HS 23: Plasticiteit en Stoornissen Flashcards
wanneer grootste groeispurt van brein?
rond de 1.5 jaar > schade in deze jaren grote impact
welke cellen groeien?
gliacellen en synapsen
> NIET neuronen
wat ontwikkelt het langst?
frontale lob: vooral witte stof blijft ontwikkelen
wat gaat het eerst achteruit?
het laatst ontwikkeld > als eerste achteruit
dus de frontale lob (executieve functies)
wat gebeurt met grijse massa in de ontwikkeling?
grijze massa neemt AF
definite: breinplasticiteit
compensatie voor schade:
> chemische en fysieke veranderingen toepassen
> aanpassing aan de omgeving verbeteren
> gaat samen met ervaring
welke lob is het meest gevoelig voor omgevingsinvloeden?
waarom?
occipitaal
> visuele centrum
> 80% van het hersenen bezig met visuele informatie
invloed van deprivatie op hersenenontwikkeling?
hoe lang?
deprivatie van omgeving van langer dan 6 maanden
> ernstige gevolgen voor hersenenontwikkeling
wat is amblyopia?
amblyopia: een oog met deprivatie van visuele informatie
> in vroege leven: kan leiden tot visuele stoornissen
CZS = use it or lose it
verrijkte omgeving bij dieren, gevolgen?
oud/jong
> lengte dendrieten naam toe bij oud en jong
> spine density neemt af bij jonge dieren
> spine density neemt toe bij oude dieren
bij jongeren dieren kon het hersenen nog groeien als reactie op meer dendrieten, bij ouderen niet
3 kritische leeftijden in ontwikkeling
- voor 1 jaar: grotere schade in vergelijking met latere letsel
- tussen 1 en 5 jaar: reorganisatie van functie is mogelijk
- boven 5 jaar: geen of weinig besparen van functie
wat is het effect van breinschade in een taalgebied (LH) op vroege leeftijd?
> vaak kortdurend invloed op taal, schrijven blijft echter slecht
> taal kan op jonge leeftijd een shift maken van LH naar RH
> crowding: dit gaat echter ten koste van visuospatiele skills
wat is het effect van breinschade in de RH op vroege leeftijd?
invloed op IQ?
vergelijk met LH?
> schade aan de RH op vroege leeftijd is vergelijkbaar aan schade aan de RH op latere leeftijd
> schade in de LH heeft veel grotere effect:
LH: hele IQ omlaag
RH: alleen performale IQ
welk effect heeft leeftijd op het leren van een tweede taal?
schade?
vroege leeftijd: tweede taal overlapt (grotendeels) met de oorspronkelijke taal in het gebied van broca
latere leeftijd: tweede taal ontwikkelt zich parallel aan de oorspronkelijke taal in een apart gebied
> schade: bij tweede taal op latere leeftijd zou het kunnen dat het gebied van de tweede taal intact blijft!
(man die russisch had geleerd)
reorganisatie van taal: hoe verschuift taal?
schade na het 6 levensjaar?
> indien taal gedwongen moet verschuiven, doet dit het vaak maar gedeeltelijk
schade na het 6 levensjaar:
> niet door shift maar door intrahemisferische reorganisatie
hoe zit het met plasticiteit van taal bij bilaterale schade?
is niet mogelijk!
> plasticiteit is afhankelijk van een intacte hemisfeer!
in welk gebied het meest uitgebreid herstel mogelijk?
waarom?
in den frontale lobben
waarom:
> minst asymmetrisch
> het laatst klaar in ontwikeling
welke gebieden in de cortex kunnen niet goed compenseren?
waarom?
primaire sensorische gebieden
waarom:
> heel specifieke functies
> moeielijk te compenseren
schade aan de cortex:
wanneer vrijwel volledige herstel?
wanneer verwoestend?
schade aan de cortex:
volledig herstel bij bilaterale schade: tijdes neurogenesis
verwoestend: in een fase van neurale migratie/cell differentiatie
> cortex extreem kwetsbaar in deze periode
hemidecorticatie: verlies van een hemisfeer
wanneer betere/slechtere functionele uitkomst?
slechter: op latere leeftijd
beter: op dag van geboorte
> waarschijnlijk want laesie geen invloed heeft op migratie/differentiatie
wat is cel migratie?
het verplaatsen van cellen naar een ander gebied
wat is cel differentiatie?
het zich differentieren in een ander type cel
effect van vroege hersenletsel op latere breinstructuur:
3 manieren waarop brein kan compenseren
- reorganisatie door resterende intacte hersencircuits
> kans op herstel even groot als op abnormaliteit
- genereren van nieuwe circuits
- genereren van neuronen en gliacellen om verloren neuronen te vervangen
wat zijn “ neurotrofische factoren”?
trofe = voeding
> voeding van neurotransmitters
> astrocyten produceren neutrophines
beroemde neurotrophine: NGF (Nerve Growth Factor)
wat is neurogenesis?
neurogenesis: geboorte van neuronen
> generatie van neuronen uit neurale stem en progenitor cellen
effect van tactiele stimulatie bij dieren?
> stimuleert neurotrofische factoren
> stimuleert acetylcholine ( activatie cortex) - daardoor zeer gunstig effect op synaptogenesis
