Hoorcollege 8: cluster A PS'en

Question 1

algemene beschrijving van paranoïde PS

Answer 1

wantrouwend en achterdochtig

Question 2

algemene beschrijving van schizoïde PS

Answer 2

• onthechting van sociale relaties
• beperkt bereik van emotionele expressies

Question 3

algemene beschrijving van schizotypische PS

Answer 3

• acuut ongemak in hechte relaties
• cognitieve en/of perceptuele vervorming
• excentriek gedrag en uiterlijk

Question 4

welke PS wordt weinig in de klinische praktijk gezien?

Answer 4

schizoïde PS

Question 5

welke cluster C PS is het minst bestudeerd?

Answer 5

schizoïde PS

Question 6

welke cluster C PS is het meest bestudeerd?

Answer 6

schizotypische PS

Question 7

wat blijkt uit onderzoek naar paranoïde PS?

Answer 7

komt zelden voor als een op zichzelf staande stoornis in de klinische praktijk

Question 8

psychodynamische theorie over paranoïde PS:

Answer 8

• paranoïde ideeën zijn verdedigingsmechanismen tegen gevoelens van schaamte en vernedering
• Wantrouwen en gebrek aan vertrouwen in anderen zijn cognitieve verdedigingen tegen de gevoelens van lage eigenwaarde van de proefpersonen en de perceptie dat ze zullen worden afgewezen en zullen falen

Question 9

hoe kijkt cognitieve gedragstherapie naar paranoïde PS?

Answer 9

• paranoïde ideeën = als-dan principe: als ik kwetsbaar ben, dan pakken ze me
• Als je waakzaam bent voor aanwijzingen dat anderen niet te vertrouwen zijn, zie je gemakkelijk veel handelingen van anderen als bewijs

Question 10

waarmee lijken paranoïde ideeën verband te houden?

Answer 10

met pogingen om het gevoel van eigenwaarde te behouden door negatieve gebeurtenissen toe te schrijven aan de acties van andere mensen

Question 11

van welke biasen hebben mensen met paranoïde PS last?

Answer 11

1. personalisatie bias
2. jumping to conclusions

Question 12

wat is personalisatie bias?

Answer 12

ze geven eerder andere mensen de schuld dan de situatie

Question 13

met welke 4 PS’en wordt autisme gerelateerd?

Answer 13

1. schizotypische PS
2. paranoïde PS
3. vermijdende PS
4. obsessief-compulsieve PS

Question 14

rapporteren ouderen of jongeren meer schizoïdekenmerken?

Answer 14

ouderen

Question 15

ouderen rapporteren meet schizoïdekenmerken dan jongeren, waar kan dit aan gekoppeld zijn?

Answer 15

1. Gerelateerd aan afname van interesse in seksuele activiteit
2. Gerelateerd aan kleinere sociale netwerken

Question 16

waar of niet waar: iemand met 3 van de 7 criteria van schizoïde PS heeft gelijk de stoornis

Answer 16

niet waar:
Gebrek aan vrienden, het doen van eenzame activiteiten en weinig interesse in seksuele activiteiten - drie van de zeven criteria in de DSM-5 - kunnen het gevolg zijn van leeftijdsgerelateerde factoren in plaats van het bestaan van levenslange PS (!!)

Question 17

Schizoïde PS is ook positief gerelateerd aan

Answer 17

alixthymie

Question 18

alixthymie

Answer 18

niet goed waarnemen van eigen affect

Question 19

welke PS is positief gerelateerd aan alixthymie?

Answer 19

schizoïde PS

Question 20

een gebrek van …? prenataal, kan zorgen voor verhoogde kans op schizoïde PS

Answer 20

voeding bij de moeder

Question 21

hoe werkt de relatie voedseltekort in zwangerschap en schizoïde PS?

Answer 21

1. voedingsgebrek tijdens de vroege zwangerschap → anomalieën van het centrale zenuwstelsel, die het risico op schizoïde PS verhogen
2. blootstelling aan ernstige hongersnood in de Nederlandse Hongerwinter tijdens WOII → schizoïde PS
3. Mannen die prenataal werden blootgesteld aan ernstige voedingstekorten bij de moeder tijdens de eerste trimesters van de zwangerschap, hadden twee keer zoveel kans om schizoïde PS> te ontwikkelen

Question 22

welke PS is gelinkt het risicofactor voedselgebrek tijdens de zeangerschap?

Answer 22

schizoïde PS

Question 23

waar zie je overlap tussen schizoïde en schizotypische PS?

Answer 23

voorkeur voor alleen zijn door spanning en tekorten in interpersoonlijk contact

Question 24

alternatieve model: scizotypische PS-criteria:

Answer 24

1. Matige of grotere beperking in het persoonlijkheidsfunctioneren, gemanifesteerd door karakteristieke moeilijkheden op twee of meer van de volgende vier gebieden: 1. interpersoonlijk functioneren, 2. zelfsturing,
2. empathie, 4. intiemiteit
3. Vier of meer van de volgende zes pathologische persoonlijkheidskenmerken

Question 25

alternatieve model: vier van deze pathologische persoonlijkheidskenmerken voor diagnose schizotypische PS

Answer 25

1. cognitieve en perceptuele ontregeling
2. ongebruikelijke overtuigingen en ervaringen
3. excentriciteit
4. beperkte affectiviteit
5. teruggetrokkenheid
6. achterdocht

Question 26

alternatieve model: de 6 pathologische persoonlijkheidskenmerken zijn op et delen in twee groepen:

Answer 26

1. onthechting
2. psychotisime

Question 27

welke soorten symptomen heb je bij schizofrenie?

Answer 27

1. positieve symptomen
2. negatieve symptomen
3. ongeorganiseerde symptomen

Question 28

wat zijn positieve symptomen bij schizofrenie?

Answer 28

• Cognitief-perceptuele symptomen
• bijvoorbeeld hallucinaties

Question 29

wat zijn negatieve symptomen bij schizofrenie?

Answer 29

• Interpersoonlijke symptomen
• bijvoorbeeld anhedonie, terugtrekking afvlakking van affect

Question 30

wat zijn ongeorganiseerde symptomen bij schizofrenie?

Answer 30

bijvoorbeeld:
- vreemd denken en spreken (rijmen, nieuwe woorden)
- vreemd gedrag (schreeuwen in openbaar)

Question 31

waar komen de positieve symptomen van schizofrenie mee overeen bij schizotypische PS?

Answer 31

Eigenaardige waarnemingen en vreemde overtuigingen
- Zoals vreemde overtuigingen, magisch denken, ongewone perceptuele ervaringen, achterdocht

Question 32

waar komen de negatieve symptomen van schizofrenie mee overeen bij schizotypische PS?

Answer 32

Interpersoonlijke tekorten
- Zoals afwezigheid van goede vrienden, voorkeur voor alleen zijn, anhedonie, vermijden van sociaal contact

Question 33

waar komen de ongeorganiseerde symptomen van schizofrenie mee overeen bij schizotypische PS?

Answer 33

Ongeorganiseerd gedrag
- Zoals vreemde spraak, eigenaardig of excentriek gedrag

Question 34

als je schizofreniespectrumstoornissen op een continuüm plaatst, wat is de volgorde?

Answer 34

1. waanstoornis
2. kortdurende psychotische stoornis
3. schizoïde PS
4. paranoïde PS
5. schizotypische PS
6. schizofrenie
7. schizoaffectieve stoornis

Question 35

hoe wordt Schizotypie beschouwd?

Answer 35

als een normaal verdeeld persoonlijkheidskenmerk dat ten grondslag ligt aan schizotypische PS en andere schizofreniespectrumstoornissen

Question 36

waaruit bestaat schizotypie?

Answer 36

bestaat uit de (1) negatieve, (2) positieve en (3) gedesorganiseerde symptomen die zowel bij Schizotypische PS als bij schizofrenie voorkomen.

Question 37

wat is schizoaffectief?

Answer 37

schizofrenie + stemmingsstoornissen

Question 38

bij welke 3 groepen komt schizotypische PS vaker voor?

Answer 38

1. jongere mensen
2. mannen
3. lagere sociale klasse

Question 39

wat is de frequentie van schizotypische PS in de klinische praktijk?

Answer 39

vrij laag: 5-6%

Question 40

hoge comorbiditeit tussen schizotypische PS en:

Answer 40

1. depressieve stoornis
2. borderline PS en vermijdende PS
3. schizofrenie
4. andere cluster A PS’en

Question 41

overeenkomst schizotypische en paranoïde PS

Answer 41

• beide met achterdocht

Question 42

verschil schizotypische en paranoïde PS

Answer 42

• paranoïde mist het magisch denken, ongewone waarnemingen en ongeorganiseerde gedrag

Question 43

overeenkomst schizotypische en schizoïde PS

Answer 43

• allebei interpersoonlijke tekorten

Question 44

verschil schizotypische en schizoïde PS

Answer 44

• bij schizoïde géén achterdocht
• bij schizoïde géén magisch denken, ongewone waarnemingen en ongeorganiseerde gedrag

Question 45

wat bleek uit onderzoek van Koch et al., 2016?

Answer 45

• systematische review over psychofarmacologie bij cluster A PS’en
• Minimaal bewijs voor effectiviteit van farmacotherapie bij paranoïde en schizoïde PS’en

Question 46

Farmacotherapie in cluster A wordt gegeven voor:

Answer 46

1. affectieve ontregeling
2. cognitief-perceptuele symptomen
3. impulsieve agressie

Question 47

werkt antipsychotica bij schizotypische PS?

Answer 47

• lichte werking
• kan wel tremors veroorzaken

Question 48

wat is de belangrijkste behandelvorm voor cluster A PS’en?

Answer 48

psychotherapie

Question 49

hoe werken genen en schizotypie?

Answer 49

Genen maken sommige mensen vatbaar voor hogere niveaus van schizotypie

Question 50

zijn alléén genen van invloed op schizotypie?

Answer 50

nee, gen x omgeving

Question 51

hoe werkt gen x omgeving bij schizotypie?

Answer 51

1. Genen maken sommige mensen vatbaar voor hogere niveaus van schizotypie,
2. Omgevingsfactoren in de perinatale periode en kindermishandeling interacteren met deze genen

Question 52

wat is allemaal van invloed op ontwikkeling van scizotypie?

Answer 52

• genen
• voeding en omgeving waar de foetus ontwikkelt
• kindertrauma en -mishandeling

Question 53

hoeveel % van schizotypische PS is erfelijk?

Answer 53

60%

Question 54

als je schizotypische PS hebt, heb je kans dat:

Answer 54

1. dat je een eerstegraads familielid bent van iemand met schizofrenie
2. dan heb je een verhoogd risico op het ontwikkelen van schizofrenie op latere leeftijd
3. dat je dezelfde, maar in mindere mate, hersenafwijkingen hebt als mensen met schizofrenie
4. kan eerder predisponeren voor psychose dan schizofrenie op zich

Question 55

welke perinatale omgevingsfactoren zijn o.a. gerelateerd aan verschillende positieve/negatieve symptomen van schizofrenie en schizotypie in het algemeen, en schizotypische PS?

Answer 55

• laag geboortegewicht
• complicaties tijdens bevalling
• Blootstelling aan influenza tijdens de zwangerschap
• Prenatale ondervoeding (we weten dit ook voor andere cluster A aandoeningen!)
  Dermatogliphische afwijkingen en andere tekenen van intra-uteriene ontwikkelingsinstabiliteit (Externe markers van onderontwikkeling van het centrale zenuwstelsel)

Question 56

Obstretisch

Answer 56

verloskundig, tijdens de bevalling

Question 57

qua opgroei-omgeving, welke factoren hebben verhoogde kans op ontwikkeling van schizotypische PS?

Answer 57

1. etnische achtergrond
2. drukke context

Question 58

Personen met schizotypische PS (matig) en schizofrenie (ernstig) delen deze tekorten in cognitieve domeinen:

Answer 58

1. aandachtstekorten: moete met zowel remmen als vasthouden
2. geheugentekorten: in werkgeheugen en episodisch geheugen
3. verminderd uitvoerend functioneren

Question 59

waar of niet waar: Personen met schizotypische persoonlijkheidstrekken besteden minder aandacht aan emoties dan controle proefpersonen

Answer 59

niet waar: Personen met schizotypische persoonlijkheidstrekken besteden méér aandacht aan emoties dan controle proefpersonen

Question 60

waar of niet waar: Schizotypie houdt verband met slechte emotieverwerking

Answer 60

waar

Question 61

waar kan verhoogde focus op emoties toe leiden?

Answer 61

denkfouten en het vinden van causale verbanden die er niet zijn

Question 62

waar komt achterdocht vandaan bij paranoïde PS?

Answer 62

• moeite met het waarnemen en omschrijven van emoties

Question 63

kan CGT werken bij psychotische symptomen?

Answer 63

CGT had gunstige effecten op subklinische psychotische symptomen bij individuen die vatbaar zijn voor psychose door cognitieve vooroordelen als “te snel conclusies trekken” aan te pakken (van der Gaag e.a., 2012).

Question 64

bij welk beroep komt schizotypie vaak voor?

Answer 64

bij kunstenaars, want creativiteit

Question 65

wat beweerde Meehl in 1990?

Answer 65

• Bepaalde personen, die hij schizotypes noemde, een genetische kwetsbaarheid bezitten voor de latere ontwikkeling van schizofrenie.
• Volgens hem maakt een specifiek, erfelijk, neuraal defect (“schizotaxie”) sommige mensen kwetsbaar voor een latente aansprakelijkheid voor de ontwikkeling van verschillende vormen van schizofrene ziekte, meetbaar langs een “schizotypiecontinuüm”.