Kalikasan at Istruktura ng Wikang Filipino Flashcards
Makaagham na pag-aaral ng ponema.
Ponolohiya
Ito ay pinakamahulugang tunog ng isang wika.
Ponema
Ito ay mga tunog na ginagamitan ng mga katumbas na letra upang mabasa at mabigkas.
Ponemang segmental
Ano ang mga uri ng Ponemang Segmental?
- Diptonggo
- Ponemang Malayang Nagpapalitan
- Pares Minimal
- Kambal- katinig / Klaster
Ito ay tawag sa alinmang patinig na sinusundan ng malapatinig na /w/ at /y/ sa loob ng isang pantig.
Diptonggo
Anong uri ng Ponemang Segmental ito?
Halimbawa:
- ba-hay
- bey-wang
- si-siw
Diptonggo
Mga salitang katutubong may nagkakapalitang ponema (/e/ at /i/; /o/ at /u/; /r/ at /d/)
Ponemang Malayang Nagpapalitan
Anong uri ng Ponemang Segmental ito?
Halimbawa:
- lalake - lalaki
- marami - madami
- marunong - madunong
Ponemang Malayang Nagpapalitan
Ang pares ng mga salita na magkaiba ng kahulugan ngunit makatulad sa bigkas maliban sa isang ponema sa magkatulad na posisyon. (Minimal Pair Technique)
Pares Minimal
Anong uri ng Ponemang Segmental ito?
Halimbawa:
- misa - mesa
- ilog- irog
- sabaw - sabay
- pala - bala
Pares Minimal
Ito ay ang dalawang magkaibang katinig na magkasunod sa isang pantig.
Kambal-katinig / Klaster
Anong uri ng Ponemang Segmental ito?
Halimbawa:
- PLa-no (Posisyong Inisyal)
- in-TRi-ga (Posisyong Midyal)
- is-poRT (Posisyong Pinal)
Kambal-katinig / Klaster
Walang ponemikong simbolong katawanin (stress, pitch, intonation, juncture)
Ponemang Suprasegmental
Pantulong sa ponemang segmental na siyang dahilan kung bakit higit na nagiging mabisa ang paggamit ng ponemang segmental sa ating pakikipagtalastasan.
Ponemang Suprasegmental
Ano ang mga uri ng Ponemang Suprasegmental?
- Haba o Diin
- Tono o Intonasyon
- Hinto o Antala
Ito ay ang bigat ng pagbigkas ng pantig na maaring makapag-iba sa kahulugan ng mga salita maging ang mga ito man ay magkapareho ng baybay.
Haba o Diin (stress and emphasis)
Anong uri ng Ponemang Suprasegmental ito?
Halimbawa:
- /HA-pon/ - afternoon
- /ha-PON/ - Japanese
Haba o Diin
Ito ay ang pagbaba at pagtaas sa bigkas o intonasyon ng pantig. (emosyon)
Tono o Intonasyon (intonation)
Anong uri ng Ponemang Suprasegmental ito?
Halimbawa:
- Pupunta ka sa silid-aralan.
- Pupunta ka sa silid-aralan?
- Pupunta ka sa silid-aralan!
Tono o Intonasyon
Tumutukoy sa saglit na pagtigil ng pagsasalita upang higit na maging malinaw ang mensheng ipinahahayag.
Hinto o Abala (pause/juncture)
May hinto bago magsimula ang isang pangungusap at may hinto rin pagkatapos nito.
Hinto o Abala (pause/juncture)
May hinto rin sa loob ng pangungusap kung may kailangang ihiwalay na mga ideya upang higit na maunawaan ang nais nitong ipahayag.
Hinto o Abala (pause/juncture)
Sinisimbolo ng / o #
Hinto o Abala (pause/juncture)
Anong uri ng Suprasegmental itong halimbawa na ito?
Hindi siya si Jose.
Hindi / siya si Jose.
Hindi siya, si Jose.
Hinto o Abala (pause/juncture)
