HS 3: Zenuwstelselorganisatie Flashcards
het triune brain: 3 componenten
triune brain:
- neomammalian brain
- paleomammalian brain
- protoreptilian brain
goede ontwikkeling van onderste laag voorwaarde voor goede ontwikkeling hogere lagen
algemene kenmerken: protoreptilian brain
protoreptilian brain:
> basale functies: ademhaling, bloeddruk, slaap/waakritme, morotiek, aandacht en aurausal
> begint waar de ruggengraat overgaat in de schedel
3 regionen van het protoreptilian brain
- achterbrein - cerebellum, reticulaire formatie, pons
- middenbrein - tectum, tegmentum, (hypo)thalamus
- basale ganglia
eigenschappen cerebellum
> bevat meer neuronen dan neocortex
> rol in motorische coordinatie en motorisch leren
> schade: evenwichts/postuurproblemen
eigenschappen reticulaire formatie
> controle slaap en waak ritme - wordt ook reticulaire activatie systeem genoemd
> schade: permanente bewusteloosheid
eigenschappen pons & medulla
vitale functies:
pons - geeft informatie van cerebellum door aan rest van brein
medulla - controleert ademhaling, hartslag etc
schade: ademstop/hartdisfunctie -> dood
mesencephalon - tectum: eigenschappen
tectum:
> dak van derde ventrikel
> 2 nuclei:
superior: ontvangt visuele informatie vanuit de retina
inferior: ontvant auditieve informatie vanuit het oor
> dus belangrijk bij orienterend gedrag
mesencephalon - tegmentum: eigenschappen
tegmentum:
> belangrijk voor motorische vaardigheden
> 3 hersenenzenuwkernen:
- red nucleus: controleren van ledematen
- substantia nigra: verbinding met voorbrein, belangrijk voor beloningsgedrag
- periadequaductale grijs: belangrijk voor paringsgedrag en pijnresponsen
diencephalon - 3 structuren
diencephalon:
- hypothalamus
- thalamus
- epithalamus
diencephalon - thalamus: eigenschappen
thalamus: grootste structuur in het diencephalon, nuclei projecteren naar cortex
> 2 lichamen:
- laterale geniculate lichaam: visuele projecties
- mediale geniculate lichaam: auditieve projecties
> 2 nuclei:
- ventro laterale posterieure nuclei: sensorische projecties
- pulvinaire nucleus: verbinding van visuele gebieden in cortex met andere breinregionen
diencephalon - hypothalamus: eigenschappen
hypothalamus:
> gemotiveerd gedrag: eten, slaap, seks, temperatuurregulatie, emoties, beweging
> verbinding met hypofyse -> endocriene functies
diencephalon - epithalamus: eigenschappen
epithalamus:
> verzameling nuclei helemaal achterin
> bv pijnappelklier -> uitscheiding melatonine (lichaamsritmes)
> de habenula regelt honger en dorst
telencephalon: 3 structuren
telencephalon:
- basale ganglia (subcorticaal)
- limbisch systeem (subcorticaal + corticaal)
- neocortex
telencephalon - basale ganglia: eigenschappen
basale ganglia: vormt een circuit met de cortex
> putamen, globus pallidus, caudate nucleus
> 2 taken: beweging en leren
> verbinding met midbrein: vooral substantia nigra en tegmentum
basale ganglia: hoe verloopt circuit met cortex?
alle dele cortex
> caudate nucleus
> putamen
> globus pallidus
> thalamus
> frontal corticaal
basale ganglia: welk rol bij beweging?
betrokken bij welke ziektes?
het gaat om de controle van een beweging, niet de productie
ziektes:
parkinson: verlies verbinding basale ganglia <> substantia nigra
huntington: progressief celdood in basale ganglia
tourette: onvrijwillige motorische tics door verlies neuronen in basale ganglia
basale ganglia: welk rol voor leren?
vooral betrokken bij leren van relaties tussen stimuli en hun consequenties
> stimulus respons leren
het paleomammalian brain: structuren
limbisch systeem
> subcorticaal EN cortical
telencephalon - limbisch systeem: eigenschappen
limbisch systeem: zelfregulerend gedrag
structuren:
> amygdala: emotie
> hippocampus: geheugen, ruimtelijke navigatie
> cingulate cortex: seksueel gedrag, sociale interacties
> septum: onderdeel van basale voorbrein
limbisch systeem: wat cortical, wat subcortical?
ontvangt projecties van?
> septum = subcorticaal
> hippocampus = corticaal
verbinding tussen protoreptilian en neomammilian brain
> ontvangt projecties van de olfactory bulb -> reuken
wat scheidt frontaal van parietaal?
wat scheidt frontaal en temporaal?
wat scheidt frontaal en limbisch?
> frontaal - parietaal: centrale sulcus
> frontaal - temporaal: laterale fissuur
> frontaal - limbisch: cingulate sulcus
wat scheidt te hemisferen?
longitudinale fissuur
definitie: syndroom
syndroom: samenstelling van verschillende symptomen
welk nucleus voor:
- serotonine
- acetylcholine
- dopamine
- noradrenaline ?
serotonin: nucleus raphe dorsalis
acetylcholine: Penduculo pontine tegmental nucleus PPTN
dopamine: substantia nigra
noradrenaline: locus coeruleus
route van de major neurotransmittersystemen
hoe heet dit systeem?
hersenstam
> basal forebrain: septum / nucleus basalus van meynert
> cortex
dit systeem heet: ascending reticular activation system
ARAS
wat is “cross modal matching”?
informatie uit verschillende sensorische modaliteiten komen samen in een tertiaire gebied
object constantie, herkennen van object in elke richting
> welke hersenengebieden?
temporo- occipitaal
informatieverwerking in de cortex: anterior vs posterior
anterior: tertiair > primair
posterior: primair > tertiair
4 types corticale connecties
- lang - tussen kwabben
- kort - binnen kwabben
- interhemisfeer - verbinden homotopisch
- via thalamus
functie:
primair
secundair
tertiair
motorisch/sensorisch
primair:
>sensorisch: ontvangen sensorisch input
>motorisch: projectie naar spinale motorische systemen
secundair:
> sensorisch: interpreteren input
>motorisch: organiseren beweging
tertiair:
> associatie: moduleren informatie tussen secundaire gebieden
wat is het “wet van hierarchische structuur”?
hoe hoger (van primair naar tertiair) -> hoe complexer de informatie
wat is het “wet van verminderde specificiteit”?
hoe hoger in hierarchie, hoe minder specifiek zijn de hersencellen
wat is het “wet van toenemende lateralisatie”?
hoe hoger in de hierarchie, hoe meer neemt lateralisatie toe
primaire gebieden: geen verschil tussen hemisferen
secundair > tertiair: verschil neemt toe
wat zijn kritiekpunten op het eenrichtingsmodel?
> corticale gebieden zijn niet serieel verbonden, maar reciproque
> geen een gebied van input ontvangt van alle gebieden
> corticale operaties vinden ook plaats in samenwerking met subcorticale gebieden
> iedere corticale zone kan meer dan een operatie uitvoeren
waar ligt het frontostriatale systeem?
frontostriatale systeem: frontale cortex + striatum (basale ganglia)
> dus cortical en subcortical
ARAS, corticaal of subcorticaal?
allebei!
