Hoorcollege 3: diagnostische test & koppeldiagnostiek

Question 1

Verschillende testuitslagen

Answer 1

• positieve uitslag
• negatieve uitslag
• vals positieve uitslag
• vals negatieve uitslag

Question 2

Testsignalen

Answer 2

Testsignalen in de populatie ziekte dieren variëren door verschil in respons op de ziekte.
Testsignalen van de gezonde populatie varieert ook, bijv, door kruisreacties
–> De testsignalen kunnen overlappen > daarom afkapwaarde belangrijk.

Question 3

Sensitiviteit

Answer 3

percentage zieke dieren met een positieve testuitslag

Question 4

Specificiteit

Answer 4

percentage gezonde dieren met een negatieve testuitslag

Question 5

Hoe weet de onderzoeker de werkelijke ziektestatus van een dier?

Answer 5

• gouden standaard test
• ziekte geschiedenis van de dieren
• combinatie van testen (latent class analysis)

Question 6

ROC-curve

Answer 6

Toont verband tussen sensitiviteit en 1-specificiteit voor alle mogelijke afkapwaarden.

Question 7

Veranderen afkapwaarde

Answer 7

Dit kan je doen door de sensitiviteit en specificiteit te veranderen. Hogere sensitiviteit gaat altijd ten kosten van een lagere specificiteit.
Hogere specificiteit gaat altijd ten kosten van een lagere sensitiviteit.

Question 8

Aflezen ROC-curve

Answer 8

0% = afkoopwaarde met specificiteit 100%
70-80% = optimale afkapwaarde als Se en Sp even belangrijk zijn
100% = afkapwaarde met sensitiviteit 100%

Question 9

1-specificiteit

Answer 9

= fractie fout positief

Question 10

wat doen Se en Sp?

Answer 10

geven informatie over de betrouwbaarheid van een test en zijn geschikt om testen te vergelijken. Een clinicus wil echter weten hoe betrouwbaar een testuitslag is.

Question 11

wat is de voorspellende waarde van de testuitslag?

Answer 11

VW positief = kans dat een test-positief dier de ziekte heeft
VW negatief = kans dat een test-negatief dier de ziekte niet heeft

Question 12

VW & prevalentie

Answer 12

Voorspellende waarde van een testuitslag is afhankelijk van de sensitiviteit en specificiteit van de test, maar ook van de prevalentie van de aandoening in de populatie. Wanneer de prevalentie bijvoorbeeld verdubbeld, dan zie je dat de Se en Sp niet veranderen maar dat de VW hoger, resp. lager, wordt.

Question 13

verschil tussen ziekte in individu en koppel?

Answer 13

• individueel dier heeft een aandoening of niet, in een koppel komen dieren met en zonder de aandoening voor (prevalentie)
• individueel dier vertoont bepaalde kenmerken van een ziekte, in een koppel kan dat tussen dieren variëren.
• typische koppelsymptomen

Question 14

Redenen koppeldiagnostiek

Answer 14

• Klinisch zieke dieren
• Subklinisch probleem
• Aan- / afwezigheid ziekte vaststellen
• Reden beïnvloedt dierselectie voor aanvullende diagnostiek
• Reden beïnvloedt koppelsensitiviteit en koppelspecificiteit

Question 15

Dierselectie afhankelijk van redenen koppeldiagnostiek

Answer 15

• Klinisch zieke dieren
– typische representanten
• dieren met typische verschijnselen
• bijvoorbeeld: acute fase
• Aan- / afwezigheid vaststellen
– willekeurige dierselectie
• doelgroep, bijv te exporteren biggen,
• Hele koppel, bv ziektevrij programma

Question 16

Maten voor betrouwbaarheid koppeldiagnostiek

Answer 16

• Koppel sensitiviteit: kans op aantonen van aanwezigheid van de ziekte als de ziekte aanwezig is in de koppel.
• Koppel specificiteit: kans op aantonen van afwezigheid van de ziekte als de koppel werkelijk vrij is van de ziekte.

Question 17

Koppelsensitiviteit

Answer 17

• Kwaliteit van diagnostiek in individueel dier
• Prevalentie van de aandoening in de te
onderzoeken populatie
• Aantal onderzochte dieren
–> bijv. Koppel sensitiviteit neemt toe als de prevalentie toeneemt en
als het aantal monsters toeneemt (vb Se = 0,8, Sp = 0,95). Koppelspecificiteit neemt juist af als het aantal monsters toeneemt (vb Se = 0,8, Sp = 0,95).

Question 18

Hoe kun je de koppelspecificiteit verbeteren ?

Answer 18

• Serieel testen : bevestig positieve uitslagen in een tweede test
• Noem een koppel pas positief bij een minimaal aantal positieve uitslagen

Question 19

Samenvatting maten voor betrouwbaarheid diagnostiek

Answer 19

• Sensitiviteit en specificiteit maat voor kwaliteit test
• Voorspellende waarde positief/negatief maat voor betrouwbaarheid testuitslag
• Voorspellende waarde testuitslag hangt af van prevalentie van de aandoening
• ROC curve biedt mogelijkheid om meest geschikte afkapwaarde van een test te kiezen

Question 20

Samenvatting koppeldiagnostiek

Answer 20

• Betrouwbaarheid van koppeldiagnostiek hangt af van
  – Sensitiviteit test individueel dier 
  – Specificiteit test individueel dier 
  – Prevalentie in te testen groep
• Te beïnvloeden door 
  – monsteraantal