Internationale Betrekkingen 6 Flashcards
Indeling internationale organisaties (schema p311)
Het schema is een globale indeling van internationale organisaties op twee assen
- horizontale as
- verticale as
- Interne sterke staten: zijn staten met een hechte rechtsorde, vaak economisch ontwikkelde staten met democratische staatsinstellingen en een sterk maatschappelijk middenveld
- Lastiger is het om een zwakke staat te definiëren: overheid heeft geen controle of gezag over het territorium of bevolking en geen controle over haar grenzen
- Men definieert failed state: meestal als een staat die om welke redenen ook niet de basisvoorzieningen voor een politieke gemeenschap heeft getroffen en daarin niet kan of wil voorzien
- Een ideale wereldrechtsorde is een combinatie van goed functionerende nationale rechtsordes en een goed functionerend internationaal bestuur
wat zegt de horizontale as bij de globale indeling van internationale organisaties op twee assen
- De horizontale as geeft de mate van internationaal bestuur weer
- Op de horizontale as links staan de organisaties met weinig internationaal bestuur (lidstaten trekken zich weinig van anderen aan en gaan hun eigen gang; past het beste bij het realisme)
- Op de horizontale as rechts staan organisaties die vormen van meerderheidsbesluiten kennen, is formeel de unanimiteitsregel verlaten en schuiven ze op deze as (dit is het geval in de VN Veiligheidsraad)
wat zegt de verticale as bij de globale indeling van internationale organisaties op twee assen
- De verticale as is een weergave van de bestuurlijke integratie en eigen kracht van de staten die deel uitmaken van de organisatie
- Op de verticale as zijn de internationale organisaties ingedeeld naar de interne kracht van de deelnemende staten
wat geeft het schema weer
De witte pijlen in het schema geven aan in welke richting de organisatie zich beweegt
Afkortingen:
- ASEAN: Assocation of Southeast Asian Nations
- AU: Afrikaanse Unie
- EU: Europese Unie
- NAVO: Noord-Atlantische Verdragsorganisatie
- OVSE: Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa
- RvE: Raad van Europa
- SCO: Shanghai Cooperation Organisation
- VN: Verenigde Naties
Herkomst/Opbouw van het schema
De eerste Internationale organisaties met een duidelijke bredere doelstelling was na de Eerste Wereldoorlog opgerichte Volkenbond, die vredeshandhaving nastreefde. Maar de Volkenbond verloor in de jaren dertig alle besluitvaardigheid en werd opgeheven toen in 1945 de VN werd opgericht
- De VN is eigenlijk een verbeterde versie van de Volkenbond en telt inmiddels 193 lidstaten
wat is de Veiligheidsraad
- Een aantal staten dat samen de Veiligheidsraad vormt, kreeg de verantwoordelijkheid voor vredehandhaving
- De veiligheidsraad is gebaseerd op de theorie van collectieve veiligheid
- Kan op verschillende manieren een crisis proberen te voorkomen of beëindigen
- Ze kunnen: praten met partijen die betrokken zijn bij crises en hiertussen middelen, politieke druk uitoefenen, vredesmacht sturen, toezicht houden op gemaakte afspraken
wat is de VN
- Is opgericht als een verbeterde versie van de Volkenbond
- Systeem van collectieve veiligheid werd opnieuw toegepast
- Wil internationale vrede en veiligheid, rechtsorde en naleving van rechten de van mens
- De collectieve veiligheidsgedachte is de basis van de VN
- Heeft onder haar leden zowel sterke als zwakke staten en heeft een zwak ontwikkelde besluitvorming bij meerderheid:
- In de Algemene Vergadering heeft elk land een stem
- Voor een besluit van de Algemene vergadering van de VN is een tweederdemeerderheid vereist, maar de resoluties van de Algemene Vergadering zijn niet-bindende aanbevelingen
- Ze hebben niet de status van internationale verdragen of de kracht van bindende besluiten van de Veiligheidsraad
wat is de NAVO
- De NAVO besluit bij consensus; men overlegt om het eens of bijna eens te worden
- Voor toelating van nieuwe leden is unamiteit nodig
- De NAVO-leden zijn van de VS afhankelijk voor verdediging
- In de NAVO bestaat meestal een duidelijke leiding van de VS die voor samenhang zorgt hoewel die niet is gegarandeerd
- Bij het Verdrag van Washington opgericht als collectieve defensieorganisatie
- Zelfverdediging
- Collectieve defensieorganisatie
- Intergouvermentele organisatie
- Geen eigen leger
- Is voor afschrikking en territoriale verdediging
- Gericht op zelfverdediging
- Artikel 5 (2001)
- De militaire verdediging van veel lidstaten van de
- De militaire verdediging van veel lidstaten van de Europese Unie wordt, behalve door hun eigen nationale leger, gegarandeerd door de NAVO
wat zijn sterke staten
- Stabiele (hechte) rechtsorde
- Economisch ontwikkeld
- Democratische staatsinstellingen
- Sterk maatschappelijk middenveld
- China (krachtige bestuursorganisatie maar kent weinig ruimte voor mensenrechten)
- Rusland (kernwapens en gecentraliseerd bestuur maar interne economie is zwak)
wat zijn failed states
Men definieert failed state: meestal als een staat die om welke redenen ook niet de basisvoorzieningen voor een politieke gemeenschap heeft getroffen en daarin niet kan of wil voorzien
Functie en aanvullende rol internationale NGO’s
- Er is een sterke groei van internationale non-gouvermentele organisaties
- De meeste INGO’s zijn geworteld in rechtsordelijke staten
- Maar werken vooral in zwakke, arme en wanordelijke staten om armoede te bestrijden en respect voor mensenrechten te bevorderen
- In landen waar zij hulp bieden kunnen ze niet zelf de rechtsorde organiseren
- Ze beschikken niet over politie of andere veiligheidsapparaten (ze bezitten alleen soft power)
Voorbeelden van INGO’s zijn - Amnesty International, de liga va het internationale Rode Kruis en Oxfam International (vaak ontstaan INGO’s uit burgerinitiatieven)
Aanvullende noties over realisme
- Theorie van het realisme gebaseerd op de visie dat het in internationale betrekkingen gaat om strijd om macht
- Internationale organisaties zijn in de realistische visie zwakke instrumenten, die door de staten worden gebruikt als het hen uitkomt, maar aan de kant worden zodra dat beter uitkomt
- Als staten hun eigen belang en veiligheid nastreven, is er weinig ruimte voor internationale organisaties, die spelen in de theorie van realisme een ondergeschikte rol (een staat zorgt voor zijn eigen veiligheid)
- Het realisme kan de vrijwillige machtsdeling binnen de EU NIET goed verklaren, want deze staat haaks op het realistische denken
- Het realisme heeft ook weinig oog voor culturele en godsdienstige factoren
Begrip collectieve veiligheid
- Autonome soevereine staten
- Oorlog verboden tenzij uit zelfverdediging
- Internationale organisatie (volkenbond)
- Dat de wereld bestaat uit autonome staten zonder wereldregering
- Met als hoofdprobleem dat landen soms oorlog tegen elkaar voeren
- Daartegen moet een organisatie worden opgericht die het gebruik van geweld verbiedt, tenzij uit pure zelfverdediging of wanneer gebruik van geweld gelegitimeerd is. Met het instellen van deze organisatie blijft het de vraag hoe de vrede tussen landen te handhaven, zonder op wereldniveau te beschikken over strijdmacht met een geweldsmonopolie
- Collectieve veiligheid is een poging om een vredessysteem te organiseren
Soorten VN-vredesoperaties
Eerste generatie
- Operaties met blauwhelmen gericht op het bewaken van scheidslijnen tussen Israël en Egypte
- Essentieel voor blauwhelmen is aanwezigheid met instemming van beide partijen
- Blauwhelmen kregen al snel een minder goede naam, ze moesten worden geëvacueerd nadat het conflict tussen Israël en Egypte weer oplaaide
Tweede generatie
- Operaties gericht op humanitaire taken in burgeroorlogen ter beperking van het lijden van de bevolking. In het bijzonder de beveiliging van humanitaire transporten, voedsel, medicijnen en de militairen mochten geen geweld gebruiken
Derde generatie
- 2e generatie aangevuld met een snelle reactiemacht bestaande uit goed bewapende en snel verplaatsbare militairen (groenhelmen), die paraat zijn om waar nodig in te grijpen en harde maatregelen tegen agressie te nemen
Functionalisme als theorie
- De theorie van het functionalisme in de internationale betrekkingen is ontworpen door een Britse politicoloog die als reactie op het realisme een andere benadering voorstelde: intensieve praktische samenwerking tussen staten op allerlei gebied
- Als landen in de sfeer van low politics (technische, culturele, sociale en economische onderwerpen) met elkaar kunnen worden verbonden door praktische en sociaaleconomische samenwerking in plaats van de hight politics van nationale veiligheid, militaire eer en politieke trots
- Dan kan geleidelijk een sterk weefsel van relaties gesponnen worden over de statenmaatschappij een weefsel dat staten functioneel nauw met elkaar verbindt
wat zijn mensenrechten
Doctrine om burgers van andere landen te beschermen tegen genocide, etnische zuivering, oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid
Universele verklaring voor de rechten van de mens
- De VN heeft dit aangenomen
- Vormt de basis voor mensenrechteninstrumenten van de VN en regionale organisaties als de Raad van Europa, de organisatie van Amerikaanse Staten en de Afrikaanse Unie
- De UVRM bestaat uit 30 artikelen
Peacekeeping en peace enforcement
VN operaties
- Peacekeeping (met instemming betrokken landen) = vredeshandhaving met voornamelijk blauwhelmen
- Peace enforcement (Afghanistan 2001) = vrede afdwingen met zware omvangrijke militaire middelen
- Het verschil is dat bij peacekeeping de troepenmacht aanwezig is met aanvankelijke instemming van de strijdende partijen terwijl bij peace enforcement deze instemming ontbreekt
Kerntaken Nederlandse Defensie
- Het beschermen van het Nederlandse grondgebied en dat van bondgenoten (NAVO)
- Het bevorderen van de internationale rechtsorde en stabiliteit
- Bijstand leveren bij rampen en crises
wat is PESCO
- Permanent Gestructureerde Samenwerking op het gebied van defensie en veiligheid
- Is een kader van nauwere samenwerking op het gebied van veiligheid en defensie tussen EU-lidstaten (het biedt lidstaten de mogelijkheid om samen de defensie te versterken en gezamenlijk in projecten te investeren
- Versterking van het EU veiligheids- en defensiebeleid en versterking van de Europese capaciteiten
- Hieraan nemen 25 lidstaten deel met onder andere Nederland
- Het doel is om gezamenlijk te komen tot een samenhangend volledig spectrum van defensiecapaciteiten waarover de lidstaten kunnen beschikken voor nationale en multinationale (EU, NAVO, VN, etc.) missies en operaties (dit zal de capaciteit van de EU als internationale veiligheidsactor vergroten, bijdragen aan de bescherming van de EU-burgers en de doeltreffend van de defensie-uitgaven maximaliseren
Europese Defence Agency/Europees Defensieagentschap (EDA)
- Ondersteunt zijn 26 lidstaten bij het verbeteren van hun defensiecapaciteiten door middel van Europese samenwerking
- Het agentschap treedt op als enabler en facilitator voor ministeries van Defensie die bereid zijn om deel te nemen aan samenwerkingsprojecten op het gebied van capaciteiten
- En is de ‘hub’ geworden voor Europese defensiesamenwerking met expertise en netwerken waardoor het het hele spectrum kan bestrijken
Vier pijlers voor de versterking van de rol van vrouwen ten aanzien van vrede en veiligheid
In 2000 heeft de VN-Veiligheidsraad zich in Resolutie 1325 unaniem uitgesproken over de versterking van de rol van vrouwen in vrede en veiligheid binnen vier pijlers:
- Participatie, meer vrouwen hebben een rol in vredesopbouw, zowel als besluitvormende actoren, als in geïnformeerde posities binnen vredesoperaties
- Bescherming, vrouwen worden beter beschermd tegen seksueel en gender gerelateerd geweld
- Preventie, de preventie van geweld tegen vrouwen wordt verbeterd door o.a. de verantwoordelijken te berechten en lokale vredesactiviteiten te steunen
- Noodhulp, wederopbouw en herstel gaan meer voldoen aan de behoeften van vrouwen
Wereldwijd voor een Veilig Nederland: doelen, functie en werkwijze ten aanzien van ‘’voorkomen, versterken en verdedigen’’
De internationale veiligheidsaanpak kent drie pijlers waarlangs de strategie doelen van de GBVS zijn vormgegeven: voorkomen, verdedigen en versterken. Deze pijlers zijn niet altijd strikt van elkaar te scheiden, maar liggen in elkaars verlengde. Zo helpt een goede verdediging ook om veiligheidsincidenten te voorkomen
wat is voorkomen
- richt zich op de grondoorzaak van voedingsbodems van onze onveiligheid (bevordering van onze handelsbelangen, armoedebestrijding en de bescherming van mensenrechten)
- 4 doelen
