EBP HC3

Question 1

Frequentie- en associatiematen

Answer 1

dichotome variabelen, epidemiologisch
- ziek en niet-ziek
- overleden en in leven
- hersteld en niet hersteld

Question 2

Frequentiematen

Answer 2

-Prevalentie en incidentie: gebruikelijke kerntallen in beschrijvend onderzoek.
-Brengt aantallen en de verdeling van aandoeningen/sterfte onder natuurlijk verloop in kaart
-Prevalentie: proportie van een populatie die zich op een bepaald moment in de tijd in ‘ziektestatus’ bevindt
- Incidentie: beschrijft de dynamische ziektefrequentie en dus snelheid van overgang van de ‘niet-zoekstatus’ naar de ‘ziekstatus’

Question 3

Prevalentie

Answer 3

Hoeveel mensen zijn ziek?
Impliceert momentopname, ongeacht het type onderzoek.
- als proportie (0-1) of als percentage (0-100%)

Question 4

Puntprevalentie

Answer 4

Aantal mensen dat op een bepaald moment de ziekte heeft –> bij wie en wanneer trad een ziekte op?

Question 5

Periodeprevalentie

Answer 5

aantal mensen dat in een bepaalde periode de ziekte heeft –> deel van een groep of populatie dat een specifieke ziekte heeft gehad in een bepaalde periode

Question 6

Incidentie

Answer 6

Hoeveel nieuwe ziektegevallen?
- met name onderzoek naar samenhang tussen determinant en uitkomst
- deel van een groep of populatie waarbij een bepaalde uitkomst (ziek) voor het eerst optreedt

Question 7

Cumulatieve incidentie

Answer 7

proportie van het aantal mensen in een groep dat in een bepaalde periode een uitkomst ontwikkelt. Heeft slecht waarden in functie van een gegeven en vermeld tijdskader

Question 8

incidence rate

Answer 8

tijd waarin deelnemers de ziekte niet/niet meer hadden en nog leefden; persoonsjaren(-dagen). Ook wel incidentiecijfer of incidentiedichtheid genoemd

Maat voor snelheid waarin nieuwe ziektegevallen in een populatie ontstaan; mag niet worden vertaald naar een individueel risico in een bepaalde periode

Question 9

Persoonsjaren

Answer 9

totaal aantal jaren dat de personen in het onderzoek het risico liepen de ziekte te ontwikkelen

Question 10

Associatiematen

Answer 10

• bij verkennend en toetsen onderzoek
• geven de mate van samenhang tussen determinant en uitkomst
• prospectief onderzoek (experimenteel en cohort): kansen
• retrospectief onderzoek (case-control): odds

Question 11

kansen

Answer 11

ratio tussen aantal keer plaatsgevonden en aantal keer gemeten

Question 12

absolute risico

Answer 12

kans om een uitkomst te ontwikkelen

Question 13

relatieve risico

Answer 13

ratio van kansen uit de index- en referentiegroep, geeft een factor van een af- of toename van de kans bij interventie

Met gegevens van relatieve risico kunnen ook andere baten berekend worden: absolute risico’s, absolute risicoverschil en number-needed-to-treat

Question 14

Odds

Answer 14

ratio tussen aantal keer plaatsgevonden en niet plaatsgevonden

Wanneer het relatieve risico niet werkt als associatiemaat: odds ratio berekenen
–> relatieve risico is informatiever dan odds ratio

Question 15

Odds ratio

Answer 15

verhouding tussen odds van de wel en niet blootgestelde groep

Het relatieve risico en odds ratio zijn vergelijkbaar bij lage prevalentie van de ziekte en verschillen van elkaar bij hoge prevalentie van de ziekte

Question 16

Prospectief onderzoek berekening

Answer 16

odds ratio en relatieve risico kunnen berekend worden

Question 17

case-control onderzoek berekening

Answer 17

alleen odds ratio kan berekend worden –> op basis van de gegevens is niet bekend wat het totaal aantal mensen in de bevolking is dat wel/niet blootgesteld is aan de determinant

Question 18

Primair onderzoek

Answer 18

onderzoek door de auteurs zelf verricht, interpretatie van data leiden tot conclusie ‘uit eerste hand’

Question 19

Secundair onderzoek

Answer 19

Vertrekt vanuit onderzoek, interpretatie en conclusie van anderen

Question 20

Narrative review

Answer 20

geeft een overzicht van de literatuur, maar er wordt niet op systematische wijze gezocht. Studies worden op basis van een theoretisch kader of opinie van een onderzoeker geselecteerd, er is dus veel sprake van subjectiviteit en daarmee grote kans op vertekening van de uitkomsten
–> zwakkere vorm systematische review

Question 21

Systematic review

Answer 21

Bij het zoeken van de studies wordt op een systematische wijze te werk gegaan. Ook wordt methodologische kwaliteit door meerdere onderzoekers onafhankelijk van elkaar kritisch beoordeeld
–>transparant, controleerbaar, reproduceerbaar
Kan worden gecombineerd met een meta-analyse

Question 22

Stroomdiagram

Answer 22

weergave van proces van in- en exclusie van studies

Question 23

Analyse van kwaliteit studies

Answer 23

• met behulp van methodologische checklist / scorelijsten –> er moet omschreven worden welke worden gebruikt
  
  • ladder van evidence
    -niveau van evidence
• door tenminste 2 onderzoekers, onafhankelijk van elkaar
• Bij discrepantie wordt een derde persoon ingeroepen

Question 24

Heterogeniteit

Answer 24

door een beschrijving van de elementen van de pico vraag in een tabel en een kwantificeerbare schatting kan worden bepaald of er sprake is van verschillen tussen de studies
- Methodologisch / klinisch vlak: wanner de interventie, deelnemers of uitkomstmaten niet voldoende vergelijkbaar zijn
- statisch vlak: van uitkomsten van de studies, door middel van complexe statische analyses. Forest plot: de effecten en 95%-betrouwbaarheidsinterval van de individuele studies worden grafisch weergegeven

Question 25

Meta-analyse

Answer 25

statische pooling van alle gegevens van alle studies. Zo wordt een globaal effect berekend (positief of negatief). Studies moeten wel zowel methodologisch als statisch voldoende gelijk zijn om bij elkaar gevoegd te worden.
Bij sprake van heterogeniteit kan er een subgroep analyse worden uitgevoerd.

Question 26

Publicatiebias

Answer 26

alleen studies met significante verschillen tussen indexgroep en referentiegroep worden gepubliceerd. Een meta-analyse overschat dan het effect van een determinant (interventie of andere blootstelling)
Selectieve publicatie waarbij de studies met nulresultaten of dat de controlegroep het beter doet dan de referentiegroep niet worden gepubliceerd. Globaal effect wordt zo overschat.

Question 27

Niveau 1 bewijs

Answer 27

gebaseerd op een systematische review (A1) of ten minste twee onafhankelijk van elkaar uitgevoerde van niveau A2

Question 28

Niveau 2 bewijs

Answer 28

gebaseerd op ten minste twee onafhankelijk van elkaar uitgevoerde onderzoeken van niveau B

Question 29

Niveau 3 bewijs

Answer 29

gebaseerd op één onderzoek van niveau A2 of B, of op een onderzoek van niveau C

Question 30

niveau 4 bewijs

Answer 30

mening van deskundigen (D)

Question 31

Niveau’s ladder van bewijs

Answer 31

A1 = systematische review (meta-analyse)
A2 = gerandomiseerd dubbelblind vergelijkend onderzoek van kwaliteit
B = vergelijkend onderzoek, maar niet met alle kenmerken als genoemd onder A2 (hieronder valt ook patiënt-controle onderzoek, cohortonderzoek)
C = niet vergelijkend onderzoek (case reports)
D = mening van deskundigen