Inleiding EB Medicine. Scholten, offringa, Assendelft (2014) Flashcards
Validiteit (geldigheid)
Systematische vertekeningen, waardoor resultaten niet bruikbaar zijn te zien in de methodologische betrouwbaarheid. Beschreven hoe systematische vertekening is geprobeerd uit te bannen
Risk of bias
inschatting van de kans op vertekening., Belangrijk is dat kan worden besloten of het onderzoeksontwerp ‘fatale’ fouten bevat, die het gebruik van de resultaten onmogelijk maakt.
Belang
De gerepresenteerde resultaten / uitkomsten moeten van belang zijn voor de patiënt. ‘Resultaat” bestaat uit schatting van het effect en de precisie van deze schatting (uitgedrukt met behulp van een 95%-betrouwbaarheidsinterval). Het effect wordt beschreven met behulp van een effectmaat (associatiemaat).
Toepasbaarheid
Na beoordeling van de validiteit en het belang van de resultaten van een onderzoek is er de discussie in hoeverre de resultaten toepasbaar zijn op andere dan de in het onderzoek, ofwel de toepasbaarheid van de resultaten
Kernelementen therapeutisch onderzoek
Ziekte, interventie, ziekteverloop
Therapeutisch effect
Therapeutisch onderzoek gedefinieerd in termen van verandering in het klinische beloop. Het aspect van het klinische beloop dat de behandelaar hoopt te beïnvloeden, wordt in deze context de uitkomst genoemd. Vaak verschillende uitkomstmaten beschikbaar. Voorkeur gaat uit naar voor de patiënt relevante klinische uitkomsten of subjectieve patiëntgeorienteerde uitkomstmaten
Interne validiteit
Het therapeutisch effect wordt zuiver (niet vertekend) gemeten binnen de context van het onderzoek.
Kenmerken:
- weerspiegelt de vergelijking tussen de behandeling, dat aspect van de behandeling waarin men werkelijk geïnteresseerd is
-Zijn de behandelingsgroepen wat betreft prognose identiek opgesteld?
- is de wijze van waarneming (of bepaling) van uitkomst identiek hij de behandelingsgroepen?
Belangrijke onderdelen beoordeling interne validiteit
- gebruiken van placebo of nepbehandeling: gelijke invloed van externe effecten
-gebruik aselecte behandelingstoewijzing: vergelijkbare groepen creëren met betrekking tot de prognose (randomisatie)
-gebruik van blindering: vergelijkbaarheid informatie garanderen
Kwantitatief onderzoek
alles wat meetbaar is, in getallen te vangen en weer te geven is als gemiddelde en spreiding
Kwalitatieve analyse draait om actief zoeken naar tegenspraak
Kwalitatief onderzoek
Vragen als wat, waarom en hoe; gesprekken en observaties
Bevindingen sturen de analyse, een combinatie van inductie en deductie
Gefundeerde theoriebenadering
Bij aanvang van het onderzoek wordt bewust geen theoretisch kader aangegeven
Theoretische benadering
Er is heel bewust gekozen voor een theoretisch uitgangspunt
Fenomenologische benadering
Individuele betekenisgeving
Symbolisch interactionistische benadering
Tot stand komen van betekenissen door interacties
Kritische theorie
Kritisch uitgangspunt ten aanzien van de huidige maatschappij
Praxistheorie
De wereld vormgeven vanuit persoonlijke intenties en motivaties
Observatie
-directie observatie: de onderzoeker neemt deel aan de activiteiten die worden bestudeerd
-indirecte observatie
Ondervraging
Individueel interview of groepsinterview (vaak focusgroepdiscussie)
Documentanalyse
Analyseren van bestaande documenten of metasynthese (meta-analyse van kwalitatief onderzoek)
Purposive sampling
Voor kwalitatief onderzoek is het wenselijk mensen met zo verschillend mogelijke eigenschappen te zoeken als deelnemer aan het onderzoek, hoeveel personen men interviewt wordt vooral bepaald door de resultaten, tot er dataverzadiging (saturatie) bereikt is
Validiteit
Afwezigheid van systematische vertekeningen
Van belang dat de gekozen waarnemingsmethode bij de onderzoeksvraag past.
Interne validiteit wordt versterkt door bij de deelnemers te controleren of zij de resultaten van het onderzoek herkennen (member check). Voor beoordelen externe validiteit dient gekeken te worden naar kwaliteit van purposive sampling, naar mate waarin het waarschijnlijk is dat de variatie vertegenwoordig is in het onderzoek
Betrouwbaarheid
Afwezigheid van toevallige vertekeningen
Gaat om controleerbaarheid en reproduceerbaarheid. Vastliggend onderzoeksmateriaal verhoogt de betrouwbaarheid. Verder verhoogd door verschillende waarnemingsmethodes naast elkaar te gebruiken (triangulatie) en verschillende personen die de analyse uitvoeren. Ook belangrijk: transparantie van proces van dataverzameling en inzicht in ruwe data
Afwisseling tussen dataverzameling en analyse
Analyse vindt tijdens het hele verloop van onderzoek plaats. Interpreteren van uitgeschreven tekstmateriaal in de kern van de kwalitatieve analyse
Proces
Vertrouwd raken met materiaal, labels/codes herkennen, codes vergelijken (nieuw en oud) voor verfijning, sorteren
Systematische review
Expliciete vraagstelling, zorgvuldige, uitputtende zoekstrategie, objectieve selectie van onderzoeken die vraagstelling betreffen, beoordeling van kwaliteit van de aldus geselecteerde onderzoeken en een transparantie selectie van de resultaten.
Meta-analyse leidt tot zeer nauwkeurige inschattingen van effect van de determinant en geeft ook de mogelijkheid subgroep specifieke effecten te onderscheiden: proces is systematisch transparant en reproduceerbaar
Mogelijke vertekeningen systematische review
Taalbad en belangenverstrengeling
Belang systematische review
Afzonderlijke onderzoeken wordt in meta-analyse uitgedrukt met behulp van puntenschattwr en 95%-betrouwbaarheidsinterval.
Meta-analyse of pooling is alleen zinvol als er geen sprake is van heterogeniteit, anders onjuiste of slecht interpreteerbaar resultaten
Kwaliteitsbeoordeling
De kwaliteit van een systematische review hangt sterk af van de kwaliteit van oorspronkelijke RCT’s
Beschrijving van de beschouwende onderzoeken en resultaten
Gegevens die aansluiten bij de vraagstelling dienen direct op overzichtelijke wijze te worden gerepresenteerd
Combineren resultaten
In Meta-analyse of statische pooling worden de gegevens die in het kader van systematische review zijn vergaard statisch samengevoegd in te komen tot een overall schattig van het effect van de bestudeerde interventie
Etiologisch onderzoek
gericht op het vaststellen van oorzaken van ziekten
prognostisch onderzoek
gericht op de bestudering van het beloop van ziekten en van factoren die invloed op het beloop uitoefenen
Oorzaken heterogeniteit bij systematische reviews van observationeel onderzoek
-Verschillen in kenmerken van onderzoekspopulatie, risicofactoren of prognostische factoren, uitkomstmaten (klinisch)
- Methodologische verschillen door gebreken in onderzoeksopzet of rapportage (methodologisch)
- Toevalsvariatie
Veelgebruikte effectmaten observationeel onderzoek
odds ratio (OR) of relatieve risico (RR)/hazard raio
