Inleiding Recht H4 Flashcards
Wat maakt strafrecht anders dan alle andere soorten recht?
In strafrecht is sanctierecht de essentie en in alle andere rechtsgebieden is sanctierecht slechts het laatste onderdeel. De strafbedreiging moet het uiterste zijn, dus wanneer de sancties van andere rechtsgebieden ontoereikend zijn, dan pas geldt het strafrecht.
Hoe wordt strafrecht gelegitimeerd?
- Vergelding: Deze theorie is absoluut (niet gekoppeld aan een maatschappelijk doel), is om iemand te laten boeten voor zijn daden
- Preventieleer: Dit is relatief, omdat de straf nu gekoppeld is aan een maatschappelijk doel). Er zijn twee soorten preventie: speciale preventie -> delinquent zal in de toekomst niet nog een keer een delict plegen. Generale preventie -> de rest van de bevolking zal zich weerhouden van delicten plegen door de straf die erop staat
Wat zijn de 4 voorwaarden van strafbaarheid? Welke moet de OvJ bewijzen en welke moet de verdachte aantonen dat er niet is?
- Er moet een menselijke gedraging zijn
- Deze moet aan de wettelijke delictsomschrijving voldoen
- Deze moet wederrechtelijk zijn
- Deze moet aan schuld van de verdachte te wijten zijn
Eerste 2 OvJ aantonen, laatste 2 zelf aantonen
Waarom is een van de eisen van strafrecht dat het gaat om een menselijke gedraging?
Omdat mensen in staat zijn om op prikkels te reageren en dus voor rede vatbaar zijn en kan dus verantwoordelijk worden gesteld voor eigen handelen. Strafrecht is alleen van toepassing op de mens en dus niet (meer) op dieren
Het strafrecht is een negatief sanctiestelsel. Wat houdt dit in?
Waar geen delict wordt geformuleerd is ook geen strafbaar feit (geen straf zonder strafbepaling) legaliteitsbeginsel art. 1 WvSr
Wat houdt wederrechtelijk in?
Gedrag dat in strijd is met de rechtsnorm
Wederrechtelijkheid is meestal een bestandsdeel, maar wanneer wordt dit gezien als element?
Bij noodweer, (art. 41 Sr), wettelijk voorschrift ( art. 42 Sr) en ambtelijk bevel art. 43 lid 1 Sr. Dit zijn de rechtvaardigheidsgronden. Ook twee rechtvaardigheidsgronden door arresten (noodtoestand, belangenconflict Opticien-arrest) en (ontbreken van de materiële wederrechtelijkheid Vee-arts arrest)
Wat zijn de drie categorieën van schuld?
- Schuld als in opzet (doleuze delicten): verkeerde wilsrichting van de dader -> willens en wetens
- Culpoze delicten: het weten of behoren te weten staat voorop -> de verdachte zou de strafbare gevolgen moeten weten en dus had moeten voorkomen
- Schuld in de zin van verwijtbaarheid -> gevolgen van een gedraging kunnen aan een individu toegerekend worden
Ook zijn er een aantal schulduitsluitingsgronden, welke betrekking hebben op de vierde eis van strafrecht. Welke zijn dit en waar staan ze?
- Ontoerekeningsvatbaarheid (art. 39 Sr)
- Overmacht (art. 40 Sr)
- Noodweerexces (art. 41 lid 2 Sr)
- Onbevoegd gegeven ambtelijk bevel (art. 43 lid 2 Sr)
- Afwezigheid van alle schuld (avas) Melk en Waterarrest -> de verwijtbaarheid ontbreekt. De dader en de daad niet strafbaar
Wat is de uiteindelijke uitkomst wanneer:
- er strafuitsluitingsgronden zijn aangetoond
- een bestanddeel niet is bewezen
- wederrechtelijkheid onderdeel is van de delictsomschrijving en niet bewezen is?
- Ontslag van alle rechtsvervolging (ovar)
- Vrijspraak
- Vrijspraak
Waarom is het beter om vrijspraak te hebben dan ovar?
Omdat er bij ovar nog wel een maatregel opgelegd kan worden en het komt in het systeem te staan
In welke 5 subbeginselen is het legaliteitsbeginsel te onderscheiden?
- Geen strafbaar feit zonder wet (nullum delictum)
- Geen straf zonder wet (nulla poena sine lege)
- Geen strafbaar feit zonder voorafgaande wet
- Geen analoge wetsinterpretatie
- Wetten moeten voldoende duidelijk zijn
Wat beoogt het legaliteitsbeginsel te waarborgen? Waarom is dit van belang?
De rechtszekerheid. De burger moet ervan uit kunnen gaan dat de dingen die volgens de woorden in de wet niet mag. Wanneer de rechter iets anders redeneert dan wordt verwacht, schept dat een nieuwe bepaling en dat mag niet. De rechter mag niet analoog redeneren. Toch gebeurt dit soms, bv. Elektricien arrest -> HR diefstalbepaling uitgebreid
Wat houdt het nulla poena sine lege: geen straf zonder wet in?
Er mag geen straf worden opgelegd als er geen wettelijke bepaling is die daarvoor grondslag is. Alleen de straffen en maatregelen, welke de wet aan het strafbare feit heeft verbonden, mogen door de rechter worden opgelegd. De rechter mag niet een andere straf bedenken.
Wat houdt geen strafbaar feit zonder een voorafgaande wet in?
De wet mag niet gedragingen met terugwerkende kracht strafbaar stellen. De uitzondering is als het in het voordeel van de verdachte is
Wat wordt er bedoeld met dat de wet voldoende duidelijk moet zijn?
Taal heeft vaak vage termen en die moeten zo veel mogelijk worden uitgesloten in de strafwetgeving.
bv. Boycot Outspan arrest -> rotte sinaasappels als koopwaar -> de rechter mag niet iets bestraffen in de geest van de wet wat niet strafbaar is naar de letter.
Dit is tekst die je moet leren, geen vraag dus! Formeel wederrechtelijk is een feit dat in strijd is met de wet.
Onwetmatig is anders dan onrechtmatig. Voor onrechtmatig is vereist dat het ook onwetmatig is -> wederrechtelijk in materiële zin. De vraag of materiële wederrechtelijkheid een vereiste is, is nog onzeker. Voorstanders wijzen op veearts arrest.
.
Bij strafbare feiten zijn er twee categorieën, welke en wat houdt het in?
- Overtreding: zijn uit nuttigheidsoverwegingen strafbaar gesteld
- Misdrijven: feiten die iedereen naar hun aard als strafbaar zou kwalificeren
Strafbare feiten kunnen ook op een andere manier worden onderscheiden, namelijk in:
- Misdrijven tegen de publieke zaak: veiligheid van de staat, koninklijke waardigheid, openbare orde en veiligheid etc
- Misdrijven tegen de zeden
- Misdrijven tegen de persoon: persoonlijke vrijheid, leven, lijf, vermogen etc
Wat is het verschil en de overeenkomst tussen moord en doodslag?
De overeenkomst is opzet en het verschil is voorbedachte rade
Wat houdt art. 307 Sr dood door schuld in? en welke voorwaarde is hierbij heel belangrijk?
Dat iemand door onvoorzichtigheid van een ander sterft. Dit is vaak omtrent hoogst roekeloos en onvoorzichtig gedrag. Hierbij is causaal verband wel heel belangrijk. HR gaat ervan uit dat men de gevolgen redelijkerwijs moet kunnen toerekenen. HR longembolie
Wat zijn de vereisten van de tenlastelegging?
Opgave van het feit wat ten laste wordt gelegd, met vermelding omstreeks welke tijd en waar ter plaatse het begaan zou zijn. In de tenlastelegging moeten de bestanddelen voorkomen van de delictsomschrijving. Verder wordt er alleen het ten laste gelegde getoetst, als er iets anders is gebeurd, dan niet schuldig. Daarom vaak primair, subsidiair en meer subsidiair.
