kanamasının olması
Üst GİS kanama nedenleri?
*peptik ülser hastalığı (yüzde 40-50) (mide, duodenum ülserleri)
*hemorajik gastrit (NSAİİ, alkol, stres, kemoterapi)
*özefago gastrik varisler
*portal gastropati
*GÖRH na bağlı gelişen özefajit ve özefageal ülserler (barret ülserleri)
*diğer özofajitler
*mallory weiss yırtığı
*özefagus mide ca
*aort anevrizması
GİS kanaması ile gelen hastayı yatırdın acilde, takibinde nelere bakarsın?
*nabız, tansiyon
*tilt testi
*klinik bulgular: solukluk, terleme, susuzluk, mental durum, kilo kaybı
*nazogastrik irritasyon
*saatlik diürez takibi
*hemogram takibi
Varis dışı üst gis kanamalarında kullandığımız sınıflama yöntemi nedir?
Forest Sınıflamasıdır.
1. aktif kanayan ülser:
a. fışkırma
b. sızma
2. aktif kanamayan ülser:
a. görünen damar
b. yapışık pıhtı
c. düz pigmente spot
3. temiz ülser tabanı
Mallory weiss yırtığı nedir?
*özellikle alkoliklerde bulantı kusmanın çok olduğu zamanlarda görülür, kardiyoözefagial bileşkenin olduğu yerdeki mukozal yırtıktır.
*çoğu zaman girişimsel işleme gerek kalmadan kendiğinden durur.
*bu hastalarda hiatal herniye sık rastlanır.
Non varisiyal üst gis kanamalarında tedavide ne yaparız?
*volüm replasmanı
*ilaç tedavisi (PPİ ver)
*endoskopik tedavi: bipolar elektrokoterizasyon, hemoklip uygulaması gibi.
Non varisyel kanaması olan hastaya neden PPİ veririz?
*burada mesele asidi baskılamak değil. PPi leri kanamayı engeller, pıhtı oluşumunu sağlar ve stabilize eder. yani ppi yok elimde h2 reseptör blokörü vereyim DİYEMEZSİN.
Varisiyel üst gis kanamalarında tedavi?
*mekanik kompresyon: balon tamponadı (mallory weiss düşünüyorsan yapmayacaksın..)
*terapötik anjiyografi (kanayan damarı tıka)
*cerrahi tedavi
Portal hipertansiyona bağlı gis kanamaları nelerdir?
Varisiyel kanamalar:
*özofagus varis kanaması (en sık)
*gastrik varisler
*portal hipertansif gastropati
Gis varis kanamalarında tedavi?
hastayı yoğun bakımda takip et.
*farmakolojik ajanlar: vazopressin ve terlipressin, somatostatin ver. ayrıca antibiyotik başlarım. (ayrıca endoskopi öncesi temizlik için metaklorpramid verilebilir.) PPI verilebilir.
(somatostatin gastroduodenal kan akımını azaltır)
*mekanik tedavi (tüp uygulaması, linton nachlas gibi)
*endoskopik tedavi: endoskopik skleroterapi, endoskopik bant ligasyonu
*cerrahi
*TİPS
TİPS nedir, ne zaman uygulanmalı?
*transjuguler intrahepatik portsistemil şant
*portal ven ile hepatik ven arasına şant oluşturulur.
*24 saat içinde iki kez endoskopik tedavi uygulanmasına rağmen hastanın akut varis kanaması kontrol altına alınamıyorsa TİPS yapılabilir.
Akut alt gis kanamaları nerelerden kaynaklanır?
*kolon (en sık)
*üst gis
*ince barsak
*diğer
Akut alt gis kanama nedenlerini say.
*en sık: divertikül, vasküler ektazi.
*neoplazi
*ibh, akut enfeksiyonlar, kolit, hemoroid, anal fissür.
*ince barsak kaynaklı: ince barsak ülserleri, invajinasyon, meckel divertikülü
*kolonik üserasyon, rektal varisler
*üst gis kanama
65 yaşın altında en sık akut alt gis kanama nedenleri?
*divertikül
*İBH
*neoplazi
65 yaşın üstünde en sık akut alt gis kanama nedenleri?
*vasküler ektazi
*divertikül
*neoplazi
Alt gis kanamalarda tedavi?
*medikal ve endoskopik hemostatik tedaviler
*anjiografik tedavi
*cerrahi tedavi: diğer tedavilere yanıtsız kanamalarda.
