Hoofdstuk 9: Stress & Welzijn Flashcards
GAS
General adaptation syndrome
1 alarmering: verminderde weerstand, activering verdedigingsmechanismen
2 weerstand: volhouden verdediging
3 uitputting: roofbouw op lichaam, ontregeling interne fysiologische processen, aanpassingsmechanismen storten in
Structurele benaderingen stress
1 DCM ~ Karasek
2 uitbreiding DCM ~ Johnson & Hall
3 Michigan model en PEF
4 vitaminemodel ~ Warr
DCM
1 passief werk
2 overbelastend werk
3 eenvoudig werk
4 actief werk
Uitbreiding DCM
1 strainhypothese: sociale ondersteuning als ondersteuning bij taakeisen
2 leerhypothese: controle en sociale ondersteuning helpen bij nieuwe vaardigheden leren
Michigan model en PEF
Hoe meer werknemer bij functie past, hoe minder stress
Vitaminemodel ~ Warr
Werkomstandigheden kunnen positieve invloed hebben op gezondheid, maar tot een drempelniveau en voor sommige factoren wordt het zelfs schadelijk als ze overmatig aanwezig of juist afwezig zijn.
Dynamisch karakter van het stressproces ~ Cooper
1 homeostase (stabiele toestand)
2 stabiliteitsmarge (comfortabel) indien overschreden, actie ondernemen
3 copingsstrategie
Bedreigingsbeoordelingen ~ Lazarus en Folkman
1 primaire beoordeling: schadeverlies, bedreiging, uitdaging
2 secundaire beoordeling: opgewassen tegen situatie?
Transactionele werkstressmodel ~ Cox & MacKays
Tertiaire beoordeling: hoe men aankijkt tegen resultaten van copingsstrategie. Effectief? Angst neemt af.
ERI-model
Effort-reward-imbalance model
Inspanning>belonging = stress en kan leiden tot overmatige betrokkenheid (soms misbruikt door managers)
Welzijn op het werk meten: 4 categorieën
1 organisationele metingen
2 metingen psychisch en lichamelijk
3 fysiologische metingen
4 metingen van gezondheidsgerelateerd gedrag
JDR-model
Job demands-resources model
Of factoren stressvol zijn of niet is afhankelijk van hulpmiddelen.
Situationele factoren
1 taakeisen
2 controle
3 relaties op het werk
4 ondersteuning collegas
5 ondersteuning management
6 rol op werk
7 verandering
8 lichamelijke werkomstandigheden
9 carrièrevraagstukken
10 organisatiecultuur en klimaat