Kolokwium - Psychologia Stresu Flashcards

1
Q

Kim byli pierwsi badacze stresu?

A

fizjolog, Walter Cannon
endokrynolog, Hans Selye

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Jak Cannon rozumiał stres?

A

Stres to reakcja uruchamiana w celu przywrócenia równowagi organizmu (homeostazy) po zadziałaniu zaburzajacych bodźców

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Opisz teorię stresu wg Cannona

A

stres = stan pogotowia, reakcja na zagrożenie
reakcja “walki lub ucieczki” = przygotowanie organizmu do poradzenia sobie ze stresorem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Co to jest homeostaza?

A

Równowaga organizmu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Opisz biologiczne ujęcie stresu

A

Stan, który przejawia się swoistym zespołem, składającym się z wszystkich nieswoistych zmian wywołanych w układzie biologicznym. Fizjologiczna reakcja organizmu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Opisz psychologiczne ujęcie stresu

A

Stres jako bodziec, reakcja, transakcja; ujęte w emocjach, działaniach itd.
Stres jako przykra reakcja emocjonalna, dyskomfort.
Definicja zbliżona do potocznego rozumienia stresu (napięcia, zagrożenia lęku).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Kto wprowadził do literatury pojęcie stresu psychologicznego?

A

Irving Janis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Jak Janis definiuje stres psychologiczny?

A

Taka zmiana w otoczeniu, która typowo, tj. u przeciętnego człowieka, wywołuje wysoki stopień napięcia emocjonalnego i przeszkadza w normalnym toku reagowania.
Uważam, że stres jest silny -> Moja reakcja jest silna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Jak można opisać stresor według Heszen?

A
  1. Nasilenie stresora
  2. Charakterystyka czasowa
  3. Lokalizacja
  4. Kontrolowalność
  5. Dziedziny stresu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Jakie może być nasilenie stresora wg Heszen?

A
  1. Uciążliwości dnia codziennego
  2. Zmiany życiowe
  3. Wydarzenia ekstremalne/traumatyczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Jaka może być charakterystyka czasowa stresora wg Heszen?

A
  1. Stresory ograniczone w czasie
  2. Stresory przewlekłe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Jaka może być lokalizacja stresora wg Heszen?

A
  1. Zewnętrzne
  2. Wewnętrzne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Podaj przykład wewnętrznych stresorów

A

osobowość, konflikt wewnętrzny, irracjonalne przekonania, interpretacja świata

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Jaka może być kontrolowalność stresora wg Heszen?

A
  1. Przewidywalność (kontrola poznawczaa)
  2. Kontrola instrumentalna
  3. Niekontrolowane
  4. Ograniczona kontrola
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Co jest ważnym czynnikiem w radzeniu sobie ze stresem?

A

Subiektywne poczucie kontroli jest najważniejszym czynnikiem pomagającym lub utrudniającym radzenie sobie ze stresem.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Jakie są dziedziny stresu wg Heszen?

A
  • Stresory rodzinne
  • Stresory zawodowe
  • Stresory edukacyjne
  • Stresory bojowe (związane głównie z służbą wojskową)
  • Zdrowotny… i wiele innych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Jakie mogą być stresory?

A
  1. Fizyczne
  2. Chronobiologiczne
  3. Psychologiczne
  4. Organizacyjne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Podaj przykład stresorów źródła fizycznego

A

czynniki klimatyczne, hałas, promieniowanie, niedotlenienie, czynniki chemiczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Podaj przykład stresorów źródła chronobiologicznego

A

zaburzenia naturalnych rytmów biologicznych i okołodobowych, deprywacja senna, zmiana strefy czasowej i klimatycznej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Podaj przykład stresorów źródła psychologicznego

A

zakłócenia, zagrożenie, sytuacje konfliktowe, deprywacaja emocjonalna, przebodźcowanie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Podaj przykład stresorów źródła organizacyjnego

A

związane z udziałem w grupie zadaniowej i rezygnacji z własnej indywidualności

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Opisz Skalę Ponownego Przystosowania Społecznego Homlesa i Rahe’a (SRSS)

A
  • na podstawie definicji Janisa (stres jako bodziec)
  • 43 wydarzenia życiowe, wartości od 0 do 100
  • wynik = szansa zapadnięcia na chorobę somatyczną w ciągu 2 lat
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Stres jako reakcja to…

A

Pojawiające się u człowieka fizjologiczne i psychologiczne następstwa doświadczanych stresorów.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Jak Selye rozumie stres?

A

Stres = każda niespesyficzna reakcja organizmu pojawiająca się w odpowiedzi na działanie bodźców szkodliwych.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Jakie zespoły adaptacyjne wyróżnił Selye?

A
  1. GAS - General Adaptation Syndrome, Ogólny zespół adaptacyjny
  2. LAS - Local Adaptation Syndrome, Lokalny zespół apadtacyjny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Jakie są fazy GAS?

A
  1. Reakcja alarmowa
  2. Stadium odporności
  3. Stadium wyczerpania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Opisz reakcję alarmową w GAS

A

1. Faza szoku:
* odporność obniża się
* zaburzenia normalnych funkcji organizmu
* spadek ciśnienia i temperatury

2. Faza przeciwdziałania szokowi:
* podwyższenie odporności
* wzrost ciśnienia i temperatury
* mobilizowanie sił do poradzenia sobie ze stresem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Opisz stadium odporności w GAS

A
  • przystosowanie do działania stresora
  • odporność na względnie stałym, podwyższonym poziomie
  • zasoby energetyczne -> funkcje obronne
  • wzrost wrażliwości na bodźce wcześniej nieszkodliwe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Opisz stadium wyczerpania w GAS

A
  • wyczerpanie zasobów
  • wynika z długiego działania stresora i niemożności opanowania go
  • załamanie odporności
  • rozregulowanie funkcji organizmu
  • choroby
    Potrzeba do niego energii:
    1. powierzchniowej (zasoby dostępne na rządanie)
    2. głębokiej (zasoby energii, które nie mogą się odnawiać) - jej wyczerpanie prowadzi do śmierci
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Czym jest LAS?

A

Local Adaptation Syndrome, Lokalny zespół adaptacyjny
Zmiany specyficzne zachodzące w miejscu działania bodźca (np. w miejscu zranienia)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Co to jest eustres?

A

mobilizuje człowieka do działania, poprawia zdrowie, jakość życia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Co to jest dystres?

A

utrudnia działanie, powoduje szkody, zagraża zdrowiu

33
Q

Jak Lazarus i Folkman definiują stres?

A

Jako transakcję.
Stres = określona relacja między osobą a otoczeniem, która oceniana jest przez osobę jako obciążająca lub przekraczająca jej zasoby i zagrażająca jej dobrostanowi.

34
Q

Dlaczego wg Lazarusa i Folkman stres jest transakcją?

A

Stres to dynamiczna interakcja jednostki z otoczeniem. To od oceny jednostki zależy, czy zidentyfikuje bodziec jako stresujący. Ocena poznawcza, emocje i radzenie sobie to proces.

35
Q

Jakie rodzaje oceny poznawczej wyróżnia Lazarus i Folkman?

A
  1. pierwotna
  2. wtórna
36
Q

Scharakteryzuj ocenę poznawczą pierwotną wg Lazarusa i Folkman

A

Pierwsza, automatyczna poznawcza interpretacja sytuacji/stresora. Może być:
* niemająca znaczenia
* sorzyjająco-pozytywna
* stresująca

37
Q

Jakie mogą być oceny pierwotne i jakie emocje powodują wg Lazarusa i Folkman?

A
  1. Krzywda/strata - utrata wartościowych obiektów -> złość, żal, smutek
  2. Zagrożenie - straty, które jeszcze nie powstały -> strach, lęk, martwienie się
  3. Wyzwanie - możliwość opanowania sytuacji, zarówno straty jak i korzyści -> nadzieja, zapał, podekscytowanie, lęk
38
Q

Co się dzieje, jeśli ocena pierwotna jest stresująca?

A

Jednostka aktywuje ocenę poznawczą wtórną

39
Q

Czym jest ocena poznawcza wtórna wg Lazarusa i Folkman?

A

Ocena możliwości poradzenia sobie z sytuacją stresową, występuje jako “druga”, kiedy jednostka ma możliwość przeanalizowania stresora

40
Q

Opisz Kwestionariusz Oceny Stresu (KOS)

A

Skale:
1. zagrożenie
2. wyzwanie/aktywność
3. wyzwanie/pasywność
4. krzywda/strata
Bada subiektywną ocenę sytuacji stresowej i predyspozycji jednostki do reagowania na stresor.

41
Q

Podaj stresory, które mogą wystąpić podczas choroby

A
  • wejście w rolę chorego
  • ból
  • wydatki finansowe
  • lęk przed śmiercią/kalectwem
  • utrudnienie realizacji celów
42
Q

Podaj przykłady fizycznych symptomów stresu

A
  • rozszerzenie źrenic
  • suchość w buzi
  • szybszy oddech
  • napięcie mięśni
43
Q

Podaj przykłady emocjonalnych symptomów stresu

A
  • lęk, niepokój
  • zniecierpliwienie
  • podekscytowanie
  • zapał, nadzieja
44
Q

Podaj przykłady poznawczych symptomów stresu

A
  • problemy z pamięcią
  • obniżenie koncentracji
  • trudności w myśleniu
  • niski obiektywizm
    ale również:
  • poprawa koncentracji i pamięci
  • szybsze podejmowanie decyzji
45
Q

Podaj przykłady behawioralnych symptomów stresu

A
  • alkohol, używki
  • izolacja, unikanie kontaktów
  • zakłócony sen
  • popełnianie błędów, wypadki
46
Q

Jakie są krótkotrwałe konsekwencje stresu?

A
  • zakłócenia somatyczne, np. ból brzucha, gorsze trwaienie
  • obniżenie nastroju
  • zmiany procesów poznawczych
  • pogorszenie sprawności działania
47
Q

Jakie są długotrwałe skutki stresu?

A
  • pogorszenie zdrowia - choroby sercowo-naczyniowe, dermatologiczne, trawienne, oddechowe
  • obniżenie odporności
  • problemy seksualne
  • zaburzenia snu i odżywiania
  • gorsze funkcjowanie psychospołeczne - zaburzenia nastroju, lękowe
  • obniżenie samooceny
  • gorsze relacje z ludźmi
  • wypalenie zawodowe
48
Q

Opiz model etiopatogenezy Levi’ego

A
  • połączenie podejścia psychospołecznego i biologicznego
  • podkreślenie, że stres pośredniczy w rozwoju chorób
49
Q

Jak stres wpływa na pojawienie się choroby układu sercowo-naczyniowego?

A

W wyniku stresu:
* wzrost ciśnienia krwi
* podwyższenie tętna
* zaburzenia akcji serca
* migotanie komór
* osłabienie obwodowego przepływu krwi
Przedłużający się stres pogłębia zmiany

50
Q

Jak stres powoduje chorobę niedokrwienną serca?

A

zmniejszony przepływ wieńcowy = niedostateczne zaopatrzenie serca w tlen i substancje odżywcze

51
Q

Czym jest reakcja “freeze”?

A

Zamrożenie - reakcja ciała, kiedy nie zadziała ani mechanizm walki ani ucieczki

52
Q

Jaka część mózgu jest odpowiedzialna za reakcję “freeze”?

A

Nerw błędny, ma dwa systemy:
1. system brzuszny - odpowiedzialny za relaks, odpoczynek
2. system grzbietowy - odpowiedzialny za reakcje zamrożenia

53
Q

Czym jest zespół przewlekłego zmęczenia?

A

dokuczliwe zmęczenie trwające ponad 6 miesięcy (dodatkowo: osłabienie pamięci, bóle gardła, tkliwe węzły chłonne, niesatysfakcjonujący sen)

54
Q

Jakie fazy ma wypalenie zawodowe?

A
  1. Faza wyczerpania emocjonalnego
  2. Faza depresonalizacji (psychicznego “odłączenia od pracy”)
  3. Faza braku osiągnięć w pracy
55
Q

Czym jest stres zawodowy?

A

Jest to stan napięcia psychicznego, który wywołany jest rozbieżnością między wymaganiami stawianymi przez środowisko pracy a indywidualnymi zasobami pracowników, wyznaczanymi ich psychiczną wydolnością.

56
Q

Jakie stresory mogą wystąpić w środowisku pracy?

A
  1. fizyczne warunki pracy
  2. sposób wykonywania pracy
  3. rola organizacyjna
  4. relacje interpersonalne
  5. funkcjonowanie jako element organizacji
  6. rozwój zawodowy
  7. łączenie kilku ról naraz (np. rodzic i pracownik)
57
Q

Co to jest proces radzenia sobie ze stresem?

A

odnosi się do całokształtu aktywności podejmowanej przez osobę w danej sytuacji stresowej

58
Q

Co to jest styl radzenia sobie ze stresem?

A

specyficzna, względnie stała dla jednostki dyspozycja, wyznaczająca przebieg procesu zaradczego (charakterystyczny repertuar strategii radzenia sobie, jakie jednostka wykorzystuje w różnych sytuacjach stresowych)

59
Q

Co to jest strategia radzenia sobie ze stresem?

A

behawioralny i poznawczy wysiłek (działanie) podejmowany przez osobę w danej sytuacji

60
Q

Jakie są funkcje radzenia sobie ze stresem wg Lazarus i Folkman?

A
  1. Instrumentalna
  2. Emocjonalna
61
Q

Jakie są funkcje radzenia sobie ze stresem instrumentalne?

A

Ukierunkowanie na zadaniowe poradzenie sobie ze stresem, rozwiązanie problemu, wyeliminowanie stresora.
* monitorowanie stresu (uświadamianie sobie stresu)
* strukturalizacja (zbieranie informacji o stresorze, przegląd zasobów)
* wykorzystanie umiejętności społecznych (zwiększanie wsparcia społecznego)

62
Q

Jakie są emocjonalne funkcje radzenia sobie ze stresem?

A

Eliminowanie napięcia i przykrych stanów emocjonalnych związanych ze stresem.
* unikanie
* zaprzeczanie
* nadużywanie substancji
* “zdrowsze” taktyki, np. angażowanie w hobby, sport

63
Q

Jakie są sposoby radzenia sobie ze stresem wg Moos i Schaefer?

A
  1. Aktywne
  2. Unikowe
64
Q

Jakie są aktywne sposoby radzenia sobie ze stresem wg Moos i Schaefer?

A

Aktywne, poznawcze:
* Analiza logiczna
* Pozytywne przewartościowanie
* Akceptacja odpowiedzialności
* Poszukiwanie informacji
* samokontrola

Aktywne behawioralne:
* Aktywne radzenie sobie
* Planowane rozwiązywanie
* Konfrontacja z problemem
* Poszukiwanie wsparcia
* Negocjacje

65
Q

Jakie są unikowe sposoby radzenia sobie ze stresem wg Moos i Schaefer?

A

Unikowe, poznawcze:
* Unikanie poznawcze
* Dystansowanie się
* Odwracanie uwagi
* Akceptacja/zaprzeczanie

Unikowe, behawioralne:
* Poszukiwanie innych wzmocnień
* Samooszukiwanie się
* Unikanie działań/ucieczka
* Wyładowanie emocjonalne

66
Q

Jakie są style radzenia sobie ze stresem wg Miller?

A
  1. Unikanie: odwracanie uwagi od stresora (pomijanie, odrzucanie, wypieranie, zaprzeczanie, angażowanie się w czynności bezstresowe)
  2. Konfrontacja: koncentrowanie uwagi na stresorze i/lub własnych reakcjach (poszukiwanie, gromadzenie, przetwarzanie, wykorzystywanie informacji i o wydarzeniu stresowym)
67
Q

Podaj definicję radzenia sobie ze stresem (Lazarus, Folkman)

A

stale zmieniające się poznawcze i behawioralne wysiłki podmiotu, mające na celu sprostanie specyficznym wymaganiom zewnętrznym i/lub wewnętrznym, ocenianym jako wyczerpujące lub przekraczające zasoby jednostki

68
Q

Jakie są style radzenia sobie ze stresem wg Khrone’a?

A
  1. Fluktuacja radzenia sobie
  2. Konsekwentne monitorowanie (aktywna czujność)
  3. Elastyczne radzenie sobie (brak obronności)
  4. Konsekwentne unikanie (sztywne unikanie)
69
Q

Na czym polega fluktuacja radzenia sobie (Khrone)?

A

niska tolerancja zarówno niepewności (czujność) jak i pobudzenia (poznawcze unikanie); wysoki poziom lęku

70
Q

Na czym polega konsekwentne monitorowanie (Khrone)?

A

niska tolerancja niepewności (czujność) i wysoka tolerancja pobudzenia; zachowanie niedostosowane do wymagań sytuacji

71
Q

Na czym polega elastyczne radzenie sobie (Khrone)?

A

wysoka tolerancja zarówno niepewności jak i pobudzenia; elastyczne dostosowanie się do wymagań sytuacji

72
Q

Na czym polega konsekwentne unikanie (Khrone)?

A

wysoka tolerancja niepewności i niska tolerancja pobudzenia; zachowanie niedostosowane do wymagań sytuacji

73
Q

Jakie style radzenia sobie ze stresem wyróżnili Endler i Parker?

A
  1. Styl skoncentrowany na zadaniu
  2. Styl skoncentrowany na emocjach
  3. Styl skoncentrowany na unikaniu
    * Angażowanie się w czynności zastępcze
    * Poszukiwanie kontaktów towarzyskich
74
Q

Opisz Styl skoncentrowany na zadaniu

A

polegający na podejmowaniu zadań. Występuje tendencja do podejmowania wysiłków zmierzających do rozwiązania problemu przez poznawcze przekształcenia lub próby zmiany sytuacji

75
Q

Opisz Styl skoncentrowany na emocjach

A

charakterystyczny dla osób, które w sytuacjach trudnych koncentrują się na sobie i swoich przeżyciach emocjonalnych oraz wykazują tendencję do myślenia życzeniowego i fantazjowania w celu zmniejszenia napięcia emocjonalnego

76
Q

Opisz Styl skoncentrowany na unikaniu

A

polegający na wystrzeganiu się myślenia, doświadczania i przeżywania sytuacji stresowej. Może przyjmować dwie formy:

a) Angażowanie się w czynności zastępcze;

b) Poszukiwanie kontaktów towarzyskich

77
Q

Jakie są strategie radzenia sobie ze stresem wg Lazarusa i Folkman?

A
  1. Poszukiwanie informacji - poszerzanie wiedzy nt. stresora
  2. Bezpośrednie działanie - działania poza poznawczymi, które służą opanowaniu sytuacji
  3. Powstrzymywanie się od działania - wymagające wysiłku powstrzymywanie się od działań, np. szkodliwych dla zdrowia
  4. Metody intrapsychiczne - regulowanie emocji
  5. Wsparcie społeczne
78
Q

Na czym polega radzenie sobie ze stresem skoncentrowane na znaczeniu?

A

Wzbudzanie emocji pozytywnych - radzenie sobie skoncentrowane na znaczeniu (urealnienie priorytetów, adaptacyjne przekształcenie celów, znajdowanie korzyści, nasycenie zwykłych wydarzeń pozytywnym znaczeniem, wzmacnianie pozytywnego afektu).

79
Q

Jakie są rodzaje radzenia sobie uwzględniające kontekst czasowy?

A
  1. reaktywne
  2. antycypacyjne
  3. prewencyjne
  4. proaktywne