Kiedy nie warto robić badań eksperymentalnych Flashcards
Kiedy nie warto robić badań eksperymentalnych?
- brak zainteresowania przyczyną określonego zjawiska
- niedogodności/koszty przeprowadzenia badań eksperymentalnych
- rezultaty badań nieeksperymentalnych mogą uzupełniać wnioski płynące z badań eksperymentalnych
Brak zainteresowania przyczyną określonego zjawiska
- interesuje nas co się stanie, co ludzie myślą, ale nie tego przyczyna
- takie badania mogą być uzupełnieniem badań eksperymentalnych
Weinstein - nierealistyczny optymizm
- myślimy, że jest mniej prawdopodobne, że spotka nas coś złego
- przeceniamy statystycznie szansę pewnych zdarzeń
Badania odnośnie nierealistycznego optymizmu i pesymizmu: Czapiński, 1998
- pytał o prawdopodobieństwo negatywnego zdarzenia w życiu osoby + badanie inwentarzem Becka mierzącym depresyjność
- hipoteza: osoby chorujące na depresję będą bardziej nierealistycznie pesymistyczne
- nawet osoby z wysokim wynikiem w skali Becka wykazują nierealistyczny optymizm - póki depresja nie jest głęboka
- złudzenia są adaptacyjne, sprzyjają naszemuz zdrowiu psychicznemu
- Polacy mają skłonność do nierealistycznego pesymizmu (w porównaniu do USA)
- wyniki około 0: brak nierealistycznego pesymizmu
- skłonność do nierealistycznego pesymizmu rośnie wraz z wynikami na skali Becka
- im większe wyniki w skali Becka, tym mniejsza skłonność do nierealistycznego optymizmu
Niedogodności/koszty przeprowadzenia badań eksperymentalnych
- nie ma badań neutralnych, zawsze możemy wywołać negatywne skutki u padanych
- silniejsza ingerencja przy wprowadzeniu zmiennej, która z założenia zmienia przebieg interakcji, zachowania
Funkcjonowanie osób starszych z DPSu: Rodin, Langer, 1977
- 91 osób
- badanie wpływy interwencji psychologicznej
- grupa badawcza: proste interwencje, możliwość wpływu na otoczenie - podlewanie roślin, poczucie sprawstwa
- porównanie długości życia (śmiertelność jako zmienna zależna): poczucie sprawstwa przedłuża życie
Funkcjonowanie osób starszych z DPSu: replikacja Schulz, Hanusa, 1978
- 40 osób
- sprawdzali, czy interwencja (+ jej zaprzestanie) będzie miała stały efekt
- grupa kontrolna: brak śmiertelności
- grupa badawcza: 20 osób zmarło
- danie i zabranie kontroli prowadzi do znacznie bardziej negatywnych skutków niż nie danie jej wcale (silny dysonans)
Badanie nad teorią strategii seksualnych Bussa i Smitha: Wojciszke, Baryła, Downar, 2002
- w wyniku ewolucji wystąpiło pewne zróżnicowanie ze względu na płeć odnoście preferencji dptyczących wyboru partnera seksualnego, z uwagi na typowe role, które są różne w zależności od płci - sprawdzenie tej teorii przez badania korelacyjne
- analiza archiwalna ogłoszeń matrymonialnych z 1994 - sprawdzenie celów matrymonialnych
- każda z płci oferuje to, czego poszukuje druga
3 czynniki niezbędne do zweryfikowania związku o charakterze przyczynowym
- istnienie kowariancji (związek korelacyjny między dwoma zmiennymi, współzmienność zjawisk)
- brak związków pozornych (czy kowariancja nie jest przypadkowa; siła związku nie ma nic wspólnego z przyczynowoscią)
- porządek czasowy (przyczyna nie może wyprzedzać skutku)
Badania eksperymentalne umożliwiają:
- poszukiwanie odpowiedzi o przyczynę danego zjawiska
- manipulacje zmienną niezależną główną
- kontrolowanie pozostałych zmiennych niezależnych (ubocznych, zakłócających)
- pomiar zmienności zmiennej zależnej spowodowanej manipulacją zmienną niezależną
Kryteria, które muszą zostać spełnione przez badania eksperymentalne
- przynajmniej dwie porównywane ze sobą grupy (eksperymentalna, kontrolna)
- manipulacja zmienną niezależną
- kontrola pozostałych zmiennych niezależnych, ubocznych
- pomia zmienności zmiennej zależnej spowodowaej manipulacją zmienną niezależną
- losowy dobór warunków
Eksperyment odnośnie samokontroli: Gailliot, 2007
- testowanie teorii Baumaistera: samokontrola przypomina mięsień, który się męczy
- grupa, która mogła jeść ciastka
- grupa, która mogła jeść rzodkiewki mimo ciastek obok
- przykład braku randomizacji: grupy w preteście i postteście nie były równe
Metody doboru osób
- narzędzia randomizacyjne
- dobór losowy, losowość próby/losowy dobór do warunków
- dobór wiązany
- dobór na podstawie rozkładu częstości
- dobór grup naturalnych
Dobór losowy
dobór grupy reprezentatywnej z populacji
Losowość próby/losowy dobór do warunków
niereprezentatywna grupa osób, którą dysponujemy, podzielona na grupy
Dobór wiązany
jest sposobem zapewniania równego rozkładu istotnej zmiennej niezależnej ubocznej w taki sposób, by nie powodowała rozbieżności między grupami - bierzemy dwie osoby, które miały podobny wynik i dajemy je do różnych grup
Dobór na podstawie rozkładu częstości
na podstawie wyniku w preteście (zazwyczaj przy małej liczebności próby)
Dobór grup naturalnych
niektórych zmiennych indywidualnych nie da się kontrolować poprzez dobór losowy (płeć, religia,…), czasami zmuszeni jesteśmy do porównywania grup, które naturalnie różnią się od siebie. Wnioski wyciągane na podstawie tak dobranych grup każą zachować dużą ostrożność
