Hoorcollege 7

Question 1

Geheugen

Answer 1

Het geheugen is het vermogen (capaciteit) van een mens, dier of computer om informatie te onthouden

Geheugen is essentieel voor: taalgebruik, navigeren, handelen, identiteit, etc.

Geheugen is niet één systeem, je kan het verdelen

Question 2

Leren

Answer 2

Leren is het (vaak bewuste) proces waardoor nieuwe kennis en vaardigheden in de hersenen wordt opgeslagen

Question 3

Vergeten

Answer 3

Vergeten is het proces waardoor informatie in het geheugen verloren gaat

Question 4

Lange termijn geheugen

Answer 4

Het lange termijn geheugen krijgt meer aandacht en kun je ook onderverdelen in twee typen: declarative (niet-impliciet) en non-declarative (impliciet).

Question 5

Non-declarative (impliciet)

Answer 5

Non-declarative (impliciet) zijn dingen die je moet leren zoals tandenpoetsen en fietsen. En als je hebt geleerd, dan hoef je er niet meer over na te denken.

Question 6

Declarative (expliciet)

Answer 6

Declarative (expliciet) kan verdeeld worden in twee delen: semantisch en episodisch

Question 7

Semantisch geheugen

Answer 7

Het onthouden van feiten, proposities (zinnen in taal), talig (woorden die je in een bepaalde volgorde zet)

- Persoonlijk (ik ben in 1981 geboren)

- Onpersoonlijk (WW2 eindigde in 1945)

Question 8

Episodisch geheugen

Answer 8

Gebaseerd op ervaring. Beelden van persoonlijke ervaringen, beelden van dingen die gebeurt zijn (je ziet beelden, geen zinnen). Gaat meestal ook alleen maar over jezelf, over je eigen ervaringen.

Question 9

Procedureel geheugen

Answer 9

Handelingen of sequenties van bewegingen (lopen, praten, autorijden, schrijven, etc.)

(Non-declarative)

Question 10

Verschil semantisch geheugen en episodisch geheugen

Answer 10

Semantisch geheugen bevat symbolische representaties, episodisch geheugen bevat iconische representaties

Question 11

Standaard model

Answer 11

1. Encode (coderen): informatie in je geheugen krijgen vaak dmv. waarneming (je ziet de wereld en als de informatie belangrijk genoeg is wordt het opgeslagen →)
2. Store (opslaan): episodische herinneringen worden opgeslagen in de hippocampus, semantische herinneringen in de neocortex in een “memory trace”
3. Retrieve (herinneren): informatie uit de opslag halen en in het bewustzijn plaatsen

Question 12

Geheugen problemen

Answer 12

-Onoplettendheid
-Vergankelijkheid
-Blokkeren
-Misattributie
-Suggestiviteit
-Vasthoudendheid

Question 13

Onoplettendheid

Answer 13

Hoe beter je oplet, hoe beter informatie in je brein wordt opgeslagen (waarnemingen en informatie worden opgeslagen en als je op let is het duidelijk welke informatie moet worden opgeslagen, als je niet op let is dat niet duidelijk)

Question 14

Vergankelijkheid

Answer 14

Kennis en details in herinneringen worden vergeten (het gewone vergeten, opgeslagen informatie vergaat)

Question 15

Blokkeren

Answer 15

Het ligt op het puntje van mijn tong (je kunt niet bij goed opgeslagen informatie, je weet dat je iets weet maar je kunt het niet benoemen)

Question 16

Misattributie

Answer 16

Denken dat je informatie van een vriend hebt geleerd, maar eigenlijk uit de krant hebt (je hebt niet onthouden waar de informatie vandaan komt, je verward de bron van de informatie)

Question 17

Suggestiviteit

Answer 17

Herinneringen van gebeurtenissen die niet zijn gebeurd, maar door suggestie toch zijn opgeslagen (als je denkt dat iets is gebeurt kun je gaan geloven dat het echt is gebeurt, ook al is het nooit gebeurt. Maar niet iedereen is hier vatbaar voor)

Question 18

Vasthoudendheid

Answer 18

Dingen onnodig/obsessief herinneren, blunder op je werk of een traumatische gebeurtenis (dingen die je niet uit je geheugen kan halen, met trauma’s ook PTSD)

Question 19

Amnesie

Answer 19

Wordt veroorzaakt door hersenletsel, ziekte, of psychotrauma

Drie soorten:
1. Retrograde amnesie
2. Anterograde amnesie
3. Childhood amnesie

Question 20

Retrograde amnesie

Answer 20

Informatie van vóór het moment dat geheugenverlies optrad kan niet langer worden opgehaald

Question 21

Anterograde amnesie

Answer 21

Nieuwe informatie kan niet meer worden opgeslagen (er is nog wel toegang tot alle informatie van voor de amnesie toetrad, maar er kunnen geen nieuwe herinneringen worden gemaakt)

Question 22

Childhood amnesie

Answer 22

We hebben zeer weinig herinneringen van onze vroege jeugd, voor we 10 jaar zijn

Question 23

Dementie

Answer 23

Alzheimer patiënten verliezen eerst de capaciteit om nieuwe episodische herinneringen op te slaan (anterograde amnesia), vervolgens vervagen bestaande episodische herinneringen, en uiteindelijk worden ook semantische herinneringen vervaagd.

Question 24

Causale theorie van geheugen

Answer 24

Een echte herinnering onderscheiden van dingen die je zelf verzint. Mensen in de psychologie zijn op zoek naar een theorie die zegt wat een herinnering is en wat niet. →

• Er is causale connectie tussen een ervaring en het herinneren van die ervaring
• Coderen → opslaan → herinneren
• Deze causale connectie bewerkstelligd dat de inhoud van de herinnering een relatieve accurate copy (goede kopie) van de ervaring van de echte gebeurtenis is (het moet relatief accuraat zijn)
• Een herinnering wordt onderscheiden van bv. een voorstelling van het verleden of de toekomst door deze causale connectie (als je bijvoorbeeld denkt aan hoe Rotterdam er uit zag na het bombardement, dan is dat een voorstelling, geen herinnering)

Question 25

Wat geheugen niet is

Answer 25

-Geheugen is niet als een film (je vergeet heel veel dingen, je onthoud alleen dingen die belangrijk zijn, dus een film van heel je leven in je hoofd hebben is niet nodig en er is geen capaciteit voor) -Geheugen is niet volledig objectief (twee mensen die samen dezelfde film kijken, hebben soms hele verschillende herinneringen, ieder onthoud andere informatie) Wat we onthouden hangt sterk af van onze persoonlijkheid, waarden, interesses, verleden -Menselijk geheugen is niet als computer geheugen ( ze kunnen beide informatie opslaan, maar daar houd de vergelijking op. Het geheugen is heel dynamisch en slaat dus informatie anders op, het vergeet ook dingen) → De manier waarop het brein informatie opslaat en de manier waarop een computer dit doet verschillen erg van elkaar

Question 26

Geheugen metaforen

Answer 26

Al sinds lang geleden willen mensen weten hoe geheugen werkt. Vaak vergelijken mensen het geheugen met de nieuwste technologie. - Plato: geheugen is als een was tablet → - Geheugen is als een archief of bibliotheek → - Geheugen is als een foto → - Geheugen is als een computer We begrijpen geheugen vaak in termen van de meest recente informatie technologie

Question 27

Collectief geheugen

Answer 27

- Verzameling herinneringen die groepen mensen gemeenschappelijk hebben, iedereen heeft hetzelfde meegemaakt - Kleine (bv. een familie of vriendengroep) of grote groepen (bv. een stad (vuurwerkramp Enschede) of natie (val Berlijnse muur)) - Collectief geheugen wordt gevormd door de media, het onderwijs, of verhalen uit verschillende bronnen

Question 28

Collectief geheugen en groepsidentiteit

Answer 28

- Groepsidentiteit: affiniteit voelen voor, en identificeren met, bepaalde groepen (subculturen) zoals voetbal supporters, Brabanders, Christenen, Gen-Z-er, Nederlanders, studenten, etc. - De mate van zelfidentificatie verschilt per persoon en per groep - Collectieve herinneringen over gebeurtenissen van bepaalde sociale groepen zijn belangrijk voor groepsidentiteit

Question 29

Geheugen en persoonlijke identiteit (en narratief)

Answer 29

- Onze identiteit wordt gekenmerkt door ons narratief, ons levensverhaal (wat jou jou maakt is deels dingen die je hebt meegemaakt in het verleden en wat je daar van geleerd hebt, welke informatie je daar uit hebt gehaald) - Ons narratief bewerkstelligd een gevoel van continuïteit van onze identiteit (je bent dezelfde persoon als vorige week, vorig jaar, dit is omdat je herinneringen hebt van de persoon die je toen was)

Question 30

Reminiscence bump

Answer 30

Veel herinneringen tussen 15-25 (hoeveel herinneringen je hebt per leeftijd, blijkt dat wat er tussen de leeftijd van 15 en 25 gebeurt heel belangrijk is om te onthouden (formatieve gebeurtenissen voor je identiteit, dus belangrijk om te onthouden als je ouder wordt))

Question 31

Wat is een narratief?

Answer 31

- Dynamische weergave van een aantal ervaringen, vaak in chronologische volgorde (maar niet als een film) - De herinneringen worden selectief gekozen (alleen belangrijke dingen worden opgeslagen) - Je narratief wordt langer over tijd omdat je meer herinneringen hebt, maar het wordt ook dunner over tijd omdat je je dingen steeds minder goed kan herinneren. Je geheugen is dus dynamisch. - Subjectieve interpretatie van ervaringen, vaak herinnerd vanuit een eerste-persoons perspectief (hoe jij je het herinnert (onbelangrijke dingen zie je vanuit eerste persoons perspectief (vanuit je eigen ogen), maar dingen diep in je verleden die belangrijk voor je zijn die je vaak herinneringen vanuit een derde persoon, dus je kijkt naar jezelf vanuit het perspectief van een ander)) Dus, een zelf-narratief is een dynamische, selectieve, en subjectieve verhaal met een aantal emplotted ervaringen die de person kenschetsen. Dit stelt ons in staat om ons leven te begrijpen als een continue project

Question 32

Emplotment

Answer 32

Agentschap van de persoon creëert betekenisvolle relaties tussen de bouwstenen van het narratief (jij bent de hoofdpersoon in je verhaallijn → dit connect alles causaal)

Question 33

Narratief bouwstenen

Answer 33

- De bouwstenen van het narratief zijn herinneringen, zowel semantisch als episodisch - Sommige van deze herinneringen zijn “scaffolded” - We herinneren ons verleden vaak mbv. evocatieve objecten: souvenirs, kleding, meubels, CDs, DVDs, boeken, brieven, muziek instrumenten, kunstwerken, etc. - Deze objecten roepen herinneringen op - Je herinnert je verleden door niet alleen op informatie te vertrouwen in je hoofd, maar ook door te vertrouwen op externe attributen

Question 34

Sensecams

Answer 34

- SenseCams zijn veelbelovende hulpmiddelen om met anterograad amnesie om tegen te gaan (dus handig voor mensen met alzheimer) (Apparaat dat foto’s maakt gedurende de dag waardoor iemand de foto’s kan zien en zich de dag kan herinneren) - Kijken naar SenseCam foto's zorgt voor een sterkere consolidatie van een herinnering in het brein - SenseCam foto’s kunnen ook herinneringen triggeren die anders niet meer toegankelijk zijn, en op die manier helpen met retrograde amnesie om te gaan