Hoorcollege 2 Flashcards
Vraag: Wat is de belangrijkste uitspraak van het Bundesverfassungsgericht (BVerfG) in het Maastricht-arrest over democratie?
Democratie is gebaseerd op volkssoevereiniteit, wat inhoudt dat een volk zelf wetgeving creëert en bestuurt. Dit veronderstelt het bestaan van een soeverein volk als basis voor een democratisch staatsbestel.
Vraag: Wat is het verschil tussen een statenverbond en een bondstaat volgens het BVerfG?
Een statenverbond is een samenwerking tussen soevereine staten waarbij bevoegdheden worden gedelegeerd en weer kunnen worden ingetrokken.
Een bondstaat heeft een centraal niveau van bestuur en een grondwet, met soevereiniteit bij het volk.
Vraag: Waarom beschouwt het BVerfG de EU als een statenverbond?
Omdat lidstaten, zoals Duitsland, hun soevereiniteit behouden en alleen bevoegdheden delegeren aan de EU, die ze ook kunnen terugnemen.
Vraag: Wat betekent “rechtstreekse werking” in de context van EU-recht?
Het principe dat EU-wetgeving directe rechten en plichten creëert voor burgers in lidstaten, zonder nationale wetgeving nodig te hebben.
Vraag: Hoe beoordeelt het BVerfG de autonomie van het EU-recht?
Het BVerfG accepteert geen volledige autonomie, omdat EU-recht in Duitsland alleen bindend is als het in overeenstemming is met de Duitse grondwet.
Vraag: Wat betekent het begrip “volkssoevereiniteit” volgens het BVerfG?
Volkssoevereiniteit houdt in dat alle staatsmacht voortkomt uit het volk en dat een volk zichzelf bestuurt door middel van grondwetgevende en wetgevende processen.
Vraag: Wat is de implicatie van het ontbreken van een Europees volk volgens het BVerfG?
Zonder een Europees volk is de EU geen democratische politieke gemeenschap en blijft er een democratisch tekort bestaan.
Vraag: Wat is de juridische implicatie van het Lissabon-arrest van het BVerfG?
Het BVerfG benadrukte opnieuw dat Duitsland lid is van een statenverbond en dat soevereiniteit bij de lidstaten blijft, met beperkingen op verdere bevoegdheidsoverdracht aan de EU.
Vraag: Wat is de rol van het Europees Hof van Justitie (EHvJ) in het handhaven van EU-recht?
Het EHvJ bewaakt de uniforme toepassing van EU-recht in alle lidstaten door middel van prejudiciële uitspraken en controle op naleving.
Vraag: Hoe verschilt de visie van Koopmans van die van het BVerfG over democratie in de EU?
Koopmans stelt dat democratie kan bestaan zonder volkssoevereiniteit, terwijl het BVerfG vindt dat democratie een soeverein volk vereist.
Vraag: Wat is de kritiek van het BVerfG op het idee van een Europese grondwet?
Een grondwet veronderstelt een volk dat deze creëert. Omdat er geen Europees volk is, kan de EU geen politieke constitutie hebben, alleen een juridische constitutie.
Vraag: Wat is het verschil tussen een politieke en een juridische constitutie?
Een politieke constitutie is een document dat de fundamentele spelregels van een politieke gemeenschap vastlegt, gebaseerd op een gedeelde identiteit.
Een juridische constitutie regelt de bevoegdheden en rechten zonder een gedeelde politieke identiteit te veronderstellen.
Vraag: Wat is de “verticale bevoegdheidscontrole” binnen de EU?
Controle van het EHvJ op geschillen tussen nationale lidstaten en de EU-instellingen over bevoegdheden.
Vraag: Wat is de kern van de uitspraak in Les Verts?
Het EHvJ stelt dat de EU een rechtsgemeenschap is waarin alle lidstaten en instellingen onderworpen zijn aan rechtscontrole gebaseerd op het verdrag.
Vraag: Hoe zou Lindahl het Verdrag van Maastricht interpreteren?
Lindahl zou vragen: “In hoeverre markeert dit verdrag de grenzen van de EU, en hoe stelt het een normatieve orde vast die bepaalde actoren insluit en anderen uitsluit?”
