Hoorcollege 2: Celreplicatie Flashcards
Wat is centraal dogma?
Dit gaat over replicatie, transcriptie en translatie.
Wat zijn de 4 fasen van celcyclus?
- G1-fase (Eerste groeifase): De cel groeit en bereidt zich voor op DNA-replicatie.
- S-fase (Synthesefase): In deze fase wordt het DNA gerepliceerd, zodat elke dochtercel een identieke kopie van het genoom heeft.
- G2-fase (Tweede groeifase): De cel groeit verder en bereidt zich voor op celdeling.
- M-fase (Mitosefase): Dit is de fase waarin de cel daadwerkelijk verdeeld wordt, resulterend in twee dochtercellen, elk met een identieke set van chromosomen.
Stappen van DNA-replicatie
- Initiatie
2.helicase knipt streng open, kost energie om h-bruggen te verbreken. - RNA-polymerase/primase plakt nucleotide van richting 5 naar 3.
- DNA-polymerase maakt proces af.
- Terminatie
Wat maakt DNA-replicatie een polymerisatiereactie?
Fosfaat groep aan 5’ gaat binding aan met OH-groep aan 3’. Hierbij wordt h20 afgesplitst. Hierbij komt 2 pyrofosfaatmoleculen vrij.
Wat zijn de leading en lagging streng?
Bij leading strand loopt synthese aan 1 stuk omdat deze streng van 5 naar 3 loopt. De lagging loopt andersom en DNA-polymerase bouw steeds kleine stukken. Dit zijn de okazaki-fragmenten. DNA-ligase verbindt ze vervolgens aan elkaar.
Welke eiwitten zijn belangrijk voor DNA-replicatie?
- RNA-polymerase maakt begin in synthese DNA/RNA. Beginstukje RNA heet primer daarom wordt het ook primase genoemd. bij okazaki-fragmenten moeten meer RNA-primers gemaakt worden. DNA-polymerase maakt verder af.
- Ligase verbindt de okazaki-fragmenten.
- Tropoisomerase maakt een knip in de streng zodat de helix vorm niet terugkeerd.
- Sliding clamp zorgt voor dat DNA-polymerase aan DNA vastblijft
- Single strand DNA-binding protein bindt aan enkele strand en zorgt voor dat geen h-bruggen gevormd worden.
Wat is functie van telomerase?
Deze enzym bouwt nucleotiden bij de lagging strand. Na synthese is de laatste stuk te kort om primer toe te voegen en dus geen nucleotiden. telomerase bouwt erbij zodat streng zijn lengte behoudt. Bij kanker kunnen telomerase remmers ervoor zorgen dat cellen korte telomeren krijgen en stoppen met delen.
Wat doen camptothecin en 5-FU bij kankercellen?
camptothecin is remmer van tropoisomerase waardoor geen transcriptie plaats vindt. 5-FU remt het dupliceren van DNA door thymine te vervangen in uracil.
Bij DNA beschadiging zijn er 2 manieren om fout te herstellen. Welke?
Een mismatch is wanneer 2 basen verbonden zijn die niet horen zoals A en G.
1. Proofreading: Na het inbouwen van nucleotiden checkt DNA-polymerase zijn werk en als het fout is wordt het vervangen. Dit wordt gedaan in het exonuclease domein in DNA-polymerase.
2. Mismatch repair (MMR):overgebleven fouten worden uitgehaald door die foutieve nucleotide samen met andere te verwijderen. Plaatselijke reset gebeurd alleen in s-fase en g2-fase.
Wat is de proces van MMR?
- mismatch herkend door MSH2 en MSH6 eiwitten.
- MLH1 maakt knip in streng van mismatch.
- exonuclease verwijdert mismatch samen met andere nucleotiden erlangs.
- nieuwe DNA gemaakt door DNA-polymerase.
- Door ligase gaten verbonden.
Wat is microsatelliet-instabiliteit?
Microsatelliet-instabiliteit (MSI) is een fenomeen waarbij herhalingen van korte DNA-sequenties, bekend als microsatellieten, in een cel zich onregelmatig vermenigvuldigen en deleties vertonen als gevolg van fouten in het reparatiesysteem van DNA-mismatch. MSI wordt vaak geassocieerd met bepaalde genetische aandoeningen en kan een rol spelen bij de ontwikkeling van kanker.
Wat is oorzaak van Hereditary nonpolysis colorectal cancer (HNPCC)?
erfelijk ziekte veroorzaakt door mutatie in genen van MMR-eiwitten die fouten herstellen. Dit geeft teveel deling van darmcellen.
Welke soorten beschading in het DNA onstaat door uv-straling, chemische stoffen of instabiliteit van DNA?
- Pyrimidine dimeer: door uv-straling gaan 2 pyrimidinebasen als T,C,U covalent binden waardoor knik ontstaat in helix. Niet verwijderd, gevolg is meer mutaties.
- Depurinatie: purinegroep als A en G vallen af door watermolecuul. Dus een streng mist een base.
- Deaminatie: aminegroep in cytosine kan afvallen door hydrolysereactie. Hierdoor verandert base van cytosine naar uracil.
Hoe repareer je DNA na depurinatie, deaminatie en pyrimidinedimeren?
Proces heet NER ( nucleotide excison repair).
- Beschadigd stuk herkend
- incisie gemaakt en nucleotidereeks verwijderen.
- nieuwe stuk aanmaken door DNA-polymerase
- ligase plakt nieuw en oud aan elkaar.
Wat gebeurt bij xeroderma pigmentosum?
Overgevoeligheid voor UV-stralen, verbranden snel en pigmentatie. Er zijn 7 varianten waar steeds eiwit ontbreekt van NER-pathway door mutatie in XP-gen.
