II.3 Stress

Question 1

Definitie stress

Answer 1

-Interactie tussen individu en omgeving
-Onevenwicht tussen draagkracht en belasting
-Interpretatie (‘Appraisal’) is cruciaal: stress is per definitie subjectief

Question 2

Leer tabel op slide 6 II.3

Answer 2

Zal het proberen

Question 3

Stresshanteringswijzen/coping styles

Answer 3

Proces van hantering van subjectief belastende externe of interne eisen die de mogelijkheden van een persoon dreigen te overstijgen

Question 4

Problem focused-coping

Answer 4

Wanneer mensen een gevoel van controle over de situatie ervaren, waardoor ze het probleem kunnen aanpakken

Question 5

Emotional based-coping

Answer 5

Wanneer we weinig controle ervaren over het probleem, emoties reguleren: vermijden, afstand nemen, accepteren, zoeken van emotionele steun, alcohol, boosheid ventileren

Question 6

Goede vs slechte hanteringswijzen

Answer 6

-Afhankelijk van de situatie
-Flexibiliteit

Question 7

Categorieën stressmetingen

Answer 7

-Fysiologische, verbale en gedrag
-Heterogeen concept: metingen werken apart, maar werken voor een klein deel samen

Question 8

Ratio sympatische divisie

Answer 8

1:10 pre- vs postganglionaire zenuwen
-Algemene brede invloed op organen
-Geïntegreerde invloeden over verschillende organen

Question 9

Noradrenaline

Answer 9

Sympatisch postganglionair: gladde spiercellen, cardiale pacemaker (activerende functie)

Question 10

Acetylcholine sympatisch

Answer 10

-Preganglionair
-Sympatische preganglionaire vezels secretairen acetylcholine thv cellen bijniermerg
-Vrijmaken van catecholamines (adrenaline/nor-) in bloedbaan die sympatische activiteit versterken

Question 11

Ratio parasympatische divisie

Answer 11

1:3 pre- vs postganglionaire zenuwen: gelocaliseerde specifiekere invloed op organen

Question 12

Acetylcholine parasympatisch

Answer 12

-Postganglionair: gladde spiercellen, cardiale pacemaker: inhiberende functie
-Ook preganglionair

Question 13

Hartslagvariabiliteit

Answer 13

-Veel gebruikte AZS-maat in stress onderzoek
-Non-invasief
-Lager tijdens stress (parasympathetic withdrawal), lager bij mensen met stress-gerelateerde aandoeningen
-Index voor cardiale para activiteit, ook voor ‘inhibitorische capaciteit’ om stress responsen onder controle te houden (vagal brake)

Question 14

Respiratoire Sinus Arrythmie (RSA)

Answer 14

Variaties in hartslag die het ademritme volgen

Question 15

Reptilian ‘Dumb’ vagus

Answer 15

-Dorsal motor nucleus
-Enorme hartslagvertraging ifv conservatie zuurstof
-Death feigning, passive

Question 16

‘Smart’ vagus

Answer 16

-Output kan gemonitored worden via RSA
-Promoot aandachtsresponsen, emotionele expressie en communicatie
-Heeft tonisch een vertragende invloed op het hart
-Kan fasisch opgeheven worden onder bedreigende omstandigheden

Question 17

Jacksoniaans principe

Answer 17

In de hersenen inhiberen filogenetisch nieuwere structuren de oudere

Question 18

Centrale cortisol receptor type I

Answer 18

-MR, mineralocorticoid
-Sensitief voor lage cortisolniveaus
-Negatieve feedback voor regulatie ifv normale metabole circadiane variaties

Question 19

Centrale cortisol receptor type II

Answer 19

-GR, glucocorticoid
-10-20x gevoeliger voor cortisol dan I
-‘Stressniveaus’ van cortisol
-Vooral in amygdala
-Moduleren genexpressies van cel die ze bezetten

Question 20

Amygdala sensitizatie door cortisol

Answer 20

-Verhoogde en langdurige CRF productie, feedback regulatie van cortisol minder effectief
-Verhoogde en gecontinueerde stress responsen, waaronder veranderingen in de timing, duur en grootte van cortisol responsen

Question 21

Chronische stressor

Answer 21

Een stressor die lastig of nooit weg zal gaan, zoals traumatische ervaringen en armoede

Question 22

General adaptation syndrome

Answer 22

-Selye, 1936
-3 fasen bij stress: alarm, weerstand, vermoeidheid

Question 23

Allostatische belasting

Answer 23

De chronische belasting van het lichaam door voortdurende stress

Question 24

Allostase

Answer 24

Het handhaven van stabiliteit door het lichaam in veranderde omstandigheden

Question 25

Routes gezondheidseffecten stress

Answer 25

Fysiologische, gedrag en sociale

Question 26

Parasympathetic activitity

Answer 26

Anti-inflammatoir

Question 27

Sympathetic activity

Answer 27

Effect hangt af van de duratie en de kracht van de stress:
-Acuut: Verlaagde lymfocyte proliferatie en verhoogde aantal NK-cellen en activiteit
-Verlengd: Verlaagde lymfocyte proliferatie en verlaagde NK-cellen activiteit

Question 28

Hpa-axis activity

Answer 28

Endorphines, ACTH and cortisol leiden tot onderdrukking van bijna alle aspecten van het immuun systeem

Question 29

Gedrag onder stress

Answer 29

Vaak ongezond, dus minder sporten/meer drinken

Question 30

SES

Answer 30

Socio-economische status

Question 31

Effect lagere SES

Answer 31

Meer stress en minder buffers

Question 32

Controle

Answer 32

-Stress buffer
-Des te meer controle je hebt over je omgeving, hoe minder stress je zal ervaren (kan subjectieve controle zijn)

Question 33

Zelf-effectiviteit

Answer 33

-Stress buffer
-Vertrouwen in zichzelf dat ze in staat zijn hun leven onder controle te houden

Question 34

Sociale steun

Answer 34

-Stress buffer
-Verschillende varianten: emotioneel, materieel/praktisch, advies

Question 35

Sociale integratie

Answer 35

-Stress buffer
-Verschillende rollen waarmee je stress verlicht: zoon, student, team lid
-Eenzaamheid als sociale integratie mislukt

Question 36

Eenzaamheid

Answer 36

-Subjectief gevoel, betekent niet dat je effectief alleen bent
-80% bij <18 jarigen; 40% bij >65 jarigen rapporteert zich soms eenzaam te voelen
-15-30% van de algemene bevolking ervaart chronische eenzaamheid

Question 37

Lichamelijke effecten van eenzaamheid

Answer 37

-Hogere totale vasculaire weerstand
-Hogere bloeddruk, vooral bij oudere mensen
-Hogere ochtendlijke cortisol-output
-Snellere progressie Alzheimer
-Minder gezond gedrag (moeilijkere zelf-regulatie)

Question 38

Correlatie ademhaling en hartslag

Answer 38

Bij inademing hogere hartslag en bij uitademing lagere hartslag

Question 39

Mechanismen die verband PA-gezondheid kunnen verklaren

Answer 39

-Gezondheidsgedrag
-ANS, endocrien en immuunsysteem
-Sociale interacties, sociale integratie en verbondenheid
-Zorgverleners meer aandacht/zorg voor mensen met hoge PA
-PA dempt de potentieel pathogene invloeden van stress