IEZ lecture 6

Question 1

• Зардал

Answer 1

• Аливаа үйл ажиллагааг явуулахтай холбогдон гарч байгаа
  хөрөнгө, хөдөлмөрийн зарцуулалт, бас өр төлбөрийг үүсгэж
  өмчийг бууруулж байдаг эдийн засгийн өгөөжийн бууралт. * Ирээдүйд өгөөжөө өгөх зүйлийг бий болгохын тулд зарцуулж
  байгаа хөрөнгө. * Аливаа үйл ажиллагааг явуулахтай холбогдон гарч байгаахөрөнгө бөгөөд ашиг олохын тулд золиосолж байгаа
  солилцооны үнэ.

Question 2

Өртөг –

Answer 2

Бараа үйлчилгээг олж авах, үйлдвэрлэх болон
засварлахын тулд гарч байгаа зардлуудыг тодорхой цаг
хугацаагаар аль нэг үйл ажиллагааны объектод зааглан
хуримтлуулсныг хэлнэ.

Question 3

Зардал, тэдгээрийн ангилал (хугацаа)

Answer 3

Түүхэн зардал – Өнгөрсөн үеийн зардал. * Шинжилгээ хийхэд ашиглагдана. * Тухайн тайлангийн зардал– Одоо үеийн зардал. * Төсөвлөгдсөн зардал – Ирээдүй үеийн зардал

Question 4

• Тогтмол зардал

Answer 4

Үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааны өөрчлөлтөөс
хамаардаггүй зардал. * Үүнд: эд юмсын даатгал, татвар, ерөнхий удирдлага ба захиргааны зардал (цалин
г.м.), лицензийн төлбөр, зээлийн хөрөнгө (капитал)-ийн хүүгийн зардал.

Question 5

Хувьсах зардал

Answer 5

Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний тоо хэмжээнээс шууд
хамаардаг зардал. Эдгээр зардлуудын хувьд нэгж бүтээгдэхүүнд
зарцуулагдах зардлын хэмжээ өөрчлөгдөөгүй байсан ч эцсийн
бүтээгдэхүүний тоо хэмжээнээс хамаарч, нийт зардлын хэмжээ
өөрчлөгдөж байдаг.

Question 6

• Шууд зардал

Answer 6

тодорхой бүтээгдэхүүн, ажлын үйл явцаар
хэмжиж, хуваарилж болдог зардал.
Жишээлбэл, хайч хийхэд шаардлагатай материалын зардал.

Question 7

Шууд бус зардал

Answer 7

тодорхой бүтээгдэхүүн, үйл ажиллагаагаар
хуваарилахад төвөгтэй байдаг зардлууд. Эдгээр зардлууд
ихэвчлэн тодорхой томъёоны тусламжтай тооцоологдон
хуваарилагдаж болдог.
Жишээлбэл, үйлдвэрт ашигладаг нийтлэг багаж хэрэгсэл, нэгдсэн
хангамж, тоног төхөөрөмжийн засвар үйлчилгээний зардал г.м.

Question 8

Үйлдвэрлэлийн

Answer 8

бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлтэй холбогдон
гарсан шууд материал, шууд хөдөлмөр, үйлдвэрлэлийн
нэмэгдэл зардлууд орно

Question 9

• Борлуулалтын

Answer 9

бүтээгдэхүүнийг борлуулахтай холбогдон
гарах зардал.

Question 10

• Удирдлагын

Answer 10

ААН, байгууллагын ерөнхий удирдлагатай
холбогдож гарах зардлууд орно.

Question 11

Нэмэлт зардал

Answer 11

ажиллах хүч, эсвэл материалын шууд
зардалд хамаарахгүй үйлдвэрийн ашиглалтын зардлаас
тогтоно.

Question 12

• Өсөн нэмэгдэх зардал (орлого) {Ахиу зардал, орлого}

Answer 12

нэмэлт зардал (орлого) бөгөөд системийн нэг (эсвэл түүнээс
дээш) нэгжийн үйлдвэрлэл нэмэгдсэний үр дүн юм. гарц, эсвэл үйл ажиллагааны түвшинд
хязгаарлагдмал өөрчлөлтийг хамарсан “болно / болохгүй”
шийдвэртэй холбоотой байдаг.

Question 13

• Нормчлогдсон зардал –

Answer 13

бодит үйлдвэрлэл, үйлчилгээ
үзүүлэхээс өмнө ажлын нэгжид ногдох зардал хэлбэрээр
урьдчилан тогтоож, төлөвлөсөн зардал.

Question 14

• Бэлэн мөнгөний зардал

Answer 14

Бэлэн мөнгөөр төлөгдөж байгаа зардал.

Question 15

Дансны зардал

Answer 15

– бэлэн мөнгөн гүйлгээ хийхгүйгээр нягтлан бодох
бүртгэлийн системд тусгагдсан зардал.

Question 16

Нөхөгдөшгүй зардал {Буцалтгүй зардал}

Answer 16

– өнгөрсөн
хугацаанд тохиолдсон зардал.
Жишээлбэл, паспорт авахад зарцуулсан мөнгө, байшингийн
урьдчилгаа төлбөр гэх мэт буцаан олгогдохгүй бэлэн мөнгөний
зардлыг нөхөгдөшгүй зардал гэнэ

Question 17

• Алдагдсан боломжийн зардал

Answer 17

хязгаарлагдмал нөөцийг
ашиглахтай холбоотойгоор алдагдсан боломжийн зардал
үүсдэг. Мөнгөн ашиг гарган авахын тулд тэдгээр нөөцийг
ашиглах боломж гардаг. * Жишээлбэл, ажил хийвэл жилд $20,000-ын цалин авч болох оюутныг
авч үзье. Харин ажиллахын оронд сургуульд сурахаар шийдэж,
үүндээ $5,000 зарцуулахаар төлөвлөв. Тухайн жилд сургуульд сурах
алдагдсан боломжийн зардал $25,000 (өөрөөр хэлбэл, сургалтын
төлбөр $5,000 болон ажил хийгээд олох байсан $20,000) байна

Question 18

Амьдралын мөчлөгийн зардал –

Answer 18

бүтээгдэхүүн, бүтэц, систем,
үйлчилгээний амьдралын нийт хугацааны туршид түүнтэй
холбоотой гарах бүх зардлын нийлбэр юм.

Question 19

• Амьдралын мөчлөг –

Answer 19

эдийн засгийн эрэлт хэрэгцээг
(шаардлагыг) тодорхойлохоос эхэлж, зарах, устгах үйл
ажиллагаагаар дуусгавар болно. Амьдралын мөчлөгийн
төгсгөлийг үйл ажиллагааны, эсвэл эдийн засгийн үндэслэлээр
тооцож болно.

Question 20

Хөрөнгө оруулалтын зардал

Answer 20

худалдан авалтын үе шатад хийгдэх ихэнх үйл ажиллагаанд шаардлагатай хөрөнгө. Энэ зардлыг мөн капиталын
хөрөнгө оруулалт гэж нэрлэдэг.

Question 21

• Үйл ажиллагааны ба засвар үйлчилгээний зардал

Answer 21

амьдралын мөчлөгийн үйл ажиллагааны үе шаттай холбоотой жил бүр дахин давтагдах зардал.

Question 22

Борлуулалтын зардал

Answer 22

тухайн үйл ажиллагааг зогсоож, хөрөнгийг зарах, данснаас хасах зэрэг нэг удаагийн зардал.