Hoorcollege 12 Flashcards
1
Q
Normatief moreel relativisme
A
- Een moreel oordeel is waar of onwaar in relatie tot een bepaalde cultuur
- Wat gebeurt in een samenleving kan alleen worden beoordeeld op basis van de moraliteit van die samenleving
- Het is niet toegestaan om een waardeoordeel (zowel positief als negatief) te vellen over de moraliteit van andere
culturen - Als sommige culturen abortus, homoseksualiteit, doodstraf, stenigen, slavernij, etc. goedkeuren, dan mogen wij daar
niet over oordelen
2
Q
Jeremy Bentham (1748-1832)
A
- Grondlegger van de gevolgenethiek
- Voorstander van scheiding van kerk en
staat, vrije woord, gelijke rechten voor vrouwen, het recht om te scheiden,
decriminaliseren van homoseksualiteit - “By the principle of utility is meant that principle which approves or
disapproves of every action whatsoever, according to the
tendency which it appears to have to augment or diminish the happiness of
the party whose interest is in question: or, what is the same thing in other words, to promote or to oppose
that happiness.”
3
Q
John Stuart Mill (1806—1873)
A
- “Actions are right in proportion as they tend to promote happiness;
wrong as they tend to produce the reverse of happiness. By happiness is
intended pleasure and the absence of pain; by unhappiness, pain and the
privation of pleasure.” - Plezier en pijn worden subjectief bepaald
4
Q
Peter Singer (1946-)
A
- Australische filosoof
- Past gevolgenethiek toe op dierenrechten en welzijn, armoede in
ontwikkelingslanden, en vele andere dingen
5
Q
Consequentialisme
A
- Een benadering/theorie in de ethiek die de gevolgen van handelingen benadrukt
- De morele waarde van een handeling is louter gebaseerd op de gevolgen: intenties en empathie zijn niet zo belangrijk
- Utilitarisme: maximaliseer utiliteit, oftewel maximaliseer
geluk/welzijn en minimaliseer pijn - Simpele theorie: doe wat de beste gevolgen creëert
- Universalistische/objectivistische theorie: moet overal worden toegepast, vergelijk met moreel relativisme
6
Q
Het principe van utiliteit
A
- Het principe van utiliteit moet worden toegepast door individuen, groepen, wetten, beleid, overheden, organisaties, etc.
- Betrekt alle “sentient” (bewuste, voelende) wezens, inclusief dieren. Waarom?
- Alle mensen hebben een gelijke waarde
- Bentham: “every man to count for one, nobody to count for more than one”
- Het individu die een beslissing maakt hoort onpartijdig te zijn
- Simpel voorbeeld: stel dat je eten bestelt voor jou en 9 vrienden. Jij en drie van je vrienden willen pizza, maar de rest wil liever sushi. Wat moet je doen?
7
Q
Utilitarisme: Wat is het goede?
A
- Bentham en Mill geven een hedonistisch antwoord: plezier of geluk
- Vriendschap, lekker eten, vrijheid, etc. zijn goed alleen omdat ze positieve gevolgen creëren: ze geven mensen plezier en maken mensen gelukkig
- Gebrek aan vriendschap, lekker eten, vrijheid, zijn slecht alleen maar omdat ze pijn, misère en ongeluk veroorzaken
- Intrinsieke waarde en extrinsieke waarde
- Veel filosofen verwerpen hedonisme omdat er andere dingen zijn die intrinsieke waarde hebben zoals gezondheid, eerlijkheid, vriendschap, familie, kennis, waarheid, etc.
- Pluralisme omtrent intrinsieke waarde
8
Q
Het trolley probleem
A
Het trolleyprobleem is een gedachte-experiment en ethisch dilemma in de ethiek.
Persoon A kan een handeling verrichten die vele mensen kan helpen, maar door dit te doen wordt persoon B onterecht geschaad. De vraag is dan: onder welke omstandigheden is het moreel juist voor persoon A om de rechten van persoon B te schaden in functie van het welzijn van de groep?
9
Q
De experience machine
A
- Robert Nozick’s gedachte-experiment over wat er echt toe doet
- Hedonisme negeert de waarde van echte vriendschap, kennis, vrijheid, en succes
https://www.youtube.com/watch?v=XNP1x11Z2Ig
10
Q
Bentham’s hedonistische
calculus
A
Het opgetelde voordeel min het opgetelde nadeel van alle betrokken mensen en dieren. Het voordeel moet groter zijn dan het nadeel. Als het nadeel zwaarder weegt of het is nadeliger voor de meeste betrokkenen zou de handeling niet uitgevoerd moeten worden.
11
Q
Echte of voorzienbare gevolgen?
A
- Stel dat een persoon in 1938 iemand redt van de verdrinkingsdood. Dit lijkt moreel wenselijk, maar wat als die persoon Hitler is?
- Gebaseerd op de echte gevolgen, heb je de verkeerde handeling
uitgevoerd - Gebaseerd op de voorzienbare gevolgen, heb je de juiste handeling
uitgevoerd - Principes die handelingen motiveren zouden gebaseerd moeten zijn op de voorzienbare gevolgen
- Principes die handelingen evalueren zouden gebaseerd moeten zijn op de echte gevolgen
12
Q
Daadutilitarisme
A
- Voer altijd de handeling uit die de grootste hoeveelheid welzijn veroorzaakt
- Kortetermijnaanpak: beste consequenties in het heden
- Het principe van utiliteit moet worden toegepast op een case-by-case basis
- Moraliteit is objectief waar (Bentham’s hedonische calculus)
- Het verwerpt rigide, op regels gebaseerde ethiek zoals de tien geboden en zelfs de wet
- Tien geboden: pleeg geen moord, pleeg geen overspel, steel niet, lieg niet, etc.
- Daadutilitarisme: het is soms moreel toegestaan om te moorden, stelen, liegen, overspel te plegen, etc. mits het de utiliteit en het welzijn bevordert
- Het is een fout om typen handelingen altijd als goed of fout te zien, het ligt altijd aan de consequenties
13
Q
Daadutilitarisme: Kritiek (voorbeelden van situaties)
A
- Als een rechter rellen kan voorkomen en op die manier de dood van
vele mensen kan voorkomen door een onschuldig iemand te
veroordelen, dan moet deze rechter dat doen volgens daadutilitarisme - Als een dokter de levens van 5 patiënten kan redden door een patiënt
te doden en de organen te oogsten, dan moet deze doctor dat doen volgens daadutilitarisme - Als het breken van een belofte meer utiliteit creëert dan het houden
van de belofte, dan moet de belofte verbroken worden volgens
daadutilitarisme - Als een sollicitatiecommissie voor een bank een witte man aanneemt (en niet een Aziatische vrouw) omdat dat het team gelukkiger maakt, dan moet de witte man worden aangenomen volgens daadutilitarisme
- Als dokters, rechters, en anderen altijd het utiliteit (welzijn en geluk) vergroten, dan kan niemand meer vertrouwen hebben in het rechtssysteem, het medische systeem en
mensen - In een daadutilistische samenleving kunnen we niemand vertrouwen, zijn beloftes zonder betekenis, en overtreden mensen allerlei morele regels
14
Q
Daadutilitarisme: Kritiek
A
- Het is te veeleisend: bv. het vereist dat je al je geld aan het goede doel moet geven
- Onpartijdigheid is moeilijk te handhaven: stel dat je moeder 385 euro nodig is voor een oogoperatie, maar
volgens daadutilisme zou je dat geld aan de Fred Hollows Foundation moeten geven want die creëren veel meer utiliteit - Jouw moeder zou belangrijker moeten zijn dan vreemden
15
Q
Regelutilitarisme (wat is het)
A
Past het principe van utiliteit toe op algemene regels, niet op specifieke daden
- Langetermijnaanpak: beste consequenties over een lange periode
- Verkeersregel: stop altijd bij een rood licht (behalve bij medische noodgevallen)
- Morele code gebaseerd op regels
-Vermoord nooit je patiënten, ook niet als het andere patiënten helpt
-Veroordeel nooit een onschuldig iemand
-Houd je aan je beloften
-Discrimineer niet op basis van geslacht, huidskleur, etc.
