Hoofstuk 5 Flashcards
Hormonen
Chemische stoffen die geproduceerd worden door de endocriene klier.
- Testosteron –> belangrijk bij mannen
- Oestrogeen
- Progesteron
HPG-As man
Hypothalamus –> GnRH –> Hypofyse –> LH + FSH
LH = Testosteron productie, deze productie zorgt ook voor een negatieve feedback loop op het produceren van LH
FSH = Sperma productie
Inhibin
Remt de FSH niveaus
HPG-As vrouw
Hypothalamus –> GnRh –> Hypofyse –> LH + FSH –> effect op ovaria –> produceren oestrogeen + progesteron
LH vrouw
Wanneer er een piek is, zal binnen 24-48 uur het follikel openbarsten en het eitje vrij komen. Eisprong
FSH vrouw
Produceert de follikel/ blaasjes waarin het eitje zich bevindt
Oestrogeen vrouw
- Geproduceerd door eierstokken/ovaria
- Overheersend 1e helft van menstruatie cyclus
- Onderhoudt slijmvliezen van vagina
- Zorgt voor groeien endometrium
Progesteron vrouw
- Geproduceerd door eierstokken/ovaria
- Overheersend 2e helft menstruatie cyclus (gele lichaam)
- Overheersend in de vroege zwangerschap
Prolactine
- Geproduceerd door hypofyse
- Stimuleert de borsten om melk te produceren
Oxytocine
- Geproduceerd door hypofyse
- Stimuleert samentrekkingen van baarmoeder bij bevalling
- Stimuleert de borsten melk vrij te geven
- Versterkt de hechting
- Zowel door mannen als vrouwen
XXY
Klinefelter’s syndroom, man heeft kleine testikels, er wordt geen sperma geproduceerd en testosteron waardes laag
Wanneer ontwikkelen geslachtsklieren zich tot testikels bij mannen?
7 weken met behulp van SRY en TDF
SRY = seksdetermining region Y chromosome
TDF = testisdeterming factor
Wanneer ontwikkelen geslachtsklieren zich tot eierstokken bij vrouwen?
13-14 weken
Gonad vrouw
Ovaria van cortex
Müllerian ducts
Veranderen in: eileiders, baarmoeder en bovenste gedeelte vagina
Tubercle vrouw
Verandert in: clitoris, binnenste en buitenste schaamlippen
Gonad man
Testikels van medulla
Buizen van Wolff
Gestuurd door testosteron, veranderen in de bijbal, zaadleider en ejaculatie kanaal
Tubercle man
Wordt de eikel/glans, schacht en scrotum
Homologous
Wanneer organen van mannen en vrouwen vanuit hetzelfde embryonisch weefsel ontstaan
Analogous
Wanneer organen van mannen en vrouwen dezelfde functie hebben
Cryptorchidis
Testikels zijn nog niet ingedaald, ze zijn achtergebleven
Epigenetica
Functionele verandering in het DNA die de genetische code zelf niet verandert, maar wel leidt tot veranderingen in genetische expressie.
Congenital adrenal hyperplasia (CAH)
De eierstokken ontwikkelen normaal, maar de adrenale klier functioneert abnormaal. Er ontstaat overproductie van androgeen. Hierdoor genitaliën die lijken op man, vrouwelijke genderidentiteit, stereotype mannelijke activiteiten doen en goed functioneren als vrouwen.
Androgen insensitivity syndrome (AIS)
Normale testosteronniveaus in een man, maar weefsel is ongevoelig hiervoor.
Waarom zijn meiden over het algemeen korter?
Oestrogeen zorgt voor de stop van de groeispurt bij meiden, eerder dan bij jongens
Precieze leeftijd menstruatie wordt bepaald door?
- Leptine, meisje gaat pas menstrueren bij bepaald percentage lichaamsvet
- Kisspeptine, stimuleert hypothalamus voor meer GnRH.
Fases menstruatie cyclus
- Folliculaire fase
- Ovulatie
- Luteale fase
- Menstruatie
Folliculaire fase
- Eitje gaat rijpen
- FSH zorgt voor de rijping
- Follikel begint te rijpen
- Follikel scheidt oestrogeen uit –> stimuleert groei endometrium
Ovulatie
- Eisprong (follikel breekt)
- LH is hoog
Luteale fase
- Follikel verandert in corpus luteum
- Corpus luteum produceert progesteron en oestrogeen
- Altijd 14 dagen
Menstruatie
Het endometrium van de baarmoeder wordt losgelaten
Mittelschmerz
Kramp in onderbuik, doordat vrouwen zichzelf voelen ovuleren.
Anovulatoire cyclus
Menstruatie vind plaats zonder ovulatie. Normaal op het begin en eind van vruchtbare periode, anders niet.
Cervical mucus cycle
Baarmoederslijmvlies wordt helder door oestrogeen tijdens de ovulatie
Basale lichaamstemperatuur cyclus
Door progesteron stijgt je lichaamstemperatuur in de tweede helft van je cyclus. Zo kan je je ovulatie vaststellen.
Dysmenorrhea
Pijnlijke menstruatie
Endometriosis
Endometrium groeit op een andere plek, als je endometriosis hebt heb je ook last van dysmenorrhea.
Amenorroe
Afwezigheid van menstruatie
Premenstrual syndrome (PMS)
Ernstige lichamelijke en psychologische symptomen, zoals depressie en prikkelbaarheid vlak voor menstruatie.
Gonads
De term voor de testikels en eierstokken voor het proces van seksuele differentiatie.
