kafli 7-8.

Question 1

Hvenær getum við lagfært confounding og hvaða aðferðir er hægt að nota?

Answer 1

(Áður en rannsókn er framkvæmd)
Á hönnunarstigi rannsóknarinnar: Nota slembirannsókn, pörun, takmörkun o.s.frv.

(Eftir að rannsókn er framkvæmd)
Við gagnagreiningu:
Nota lagskiptinginu (e. stratification, Mantel-Haenszel method og multivariate analysis.

Question 2

Þrjú dæmi um kerfisbundnar skekkjur?

Answer 2

1. Valbjögun (e. selection bias)
   Þátttakendur eru ekki gott þversnið af samfélaginu.
2. Upplýsingabjögun (e. information bias)
   Söfnuðum við gögnunum rétt?
3. Confounding
   Teljum okkur vera bera saman útsetningu og útkomu en gerum ekki ráð fyrir annarri þriðja þætti.

Bara hægt að laga 1 og 2 fyrir rannsóknina.
Hægt að draga úr líkunum á nr. 3 og einnig hægt að lagfæra eftir rannsókn (við úrvinnslu gagna)

Question 3

þrjú skilyrði f. gruggun?

Answer 3

1. Verður að vera tengt útkomunni
2. Verður að vera tengd útsetningunni
3. Má ekki vera afleiðing útsetningarinnar

Question 4

hvernig er gott að teikna upp til að spotta gruggun?

Answer 4

Question 5

út á hvað gengur takmörkun og hvenær í rannsóknarferlinu er hún notuð. Galli?

Answer 5

Þá reynum við að eyða gruggara út með því að útiloka þátttakendur með hann. Gert í upphafi rannsóknar.
Galli: Skert alhæfingargildi

Question 6

Út á hvað gengur pörun? Tvær tegundir?

Answer 6

Reynir að hafa gruggarann jafnan í báðum hópum.

1. Á hópgrundvelli algengi gruggarans í rannsóknarþýðinu þínu og finnur svo hóp út í almenningi sem er með sama hlutfall af gruggara.
2. Á einstaklingsgrundvelli
   Í hvert sinn sem þú ert að rannsaka einstakling þá finnirðu annnan eins (m.t.t. gruggarans)

Question 7

Gallar við pörun?

Answer 7

1. Getur veirð erfitt að finna þátttakendur ef ströng skilyrði
2. Getum ekki kannað tengsl gruggarans og útkomunar

Question 8

Hvað er þversniðsrannsókn?

Answer 8

Athugar bæði útsetningu og útkomu á sama tíma. Rannsóknarspurningin er svo; hversu margar útkomur eru m.v. útsetningu?

Valið byggist ekki á útkomu eða útsetningu.

Hittum þátttakendur 1 sinni til að afla upplýsinga.

Ekki hægt að vita hvort að útsetning valdi útkomu eða öfugt.

Question 9

Answer 9

Question 10

Skilgr. á ferilrannsókn (e. cohort studies?)

Answer 10

Mæla og bera saman nýgengi í hópum þar sem fólk er búið að skipta sér sjálf í hóp.

Mælum s.s. nýgengi en skiptum ekki í hóp.

t.d. eldra fólk/yngra, fólk sem reykir/ekki, fólk sem þiggir bólusetningu o.s.frv.

Question 11

Í ferilrannsókn þurfum við ekki að…

Answer 11

slembiskipta!

Question 12

Eftirfylgni í ferilrannsóknum er annað hvort..,

Answer 12

• *Virk**: Kannanir, skoðanir, o.s.frv.
• *Óbeint**: Skoðum opinbergögn (höfum fengið samþykki), sjúkraskrá o.s.frv.

Question 13

Tvenns konar tegundir ferilrannsókna..

Answer 13

Fortíð (afturskyggn) og framtíð

Question 13

Tvenns konar tegundir ferilrannsókna..

Answer 13

Fortíð (afturskyggn) og framtíð (framskyggn)

Question 14

Ferilrannsóknir henta illa til að rannsaka..

Answer 14

sjaldgæfar útkomur